"Sức mạnh của cô ấy là trí tuệ. Lựa chọn của cô ấy là Lữ đoàn Vệ binh Quốc gia số 13 Khartiia" là thông điệp được viết bằng phông chữ xanh neon bắt mắt, được chia sẻ trên tất cả các tài khoản mạng xã hội của Lữ đoàn Khartiia, quân đội Ukraine, từ tháng 5.

Đây cũng là đoạn thông điệp mở đầu chiến dịch tuyển quân đầu tiên trong lịch sử Ukraine nhắm đến phụ nữ, nhằm thu hút nữ giới vào các vị trí công nghệ trong quân đội.

Theo Bộ Quốc phòng Ukraine, khoảng 70.000 phụ nữ đang phục vụ trong quân đội gần một triệu người của nước này. Tuy nhiên, quân đội Ukraine vẫn chưa được đánh giá là môi trường thân thiện, rộng mở với nữ quân nhân.

Một số đơn vị như Lữ đoàn Khartiia đang nỗ lực thay đổi tình hình, bằng cách điều chỉnh quy chế hoạt động nội bộ để giúp các nữ quân nhân có thể phục vụ tốt hơn.

Với chiến dịch tuyển quân mới, lữ đoàn kỳ vọng sẽ thu hút thêm nhiều tân binh, chứng minh phụ nữ được chào đón, có thể phát triển ở nhiều vị trí, trong bối cảnh quân đội thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng giữa chiến sự với Nga.

Những quân nhân thuộc lữ đoàn Khartiia tại vị trí không xác định ở Ukraine. Ảnh: X/Khartiia Brigade

Theo Kyiv Independent, sau hơn ba năm xung đột, quân đội Ukraine ngày càng phụ thuộc vào lính nghĩa vụ thay vì quân nhân tình nguyện, khiến lực lượng đầu vào của nhiều đơn vị thiếu nhiệt huyết.

Giới quan sát chỉ ra những lính tình nguyện nữ giới là nhóm quân nhân có động lực cao, nhưng chưa được khai thác đúng tiềm năng. Quân đội Ukraine không bắt buộc nữ giới nhập ngũ.

"Phụ nữ mà có động lực thì làm việc gì cũng hơn đàn ông thiếu lửa", Alina Andreieva, phi công drone trinh sát, người đứng sau chiến dịch tuyển quân của lữ đoàn Khartiia, nói.

Andreieva, cựu nhiếp ảnh gia, chia sẻ cô "ám ảnh" với ý tưởng tuyển mộ phụ nữ vào phục vụ trong quân đội kể từ khi nhập ngũ cách đây hơn một năm. Cô đã hợp tác với hai tổ chức phi lợi nhuận Ukraine để khởi xướng chiến dịch.

Jess, một nữ y tá 21 tuổi, đã được đào tạo và nhanh chóng trở thành lính vận hành hệ thống drone sau vài tháng gia nhập lữ đoàn.

"Tôi nhanh chóng học được những kỹ năng cơ bản như hàn mạch, lắp ráp bộ liên lạc cho drone, rồi dần đề xuất những ý tưởng cải tiến khả năng thu thập thông tin", Jess nói với truyền thông Ukraine.

Những vị trí công nghệ mà lữ đoàn Khartiia mời phụ nữ đảm nhiệm gồm lính vận hành drone, robot mặt đất, chuyên viên tác chiến điện tử, tình báo.

"Chúng tôi thực sự cần phụ nữ trong các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật (STEM)", Sofiia Pryduvalova, 30 tuổi, đại diện truyền thông của lữ đoàn, nói. "Có rất nhiều phụ nữ Ukraine có thể giúp lữ đoàn mạnh hơn nhiều".

Jess, lính vận hành các hệ thống tự động của lữ đoàn Khartiia. Ảnh: X/Khartiia Brigade

Khartiia được xem là lữ đoàn nổi tiếng với việc tích hợp công nghệ và tiêu chuẩn NATO vào quy trình tác chiến, trở thành đơn vị tiên phong trong quá trình cải cách quân đội Ukraine.

Kể từ thành lập năm 2022, Khartiia đã nỗ lực tạo không khí cởi mở hơn đối với nữ quân nhân. Những phụ nữ trong lữ đoàn cũng thường xuyên phối hợp để thúc đẩy những thay đổi tiếp theo. "Tôi không thấy thái độ thiên vị về giới", Jess bày tỏ.

"Đây là lữ đoàn duy nhất cho phép phụ nữ đảm nhận vai trò chiến đấu trong thời điểm tôi nhập ngũ năm 2023", Andreieva cho biết. Tính đến năm 2025, khoảng 5.500 phụ nữ đang phục vụ trong quân đội Ukraine trong các vai trò chiến đấu ở tiền tuyến, tăng không nhiều so với con số 5.000 người hồi năm 2023.

"Chỉ huy ở Khartiia luôn đối xử bình đẳng với phụ nữ. Ưu tiên không phải giới tính, mà là cách xử lý nhiệm vụ", Andreieva nói thêm.

Khi hình ảnh nữ quân nhân xuất hiện ngày càng nhiều trên truyền thông, một số người Ukraine lo ngại đây có thể bước đệm dẫn đến lệnh bắt buộc phụ nữ nhập ngũ. Các sĩ quan của Khartiia kỳ vọng tỷ lệ phụ nữ trong quân đội sẽ tăng lên ngay cả khi không có lệnh này.

"Sẽ có nhiều nữ quân nhân phục vụ mảng drone, ưu tiên trí tuệ, trực giác, kỹ năng công nghệ, hơn là các mảng yêu cầu sức mạnh thể chất, kỹ năng thực chiến", Ihor Raikov, chỉ huy trung đội UAV thuộc đại đội tên lửa chống tăng của lữ đoàn, nói.

Kateryna Pryimak, lãnh đạo tổ chức phi chính phủ Veteranka Movement bảo vệ quyền của phụ nữ trong quân đội, cho biết các nữ giảng viên quân sự có thể trở nên dày dạn kinh nghiệm về chiến tranh hiện đại trong tương lai và tạo những thay đổi lớn tại các trường quân sự.

"Đây là thời điểm để phụ nữ chủ động. Chồng họ hoặc đang ra trận hoặc đã tử trận. Nhà họ đã bị phá hủy. Người thân chết do bom đạn. Họ đã chứng kiến quá nhiều để có thể ngồi yên", Andreieva nói.

Đức Trung (Theo Kyiv Independent, Reuters, Guardian)