Đục thủy tinh thể là tình trạng thủy tinh thể trong mắt mất đi độ trong suốt, khiến mắt giảm thị lực, thậm chí mù lòa. Bệnh thường gặp ở người cao tuổi, song cũng có thể xảy ra ở người trẻ tuổi tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ, bao gồm nghề nghiệp và môi trường làm việc nhất định.

ThS.BS Phùng Văn Thạnh, Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết tiếp xúc với tia UV cường độ cao thúc đẩy sự phát triển của đục thủy tinh thể. Tia UV tác động lên mắt, phá hủy cấu trúc protein tự nhiên trong thủy tinh thể khiến ánh sáng đi qua bị tán xạ, tạo ra những vùng mờ đục trong thủy tinh thể. Do đó, người làm các công việc đặc thù phải tiếp xúc với tia UV, nguồn sáng mạnh kéo dài có nguy cơ đục thủy tinh thể cao hơn.

Làm việc ngoài trời thường xuyên

Nông dân, công nhân xây dựng, kỹ sư công trình... đều là những nghề phải tiếp xúc lâu dài với ánh sáng mặt trời. Bác sĩ Thạnh cho biết Việt Nam thuộc vùng khí hậu nhiệt đới nên có lượng bức xạ UV cao. Lượng tia UV cũng tăng theo độ cao (mức độ tiếp xúc với tia UV cao hơn ở độ cao lớn hơn) và biến đổi theo thời gian trong ngày (từ 10h đến 16h là khoảng thời gian ánh sáng mạnh nhất).

Nghề lái xe

Theo bác sĩ Thạnh, ngay cả khi ngồi trong xe, mắt vẫn chịu ảnh hưởng của tia UV do bức xạ này có khả năng xuyên qua cửa kính. Tài xế còn có thể gặp rất nhiều nguồn sáng mạnh như lái xe về hướng mặt trời, thời tiết nắng gắt, nhìn đèn pha của xe ngược chiều trong đêm tối... Những yếu tố này đều có thể đẩy nhanh quá trình đục thủy tinh thể.

Nhân viên y tế

Nghiên cứu Đại học Belgrade, Cộng hòa Serbia trên 115 nhân viên ngành y tế, trong đó 100 người có đặc thù công việc thường xuyên tiếp xúc với bức xạ ion hóa, 15 người còn lại làm việc ngoài vùng bức xạ. Kết quả cho thấy tỷ lệ mắc bệnh đục thủy tinh thể cao hơn ở những người làm việc trong vùng bức xạ ion hóa. Trong đó, nhóm có nguy cơ cao nhất là kỹ thuật viên X-quang, tiếp theo là bác sĩ X-quang và bác sĩ chuyên khoa phổi.

Bác sĩ Thạnh cho biết các nhân viên y tế trong phòng phẫu thuật phải tập trung mổ trong thời gian dài dưới nguồn ánh sáng mạnh cũng là yếu tố gây căng thẳng cho mắt, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý mắt, trong đó có đục thủy tinh thể.

Bác sĩ thực hiện phẫu thuật dưới nguồn ánh sáng mạnh trong phòng mổ. Ảnh: Bệnh viện Tâm Anh

Sử dụng thiết bị điện tử thường xuyên

Mắt không có khả năng ngăn chặn các bước sóng của ánh sáng xanh, do đó dễ có nguy cơ tổn thương do ánh sáng xanh hơn. Ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị điện tử ảnh hưởng xấu tới mắt, gây ra hội chứng thị giác màn hình (đau nhức, mỏi, khô mắt, rối loạn điều tiết...), tật khúc xạ, từ đó tăng nguy cơ đục thủy tinh thể... Do đó, người làm việc với thiết bị điện tử thường xuyên như thiết kế, dựng phim, lập trình viên, nhân viên văn phòng... cũng có nguy cơ mắc các bệnh lý nhãn khoa cao hơn.

Công việc có nguy cơ chấn thương mắt

Đục thủy tinh thể có thể xuất hiện sau chấn thương mắt. Các công việc như thợ hàn hoặc công nhân cơ khí có thể làm tăng nguy cơ vì ánh sáng cực mạnh từ lửa hoặc tia hàn có thể gây tổn thương cho mắt, ảnh hưởng tới thủy tinh thể.

Để giảm nguy cơ đục thủy tinh thể do yếu tố nghề nghiệp, bác sĩ Thạnh khuyến nghị người làm việc trong môi trường có nguy cơ cao nên khám mắt định kỳ mỗi năm một lần. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề về mắt và có hướng xử trí kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng. Nếu công việc phải tiếp xúc nhiều với thiết bị điện tử, sau mỗi 20 phút làm việc, hãy nhìn vào một vật ở khoảng 6 m (20 feet) trong 20 giây để giảm căng thẳng cho mắt. Đeo kính râm, kính chống ánh sáng hạn chế tác động của tia UV và ánh sáng xanh tới mắt. Người làm việc trong môi trường có nguy cơ chấn thương mắt cao nên tuân thủ nguyên tắc bảo hộ lao động.

Khuê Lâm