ThS.BS Nguyễn Tuấn Long, khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết ngừng tim đột ngột thường là biến cố bất ngờ song thực tế nhiều trường hợp đã có tín hiệu cảnh báo âm thầm trước đó. Hầu hết ca ngừng tim do rối loạn nhịp nguy hiểm khiến tim đột ngột suy giảm nghiêm trọng hoặc mất chức năng. Người bệnh không được cấp cứu kịp thời sẽ tiến triển nhanh chóng thành đột tử do tim. Tình trạng này thường bắt nguồn từ các bệnh tim mạch tiềm ẩn như bệnh mạch vành, suy tim, rối loạn nhịp hoặc các vấn đề về van tim.

"Các dấu hiệu cảnh báo ngừng tim có thể xuất hiện từ vài giờ đến vài tuần trước khi biến cố xảy ra", bác sĩ Long cho hay. Nhiều nghiên cứu cho thấy 50-65% người từng ngừng tim đã có triệu chứng báo hiệu trước đó, song phần lớn đều nhẹ, thoáng qua và dễ bị nhầm với mệt mỏi, thay đổi thời tiết, dấu hiệu tuổi tác.

Đau tức ngực hoặc cảm giác bóp nghẹt ở ngực cảnh báo thiếu máu cơ tim. Người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ, nặng ngực hoặc như bị đè ép ở giữa ngực, đôi khi lan ra cánh tay trái, cổ hoặc lưng. Cơn đau thường xuất hiện khi gắng sức, có thể xảy ra cả khi nghỉ ngơi ở những trường hợp nguy hiểm.

Hồi hộp, đánh trống ngực có thể cảnh báo tim đang rối loạn nhịp - một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến ngừng tim. Các cơn này có thể xuất hiện khi dùng chất kích thích như cà phê, rượu bia, khi xúc động mạnh hoặc thậm chí ngay cả lúc đang nghỉ ngơi. Điều này cho thấy hệ thống điện của tim đang gặp vấn đề, không kiểm soát được nhịp đập.

Khó thở không rõ nguyên nhân. Thở hụt hơi khi đi bộ, leo cầu thang hoặc thậm chí khi nằm ngủ có thể cho thấy tim không đủ khả năng bơm máu, nguy cơ suy tim hoặc thiếu máu cơ tim. Nhiều người cảm thấy dễ mệt hơn khi vận động nhẹ, mất dần sự dẻo dai nhưng không ngờ đó là cảnh báo sớm bệnh.

Bác sĩ Long thăm khám và tư vấn cho người bệnh. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Ngất xỉu hoặc choáng váng thoáng qua cảnh báo nhịp tim quá chậm hoặc rối loạn dẫn truyền điện trong tim, khiến máu không kịp lên não, gây mất ý thức tạm thời.

Đổ mồ hôi lạnh, buồn nôn, bồn chồn không rõ nguyên nhân là biểu hiện rối loạn thần kinh thực vật, thường đi kèm trong cơn thiếu máu cơ tim cấp. Một số bệnh nhân từng mô tả cảm giác "lo lắng bất thường", "khó chịu không rõ lý do" ngay trước khi bất tỉnh.

Theo bác sĩ Long, dấu hiệu cảnh báo ngừng tim thường rất mơ hồ, dễ bị nhầm lẫn với stress, mệt mỏi. Tình trạng này có thể xảy ra cả ở người chưa từng được chẩn đoán bệnh tim, có yếu tố nguy cơ như hút thuốc, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu hoặc tiền sử gia đình có người đột tử sớm.

Người có các dấu hiệu như đau ngực, khó thở tái diễn, hồi hộp, tim đập bất thường, ngất không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài hoặc giảm sức vận động nên đi khám tim mạch sớm. Những người tăng huyết áp, cholesterol cao, hút thuốc hoặc gia đình có người từng đột tử, mắc bệnh tim sớm (trước 50 tuổi) cũng cần tầm soát định kỳ để phát hiện bệnh kịp thời.

Phòng tránh biến cố ngừng tim đột ngột bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, tránh sử dụng chất kích thích, kết hợp tập thể dục đều đặn và ăn uống cân bằng. Khám tim mạch định kỳ cũng quan trọng, nhất là với người có yếu tố nguy cơ hoặc từng có biểu hiện nghi ngờ bệnh tim.

Ly Nguyễn