Động mạch chủ đi từ tim ra và mang máu đi nuôi khắp cơ thể, trong đó động mạch chủ lên là đoạn đầu tiên của động mạch chủ. Phình động mạch chủ ngực là tình trạng một đoạn khu trú của động mạch chủ ngực giãn lớn hơn 1,5 lần đường kính động mạch bình thường, gây ra hai biến chứng nguy hiểm gồm vỡ khối phình, bóc tách động mạch chủ ngực (lớp thành mạch bị xé rách). Người bệnh cần được phát hiện sớm, theo dõi tiến triển để có chỉ định can thiệp ở thời điểm thích hợp trước khi xảy ra biến chứng.

Bà Mường không có triệu chứng bất thường, đi khám sức khỏe tổng quát 5 năm trước phát hiện động mạch chủ lên có khối phình khoảng 47 mm. Bà được bác sĩ kê thuốc uống, hẹn tái khám định kỳ để theo dõi đoạn phình và can thiệp khi cần thiết, song bà cho rằng sức khỏe bình thường nên không khám.

Nay bà đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám, ThS.BS Trần Thúc Khang, Phó khoa Ngoại Tim mạch, Trung tâm Tim mạch, chẩn đoán khối phình giãn lớn hơn 55 mm đường kính kèm bất thường van động mạch chủ hai mảnh (trong khi bình thường là ba mảnh). Van động mạch chủ hai mảnh là một trong những nguyên nhân gây phình động mạch chủ lên, do dòng máu bất thường qua van hai mảnh (thường là dòng xoáy hoặc lệch tâm) tạo ra áp lực lên thành động mạch chủ lên, lâu ngày dẫn đến phình, giãn động mạch chủ.

Chụp CT 1975 lát cắt cho thấy động mạch chủ ngực phình lớn. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Theo bác sĩ Khang, bà Mường chưa có triệu chứng. Tuy nhiên bệnh nhân van động mạch chủ hai mảnh có khối phình kích thước lớn, kèm yếu tố nguy cơ là tăng huyết áp, bác sĩ chỉ định phẫu thuật để tránh biến chứng. Tùy vị trí tổn thương sẽ có phương pháp điều trị khác nhau như phẫu thuật, phẫu thuật lai (phẫu thuật kết hợp đặt stent graft) hoặc đặt stent graft. Với tổn thương ở động mạch chủ lên, phẫu thuật là lựa chọn duy nhất. Van động mạch chủ hai mảnh của bà Mường còn hoạt động tốt, do đó kíp mổ chỉ thay thế động mạch chủ lên bị phình lớn và giữ lại van động mạch chủ.

Các bác sĩ cắt bỏ đoạn động mạch chủ ngực bị phình lớn, thay thế bằng một đoạn mạch máu nhân tạo, giữ lại van động mạch chủ. Bà Mường xuất viện sau mổ 6 ngày, tiếp tục tái khám theo kế hoạch. Kiểm tra khi tái khám cho thấy vết mổ phục hồi tốt, tim hoạt động tốt, ống ghép tốt, van động mạch chủ hai mảnh không hẹp, hở.

Bác sĩ Khang (thứ hai từ trái qua) cùng êkíp phẫu thuật cho người bệnh. Ảnh: Thanh Luận

Bác sĩ Khang khuyến cáo người lớn tuổi, tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá, hay có yếu tố gia đình về một số bệnh di truyền (hội chứng Marfan), bệnh van động mạch chủ hai mảnh... nên kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ.

Ngọc Châu

* Tên người bệnh đã được thay đổi