Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.CK1 Bùi Hoàng Bích Uyên, Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á TP HCM.

Dầu ăn chăn nuôi là gì?

Dầu ăn trong chăn nuôi là các loại dầu thực vật được sử dụng để bổ sung vào thức ăn cho vật nuôi. Các loại dầu này thường là dầu thô - mới ép, chưa qua tinh chế, hoặc chưa kịp tinh chế. Vì vậy, đây là loại dầu không đạt tiêu chuẩn để sử dụng cho con người về mặt an toàn vệ sinh thực phẩm, chất lượng, hoặc hàm lượng dinh dưỡng.

Dầu ăn trong chăn nuôi và dầu ăn cho người khác nhau thế nào?

Dầu ăn trong chăn nuôi và dầu ăn cho người có sự khác biệt rõ rệt về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn và mục đích sử dụng. Sự khác biệt này là do cơ chế sinh học và sức chịu đựng của con người và vật nuôi khác nhau.

Về nguồn gốc, dầu ăn cho người phải là hạt, quả sạch, không mốc, không bị nhiễm độc tố. Trong khi đó, dầu chăn nuôi thường dùng hạt không đạt tiêu chuẩn, phụ phẩm của quá trình sản xuất dầu ăn cho người.

Bên cạnh đó, dầu ăn cho người tinh luyện nhiều bước: khử mùi, màu, axit tự do, chất độc; có độ tinh khiết cao; chỉ tiêu an toàn nghiêm ngặt; kim loại nặng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật... có giới hạn rất thấp hoặc không có.

Còn dầu ăn chăn nuôi có thể chỉ xử lý sơ bộ hoặc không tinh luyện, miễn đạt tiêu chuẩn thức ăn chăn nuôi; chỉ tiêu an toàn ít nghiêm ngặt hơn; kim loại nặng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật... có thể chấp nhận cao hơn nếu không ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi.

Ngoài ra, dầu ăn cho người không được có các vi sinh vật gây bệnh (như E.coli, Salmonella); có thể bổ sung vitamin A, D, E... Ngược lại, dầu dùng trong chăn nuôi khả năng nhiễm vi sinh vật cao hơn; không cần bổ sung vi chất, chỉ cần cung cấp năng lượng.

Dầu ăn dùng cho chăn nuôi bị biến thành thực phẩm sử dụng cho người. Ảnh: VTV

Dùng dầu ăn chăn nuôi chế biến thực phẩm gây hại thế nào

Việc sử dụng dầu ăn chăn nuôi để chế biến thực phẩm cho người là hành vi cực kỳ nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng đối với sức khỏe con người. Dưới đây là những tác hại chính:

Ung thư

Các hợp chất độc hại như aflatoxin, acrylamide và polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) có thể hình thành trong dầu kém chất lượng hoặc dầu đã qua tái sử dụng nhiều lần, có khả năng gây đột biến tế bào và tăng nguy cơ ung thư (như ung thư gan, ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt).

Suy gan, suy thận

Một số tạp chất có thể tồn tại trong các loại dầu này bao gồm kim loại nặng, các chất oxy hóa độc hại sinh ra do nhiệt như acrolein, aldehyde. Kim loại nặng như chì, cadimi, thủy ngân có thể tích lũy trong cơ thể, gây tổn thương nhiều cơ quan như thận, gan, hệ thần kinh, và xương.

Bệnh tim mạch

Dầu kém chất lượng có thể chứa nhiều chất béo xấu và các hợp chất oxy hóa, làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và giảm mức cholesterol tốt (HDL), gây nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch, cao huyết áp và đột quỵ.

Rối loạn chuyển hóa

Thí nghiệm cho thấy chuột ăn dầu cọ đã chiên nhiều lần có mức men gan tăng cao, dấu hiệu của tổn thương gan. Những con chuột này cũng xuất hiện tình trạng kháng insulin, cho thấy dầu chiên lại có thể góp phần gây tiểu đường type 2. Mặc dù đây là nghiên cứu về dầu chiên lại nhiều lần, nhưng dầu chăn nuôi vốn đã có chất lượng kém tương tự.

Vấn đề tiêu hóa

Các chất cặn bã và tạp chất trong dầu có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và ruột, dẫn đến viêm dạ dày, viêm ruột, khó tiêu.

Suy yếu hệ miễn dịch

Sử dụng dầu ăn kém chất lượng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và các bệnh mãn tính hơn.

Mỹ Ý