Loãng xương là tình trạng rối loạn chuyển hóa xương (tăng hủy xương, giảm tạo xương) khiến xương suy yếu cấu trúc và giảm khối lượng dẫn đến dễ gãy. Người bị gãy xương thường rất đau nên có xu hướng hạn chế vận động, hay nằm một chỗ có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như loét tì đè, huyết khối động tĩnh mạch, nhiễm trùng, tử vong...

ThS.BS.CKI Ngô Tuấn Anh, khoa Nội cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết loãng xương thường tiến triển âm thầm. Người bệnh có thể cảm thấy đau mỏi không rõ ràng, chiều cao giảm dần, cột sống gù vẹo sau một thời gian dài. Không ít trường hợp chỉ phát hiện bệnh khi đã có dấu hiệu gãy xương. Vì vậy, một số nhóm người nên chủ động kiểm tra chỉ số loãng xương định kỳ. Dựa trên kết quả tầm soát, bác sĩ điều trị tăng cường chất lượng xương, ngăn ngừa loãng xương tiến triển, từ đó giảm các triệu chứng nhức mỏi và nguy cơ gãy xương.

Phụ nữ: Phụ nữ trên 65 tuổi là nhóm dễ bị loãng xương nhất. Ngoài quá trình lão hóa theo thời gian, mãn kinh là nguyên nhân chính gây bệnh ở độ tuổi này, do làm giảm mạnh nồng độ estrogen trong cơ thể, đẩy nhanh tốc độ mất xương. Phụ nữ dưới 65 tuổi nên tầm soát loãng xương khi có các yếu tố nguy cơ như dinh dưỡng kém, ít vận động, mãn kinh sớm, từng gãy xương, dùng thuốc chứa corticosteroid lâu dài, mắc bệnh lý tăng nguy cơ mất xương, thường xuyên té ngã...

Bác sĩ Tuấn Anh giải thích kết quả xét nghiệm cho người bệnh. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Nam giới: Sau 70 tuổi, nam giới cũng có nguy cơ gãy xương tăng lên rõ rệt, nhất là người ít vận động, ăn không đủ dinh dưỡng. Nam giới dưới 70 tuổi cần tầm soát loãng xương nếu thuộc nhóm gầy yếu, tiền sử gia đình loãng xương, từng gãy xương, dùng thuốc chứa corticosteroid lâu dài, tập thể dục không đầy đủ, lượng canxi và vitamin D máu thấp, hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều...

Tiền sử gia đình: Loãng xương có yếu tố gene, do đó người có cha mẹ bị loãng xương hoặc gãy xương, nhất là ở đùi và cột sống, nên tầm soát định kỳ. Trường hợp từng bị gãy xương do chấn thương nhẹ (sau 50 tuổi) cũng nên tầm soát vì có thể là dấu hiệu cảnh báo loãng xương tiềm ẩn.

Người mắc bệnh mạn tính: Cường giáp, cường cận giáp, viêm khớp dạng thấp, lupus, bệnh lý đường tiêu hóa... làm rối loạn hấp thu hoặc chuyển hóa canxi, vitamin D, gây mất xương. Người dùng corticosteroids trên ≥ 5 mg prednisolone/ngày trong thời gian dài cũng có nguy cơ loãng xương.

Theo bác sĩ Tuấn Anh, tình trạng loãng xương chủ yếu được kiểm tra bằng phương pháp đo mật độ xương như sử dụng tia X năng lượng kép (DXA hoặc DEXA) đánh giá khối lượng xương, giúp phát hiện các vấn đề về loãng xương. Các vị trí thường được kiểm tra là vùng cột sống thắt lưng, vùng hông hoặc vùng xương cẳng tay.

Người bệnh được đo loãng xương bằng phương pháp DEXA. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Ngoài ra, một số phương tiện hình ảnh học khác như X-quang, CT... có thể đo độ thấu quang của xương, mức độ mỏng của vỏ xương và tình trạng gãy xương đang xảy ra. Một số xét nghiệm khác có thể được sử dụng như đánh giá quá trình hủy xương và tạo xương, xét nghiệm canxi, nồng độ vitamin D trong máu...

Loãng xương là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng, nhất là gãy xương, có thể làm suy giảm khả năng vận động hoặc đe dọa tính mạng. Do đó, bác sĩ Tuấn Anh khuyến cáo người có các yếu tố nguy cơ trên nên tầm soát chỉ số loãng xương định kỳ để đảm bảo chất lượng cuộc sống.

Phi Hồng