Sol gia nhập băng đảng vài tháng trước, sau khi được một người quen chiêu mộ lúc đang bán hoa hồng bên ngoài một quán bar địa phương. Sol bắt đầu với công việc canh chừng và nhanh chóng được trọng dụng.

Băng đảng ưa sự nhiệt tình và lòng trung thành của cô bé vị thành niên khi học việc. Là trẻ vị thành niên, Sol tránh được những án phạt nặng nếu bị bắt.

"Tôi tuân theo lệnh ông trùm một cách mù quáng. Tôi cứ nghĩ họ yêu thương tôi", Sol, hiện 20 tuổi, nói với các phóng viên hãng thông tấn Reuters tại trung tâm phục hồi nhân phẩm ở miền trung Mexico.

Cô cho biết mình nghiện ma túy đá từ năm 9 tuổi, từ chối tiết lộ đã giết bao nhiêu người trong thời gian ở băng đảng. Sol bị bắt năm 16 tuổi vì tội bắt cóc, thụ án ba năm trong trại giam trẻ vị thành niên.

Cô bé Sol trả lời phỏng vấn tại một địa điểm không được tiết lộ ở Mexico hồi tháng 4. Ảnh: Reuters

Reuters không tiết lộ tên đầy đủ của Sol, cũng như thành phố nơi Sol từng làm việc cho băng đảng để bảo vệ cô. Hãng thông tấn không thể xác minh độc lập các chi tiết trong lời kể của Sol, nhưng các chuyên gia tâm lý học tại trung tâm và các luật sư đánh giá những chia sẻ từ cựu sát thủ nhí là chính xác.

Theo các chuyên gia an ninh, những đứa trẻ vị thành niên như Sol là nạn nhân của chiến dịch có chủ đích từ các tổ chức tội phạm Mexico, nhằm chiêu mộ trẻ em, bằng cách lợi dụng nỗi khao khát về địa vị và cảm giác thuộc về một tập thể của trẻ.

Trong tiếng lóng của giới băng đảng, chúng được gọi là "pollitos de colores" (gà con sặc sỡ), ám chỉ những con gà con được nhuộm lông để bán tại các hội chợ ở Mexico. Chúng rẻ tiền, bắt mắt và không sống được lâu.

Các phóng viên Reuters đã phỏng vấn 10 sát thủ nhí, 6 cựu sát thủ nhí, trong đó có Sol, cùng 4 thành viên băng đảng cấp cao. Tất cả đều cho biết các băng đảng Mexico đang tăng cường chiêu mộ, đào tạo trẻ em làm sát thủ. Văn phòng Tổng thống Claudia Sheinbaum và Bộ Nội vụ Mexico không trả lời yêu cầu bình luận.

Hãng thông tấn Anh đã liên lạc với các sát thủ nhí đang hoạt động trong băng đảng thông qua Facebook và TikTok. Họ đăng video, hình ảnh cầm súng trường, đầu đội mũ in hình gà cầm súng máy, ám chỉ "gà con sặc sỡ". Các em có độ tuổi từ 14 đến 17.

Hầu hết cho biết được người thân hoặc bạn bè chiêu mộ hoặc lôi kéo, tham gia chủ yếu vì mong muốn được thuộc về một tập thể. Phần lớn xuất thân từ những gia đình tan nát vì bạo lực và ma túy. Nhiều em nghiện ma túy đá hoặc cocaine.

"Tham gia là coi như ký sẵn án tử. Nhưng xứng đáng", một sát thủ nhí 14 tuổi, làm việc cho băng đảng được 8 tháng, chia sẻ. Cậu bé nói không còn đói và có cảm giác có gia đình.

Bộ Lao động Mỹ ước tính khoảng 30.000 trẻ em tham gia các tổ chức tội phạm Mexico. Theo các nhóm vận động, số lượng trẻ em dễ bị tổn thương, có khả năng bị lôi kéo lên tới 200.000 người.

