"Tăng huyết áp là bệnh lý mà bệnh nhân dễ bỏ điều trị bởi thường không có triệu chứng, uống thuốc vẫn không thấy thay đổi gì", TS.BS Giang Minh Nhật, Trưởng Khoa Hồi sức Tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, nói tại hội nghị khoa học thường niên của bệnh viện, ngày 2/8.

Theo bác sĩ Nhật, tăng huyết áp kéo dài và không được kiểm soát hiệu quả sẽ âm thầm gây tổn thương nghiêm trọng đến nhiều cơ quan đích trong cơ thể. Tại não, đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến đột quỵ nhồi máu não, xuất huyết não. Với tim, người bệnh có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim, suy tim. Tăng huyết áp cũng là nguyên nhân phổ biến gây bệnh thận mạn tính, có thể dẫn đến suy thận giai đoạn cuối. Tổn thương mạch máu do huyết áp cao còn có thể gây mù lòa và nhiều biến chứng nặng nề khác.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính tại Việt Nam cứ 3 người trưởng thành thì có một người bị tăng huyết áp. Đáng lo ngại, chỉ khoảng 50% trong số này được chẩn đoán bệnh. Với nhóm đã phát hiện bệnh, tỷ lệ được điều trị còn thấp hơn - chỉ khoảng 30%. Chính vì vậy, tăng huyết áp đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do bệnh tim mạch tại Việt Nam.

TS.BS Giang Minh Nhật, Trưởng Khoa Hồi sức Tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, tại hội nghị khoa học thường niên của bệnh viện, ngày 2/8. Ảnh: Minh Toàn

Tăng huyết áp là bệnh lý rất dễ phát hiện, chỉ cần đo huyết áp là có thể chẩn đoán. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đo đúng cách và đánh giá đúng hoàn cảnh. Một người có chỉ số huyết áp tâm thu dao động 150-160 mmHg trong vài lần đo riêng lẻ - chẳng hạn sau khi căng thẳng, mất ngủ hoặc vận động thể lực - thì chưa được xem là mắc tăng huyết áp.

Chỉ khi huyết áp tăng lặp đi lặp lại trong nhiều lần đo khác nhau, với trị số tâm thu từ 135 mmHg trở lên, tâm trương từ 85 mmHg trở lên, người đó mới bị nghi ngờ mắc bệnh. Lúc đó, cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra toàn diện nhằm đánh giá tình trạng huyết áp, xác định có tổn thương cơ quan đích hay không, tầm soát các bệnh lý nền liên quan để có hướng điều trị phù hợp. Tuyệt đối không nên thấy huyết áp cao rồi tự ý ra tiệm thuốc mua vài viên uống cho yên tâm.

Bác sĩ Nhật cho biết một thực tế khá phổ biến là nhiều người sau một thời gian điều trị, thấy huyết áp ổn thì tự ý ngưng thuốc, do không ý thức được mối nguy hiểm của việc này. Trên thực tế, huyết áp chỉ ổn khi có sự can thiệp điều trị đều đặn. Nếu ngưng thuốc, huyết áp gần như chắc chắn sẽ tăng trở lại, âm thầm gây ra các biến cố nghiêm trọng.

"Tăng huyết áp là một bệnh lý mạn tính, yếu tố nguy cơ tim mạch tồn tại suốt đời, cần phải theo dõi kiểm soát liên tục, không được chủ quan", bác sĩ nói.

Đo huyết áp cho bệnh nhân tại bệnh viện. Ảnh: Quỳnh Trần

Tăng huyết áp có cơ chế bệnh sinh phức tạp, liên quan đến cả yếu tố di truyền và môi trường sống. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, các thành viên còn lại cũng có nguy cơ cao hơn. Bên cạnh đó, lối sống thiếu lành mạnh như ăn mặn, sử dụng nhiều thực phẩm chế biến sẵn, ít vận động thể lực... cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

Tăng huyết áp đang có xu hướng trẻ hóa. Không hiếm trường hợp người bệnh ở độ tuổi 20-30. Nhiều người chỉ phát hiện bị tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hay đái tháo đường sau khi đã xảy ra biến chứng nặng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc suy thận, do trước đó không kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Để phòng ngừa tăng huyết áp, mỗi người cần xây dựng lối sống lành mạnh, duy trì chế độ ăn uống cân đối, giảm muối, hạn chế đường và tinh bột tinh luyện, tăng cường rau xanh, trái cây tươi. Vận động thể lực đều đặn ít nhất ba lần mỗi tuần, mỗi lần tối thiểu 30 phút. Đặc biệt, nên thăm khám sức khỏe định kỳ, ngay cả khi không có triệu chứng, để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm về sau.

Lê Phương