Thạc sĩ, bác sĩ Lệ Thị Hồng Thắm, khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, hướng dẫn cách phân biệt hai tình trạng này dựa vào nguyên nhân và triệu chứng.

Nguyên nhân

Ngủ ngáy xảy ra khi luồng khí đi qua đường hô hấp bị cản trở, làm rung các mô mềm ở cổ họng tạo ra âm thanh. Tình trạng này thường xuất hiện ở người trưởng thành, nhất là khi ngủ nằm ngửa, sau uống rượu, hút thuốc, mệt mỏi, tắc nghẽn mũi hoặc các bất thường ở mũi - họng như lệch vách ngăn, amidan to. Đa số trường hợp ngáy lành tính, không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.

Ngược lại, ngưng thở khi ngủ là tình trạng ngừng thở tạm thời trong lúc ngủ, mỗi lần có thể kéo dài vài giây đến hàng chục giây và lặp lại nhiều lần trong đêm. Nguyên nhân có thể do tắc nghẽn đường thở (ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn) hoặc do não không kiểm soát được nhịp thở như bình thường (ngưng thở khi ngủ trung ương), béo phì, vòng cổ lớn, cao tuổi, hẹp đường thở, di truyền, cấu trúc sọ mặt. Thiếu oxy lặp đi lặp lại khiến giấc ngủ bị gián đoạn, cơ thể không được nghỉ ngơi đầy đủ và kéo theo nhiều hệ lụy cho sức khỏe, tăng nguy cơ đột quỵ, suy tim, rối loạn nhịp tim, giảm tuổi thọ.

Đo đa ký hô hấp cho người bệnh để xác định tình trạng ngưng thở khi ngủ. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Triệu chứng

Ngáy kèm mệt mỏi vào ban ngày, thay đổi tâm trạng, ngủ không sâu, hay thức giấc đột ngột có thể là dấu hiệu của ngưng thở khi ngủ. Người ngáy đơn thuần thường phát ra tiếng đều, liên tục, không bị gián đoạn. Trong khi đó, người mắc chứng ngưng thở khi ngủ thường có tiếng ngáy to bất thường, sau đó là những khoảng im lặng - dấu hiệu của ngừng thở, rồi tiếp theo là tiếng ngáy lớn hoặc thở mạnh như bị nghẹn. Đây là lúc cơ thể thiếu oxy.

Ngưng thở khi ngủ còn đi kèm nhiều triệu chứng ban ngày như người bệnh thường xuyên mệt mỏi, đau đầu vào buổi sáng, giảm tập trung, dễ buồn ngủ khi lái xe hoặc làm việc. Còn người ngủ ngáy thông thường không có cảm giác mất ngủ hay mệt mỏi kéo dài.

Để chẩn đoán ngưng thở khi ngủ, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng máy đo đa ký giấc ngủ hoặc đa ký hô hấp và kiểm tra các chỉ số sinh tồn như nhịp thở, nồng độ oxy máu, cử động ngực bụng, điện não, cử động các chi, tiếng ngáy, nhịp tim trong suốt thời gian ngủ.

Bác sĩ Thắm khuyến cáo người bị ngủ ngáy to kèm các triệu chứng ban ngày như buồn ngủ bất thường, khó tập trung, thở hổn hển khi ngủ hoặc từng gặp tai nạn do ngủ gật cần đi khám. Phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể cải thiện chất lượng sống rõ rệt và ngăn ngừa biến chứng tim mạch, thần kinh nguy hiểm về lâu dài.

Thu Giang