Trả lời Reuters, 15 chuyên gia an ninh cảnh báo xu hướng băng đảng chiêu mộ trẻ ngày càng phổ biến và việc thiếu dữ liệu cụ thể khiến vấn nạn trở nên khó theo dõi.

Năm 2024, chính phủ Mexico công bố báo cáo, phát hiện có những em chỉ mới 6 tuổi đã gia nhập băng đảng. Các tổ chức tội phạm cũng tăng cường dùng game, mạng xã hội để thu hút những thành viên nhí.

Báo cáo cho biết 70% thanh thiếu niên bị lôi kéo vào các băng đảng lớn lên trong môi trường có mức độ bạo lực cực đoan cao. Năm 2021, giới chức Mexico đã chặn ba cậu bé 11-14 tuổi ở bang Oaxaca đang chuẩn bị gia nhập băng đảng sau khi được chiêu mộ thông qua game.

Kể từ đó, Vệ binh Quốc gia Mexico đã ban hành hướng dẫn sử dụng và chơi game an toàn. Hạ viện nước này cũng đang xem xét dự luật hình sự hóa hành vi tôn vinh văn hóa tội phạm trong âm nhạc, game, truyền hình.

"Ngày càng nhiều băng đảng lợi dụng trẻ em. Vấn nạn này nở rộ song song với xu hướng chơi game công nghệ mới được tích hợp chức năng trò chuyện (chat)", Dulce Leal, giám đốc nhóm vận động hỗ trợ trẻ em là nạn nhân băng đảng Reinserta, nói.

Những em nhỏ nhất ban đầu chỉ được giao những việc đơn giản như chuyển tin, canh chừng, nhưng lòng trung thành, dễ uốn nắn khiến các em nhanh chóng trở nên hữu dụng, lại tiết kiệm chi phí và dễ thay thế. Đến 8 tuổi, nhiều em đã có thể sử dụng súng, sẵn sàng giết người, một thành viên băng đảng cho biết.

Một cậu bé cầm súng giả trong sự kiện nâng cao nhận thức về tình trạng tội phạm có tổ chức ở bang Guerrero, Mexico, năm 2021. Ảnh: AP

Chính quyền cựu tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador và hiện là Tổng thống Sheinbaum đang tập trung chống lại các gốc rễ của bạo lực băng đảng, triển khai các chương trình ngăn trẻ em sa vào ma túy và con đường tội phạm, song chưa có tiến triển đáng kể.

Daniel, hiện 20 tuổi, gia nhập băng đảng ở một bang ven biển của Mexico từ năm 16 tuổi. Anh cho biết các thành viên băng đảng đã đến một bữa tiệc mà anh tham dự, dùng súng ép toàn bộ thiếu niên ở đó gia nhập.

Trong ba năm tiếp theo, Daniel từ người canh phòng trở thành người thu tiền bảo kê, cuối cùng trở thành sát thủ. Nhiều bạn bè anh đã chết, do bị đối thủ hoặc do chính băng đảng của mình sát hại "để làm gương", vì bất tuân lệnh hoặc vì toan tính tranh giành vị trí trong băng.

Tháng 11/2024, Daniel trốn khỏi băng đảng, để lại bạn đời và con trai ba tuổi rồi chạy lên miền bắc Mexico, nộp đơn xin tị nạn Mỹ thông qua ứng dụng CBP do chính quyền tổng thống Joe Biden triển khai. Chương trình này đã bị gỡ bỏ khi ông Trump lên nắm quyền, khiến anh đang phải lẩn trốn gần biên giới.

Còn đối với Sol, mục tiêu là bắt đầu lại cuộc sống ở Mexico. Cô đang học luật và muốn xây dựng sự nghiệp, cuộc sống ổn định. Cô dự định sẽ học cao hơn về luật đối với trẻ vị thành niên, trở thành cố vấn cho những em bị con đường tội phạm cám dỗ.

"Tôi chưa từng nghĩ mình sẽ sống đến 20 tuổi. Tôi luôn nghĩ mình sẽ chết trước mốc này", Sol nói.

Đức Trung (Theo Reuters, Diario de Morelia, La Jornada)