Chị Hương mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống 10 năm nay, uống thuốc định kỳ. Sau hai tháng tự ngưng thuốc do lo ảnh hưởng thai nhi, chị mệt mỏi, nổi ban đỏ dạng viêm mạch ở mặt, tay, ban da ở cẳng chân hai bên, phù hai chi dưới, nhập viện trong tình trạng sốt cao, suy dinh dưỡng, không ăn uống được.

ThS.BS Đỗ Tùng Lâm, khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết chị Hương bị tràn dịch màng phổi, màng tim, hội chứng thận hư, hội chứng kháng phospholipid, viêm mạch. Bác sĩ giải thích mang thai làm thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, dễ khởi phát đợt cấp trên người bệnh mắc lupus ban đỏ hệ thống gây tổn thương hầu hết hệ cơ quan như tim, phổi, thận, hệ thần kinh, nguy cơ đe dọa tính mạng người bệnh. Các cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất trong đợt cấp lupus ban đỏ hệ thống là thận, máu, da và khớp. Trong đó, thận tổn thương nặng nhất với biểu hiện viêm cầu thận, hội chứng thận hư, suy thận. Thai phụ dễ gặp biến chứng tiền sản giật, sản giật, sinh non, sinh mổ ngoài ý muốn. Thai nhi hạn chế tăng trưởng, sảy thai, thai chết trong tử cung, hội chứng lupus sơ sinh và bệnh lý tim bẩm sinh.

"Phụ nữ mắc lupus ban đỏ hệ thống có nguy cơ biến chứng khi mang thai cao gấp 2 đến 4 lần. Nguy cơ tử vong của thai phụ cao hơn 20 lần so với người không mắc bệnh", bác sĩ Lâm nói.

Chị Hương được điều trị tích cực thuốc uống kèm theo truyền kháng thể ba đợt, mỗi đợt cách nhau một tháng và tiêm thuốc chống đông hàng ngày giúp kiểm soát đợt cấp bệnh, tổn thương thận tiến triển, ngăn chặn hình thành huyết khối có thể gây mất tim thai.

Bác sĩ khám cho thai phụ Hương khi điều trị đợt cấp do lupus ban đỏ hệ thống. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Sau hai tuần điều trị tích cực tại bệnh viện, duy trì thuốc tại nhà, hiện tình trạng chị Hương ổn định ở tuần thai thứ 28, siêu âm không bất thường về tim thai và cấu trúc tim thai.

Lupus ban đỏ hệ thống diễn biến khó lường, có xu hướng bùng phát trong thời kỳ mang thai, cao nhất ở ba tháng cuối. Chị Hương cần được theo dõi sức khỏe chặt chẽ nhằm phát hiện kịp thời biến chứng.

Bác sĩ Lâm khuyến cáo đối với phụ nữ mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống cần có kế hoạch cụ thể từ trước khi mang thai. Kế hoạch mang thai nên được thực hiện vào thời điểm bệnh đã giảm, đặc biệt là sau 6 đến 12 tháng bệnh ổn định. Thai phụ cần khám thai định kỳ 2-4 tuần một lần, từ tuần thai 16-28, siêu âm tim thai hàng tuần để phát hiện sớm tổn thương tim. Xét nghiệm định kỳ đánh giá chức năng thận và theo dõi huyết áp liên tục. Bác sĩ có thể chỉ định siêu âm doppler động mạch tử cung để phát hiện sớm tình trạng giảm tưới máu thai.

Điều trị lupus ban đỏ hệ thống thai kỳ bằng duy trì thuốc ức chế miễn dịch và thuốc chống đông để phòng huyết khối. Thai phụ cần được bác sĩ theo dõi chặt để lựa chọn thuốc phù hợp, tránh sử dụng các thuốc có thể gây độc cho thai.

Ở Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, 90% bệnh nhân bị lupus ban đỏ là nữ, tuổi thường từ 15 đến 50, tỷ lệ mắc bệnh 50/100.000 dân.

Thanh Ba