Gout là dạng viêm khớp, xảy ra do tích tụ axit uric quá mức trong máu, làm lắng đọng các tinh thể natri urat trong ổ khớp khiến khớp viêm, sưng đau. Trong đó, axit uric là sản phẩm phân hủy hợp chất purin tự nhiên trong cơ thể và nhiều loại thực phẩm, nhất là hải sản. Thông thường thận lọc và thải axit uric qua nước tiểu. Chế độ ăn nhiều thực phẩm giàu nhân purin hoặc chức năng thận suy giảm khiến nồng độ axit uric tăng cao, thúc đẩy bệnh gout bùng phát.

Chuyên viên dinh dưỡng Nguyễn Thị Thương, khoa Dinh dưỡng tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết các loại tôm, sò điệp, cá thu, trai, cua có hàm lượng purin khoảng 100-150 mg trong 100 g. Cá cơm, cá mòi, cá trích, cá hồi chứa 150-350 mg trong 100 g. Ăn lượng lớn những thực phẩm này làm tăng nồng độ axit uric trong máu, tăng nguy cơ tái phát các đợt gout cấp.

Người bệnh không nhất thiết phải loại bỏ hoàn toàn hải sản khỏi chế độ ăn, có thể lựa chọn và bổ sung chất đạm từ hải sản hợp lý khi các triệu chứng gout đang được kiểm soát. Người bệnh không ăn thủy hải sản như hàu, tôm, cua, mực ống, sò, trai... quá 85 g mỗi bữa, 150 g mỗi ngày và sử dụng 1-2 lần mỗi tuần.

Các loại cá cơm, cá tuyết, cá trích, cá thu, cá mòi, cá ngừ... có hàm lượng purin rất cao, dễ làm tăng tốc độ tổng hợp axit uric trong máu và khởi phát cơn đau viêm, nên tránh tiêu thụ. Trong giai đoạn viêm khớp cấp tính, người bệnh hạn chế dùng nguồn đạm từ hải sản, thực phẩm giàu đường fructose và các chất gây viêm như chất béo bão hòa, carbohydrate tinh chế... Ưu tiên dùng nguồn protein từ đậu, trứng, sữa, tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và có đặc tính kháng viêm như rau củ, hoa quả tươi... để giảm áp lực cho cơ thể.

Uống trà xanh khi ăn hải sản không có lợi cho người bệnh gout. Do chất tanin trong trà có thể làm giảm hấp thụ sắt, canxi từ hải sản. Tanin còn có thể kết hợp với protein và canxi trong hải sản tạo thành hợp chất khó tiêu hóa, gây đầy bụng, buồn nôn.

Hải sản chứa nhiều purin có thể gây tái phát đợt gout cấp nếu ăn quá nhiều. Ảnh: Trần Tạo

Chuyên viên dinh dưỡng Thương lưu ý phương pháp chế biến cũng ảnh hưởng đến hàm lượng purin trong thực phẩm. Hấp, luộc giúp chuyển purin từ thực phẩm vào chất lỏng, giảm hàm lượng purin trong hải sản. Cách này cũng giữ lại được nhiều chất dinh dưỡng và không cần thêm quá nhiều gia vị, thích hợp cho người bệnh gout. Phần da cá thường có hàm lượng purin cao nhất, nhất là cá biển. Loại bỏ da cá trước khi chế biến cũng là giải pháp giúp giảm nguy cơ tái phát cơn gout cấp.

Theo chuyên viên Thương, cơ thể mỗi người có phản ứng khác nhau với thực phẩm. Vì vậy, người bệnh nên lắng nghe cơ thể để điều chỉnh phần ăn hải sản hợp lý. Tốt nhất người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng để có chế độ dinh dưỡng phù hợp thể trạng, sử dụng thuốc theo đúng chỉ định.

Người bệnh tránh uống bia rượu khi ăn hải sản do men bia chứa hàm lượng lớn purin. Ước tính trong 100 ml bia có khoảng 5-10 mg purin. Nếu uống khoảng một lít bia, lượng purine nạp vào cơ thể dao động khoảng 50-100 mg. Chất cồn trong bia rượu có khả năng kích thích thận đào thải nước, gián tiếp khiến nồng độ axit uric trong máu tăng cao. Cồn còn có thể phá vỡ các cơ chế nội tiết tố kiểm soát và chi phối chức năng thận, giảm khả năng lọc và đào thải axit uric ra khỏi cơ thể.

Trịnh Mai