Sỏi thận đang trở thành vấn đề sức khỏe phổ biến hơn do chế độ ăn thay đổi, lối sống ít vận động và tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn. Dù hình thành vì nhiều lý do, chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và phòng ngừa sỏi thận.

Bác sĩ Utkarsh Gupta, chuyên gia phẫu thuật xâm lấn tối thiểu và nội soi, Bệnh viện Đa khoa Silverstreak, Ấn Độ, chỉ ra một số thực phẩm và đồ uống cần tránh để ngừa sỏi thận và phòng tái phát.

Thực phẩm giàu oxalat

Oxalat là một hợp chất tự nhiên có trong nhiều loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Ở một số người, đặc biệt là những người dễ bị sỏi canxi oxalat (loại phổ biến nhất), oxalat có thể liên kết với canxi trong thận để tạo thành sỏi.

Thực phẩm giàu oxalat bao gồm rau bina, củ cải đường, khoai lang, đại hoàng, cải cầu vồng, đậu bắp, các loại hạt (như hạnh nhân, hạt điều và đậu phộng), và thậm chí một số loại trái cây như dâu tây và quả mâm xôi. Chocolate và trà đen cũng là những nguồn đáng chú ý.

Tuy nhiên, việc loại bỏ hoàn toàn những thực phẩm này có thể không cần thiết. Thay vào đó, hãy kết hợp chúng với các thực phẩm giàu canxi như sữa, phô mai paneer hoặc sữa đông trong bữa ăn. Điều này có thể giúp oxalat liên kết với canxi trong đường tiêu hóa thay vì trong thận.

Protein động vật

Tiêu thụ protein động vật quá mức có thể làm tăng nồng độ axit uric và canxi trong nước tiểu, thúc đẩy sự hình thành sỏi axit uric và canxi oxalat. Thịt đỏ, nội tạng động vật và động vật có vỏ đặc biệt có vấn đề.

Những người đã từng bị sỏi thận thường được khuyên nên ăn điều độ lượng thức ăn không phải chay và cân bằng bữa ăn với nhiều rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.

Lượng natri cao

Quá nhiều natri có thể dẫn đến việc bài tiết nhiều canxi qua nước tiểu, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.

Những thủ phạm phổ biến bao gồm đồ ăn nhẹ đóng gói, dưa chua, đồ hộp và thịt chế biến sẵn như xúc xích. Thức ăn nhanh và các bữa ăn ở nhà hàng cũng thường chứa nhiều muối.

Hãy chọn các bữa ăn nấu tại nhà với lượng muối được kiểm soát và đọc nhãn để biết hàm lượng natri khi mua thực phẩm đóng gói.

Thực phẩm có lượng natri cao như dưa chua có thể gây sỏi thận. Ảnh: Bùi Thủy

Đồ uống có đường và caffeine

Cola, nước ép trái cây có thêm đường và nước tăng lực không chỉ bổ sung calo rỗng mà còn có thể làm mất cân bằng dịch và hóa học trong nước tiểu. Đồ uống có chứa xirô ngô hàm lượng fructose cao hoặc axit photphoric (có trong cola sẫm màu) đặc biệt có hại.

Ngoài ra, quá nhiều caffeine - từ trà, cà phê hoặc nước tăng lực - có thể dẫn đến mất nước và tăng mất canxi qua nước tiểu, một yếu tố nguy cơ khác gây sỏi.

Các yếu tố khác cần theo dõi

- Liều cao vitamin C (hơn 500 mg mỗi ngày) có thể làm tăng sản xuất oxalat trong cơ thể.

- Uống quá nhiều rượu có thể gây mất nước và làm tăng nồng độ axit uric.

- Bản thân tình trạng mất nước, bất kể nguyên nhân là gì, là một trong những yếu tố góp phần lớn nhất vào sự hình thành sỏi thận.

Phòng ngừa sỏi thận không có nghĩa là cắt bỏ hoàn toàn các nhóm thực phẩm mà là lựa chọn sáng suốt. Uống đủ nước là biện pháp phòng ngừa tốt nhất. Hãy cố gắng uống ít nhất 8-10 cốc nước mỗi ngày, đặc biệt là trong thời tiết nóng bức hoặc nếu bạn đổ mồ hôi nhiều.

Quan trọng nhất, có nhiều loại sỏi khác nhau, và lời khuyên về chế độ ăn uống cũng khác nhau. Việc tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là điều cần thiết nếu bạn có tiền sử sỏi hoặc có nguy cơ cao.

Với chế độ ăn uống cân bằng, uống đủ nước và được tư vấn chuyên môn, sỏi thận thường có thể được ngăn ngừa, giúp bạn tránh khỏi những cơn đau và bảo vệ sức khỏe thận lâu dài.

Mỹ Ý (Theo Times of India)