Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có đặc trưng là luồng khí bị tắc nghẽn, gây khó thở, ho mạn tính và tăng tiết đờm. TS.BS Nguyễn Quang Đợi, Phó khoa Hô Hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho thời tiết mùa hè như nhiệt độ cao, độ ẩm lớn, ô nhiễm không khí, bật điều hòa quá thấp có thể kích hoạt các đợt cấp của COPD. Bệnh nhân có thể thực hiện các biện pháp dưới đây để chủ động bảo vệ phổi khỏe mạnh và kiểm soát COPD.

Không hút thuốc lá, thuốc lào

Hút thuốc lá, thuốc lào là nguyên nhân hàng đầu gây ra và làm trầm trọng thêm COPD. Các hóa chất độc hại trong khói thuốc có thể làm hỏng niêm mạc phổi và đường hô hấp. Tác động tương tự diễn ra với hút thuốc thụ động.

Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong phòng

Sử dụng điều hòa không đúng cách trong mùa hè có thể gây hại cho đường hô hấp của người bệnh COPD. Người bệnh nên tránh thay đổi nhiệt độ và độ ẩm trong phòng đột ngột. Nhiệt độ trong phòng nên duy trì ở mức 24-26 độ C, không quá chênh lệch so với ngoài trời. Vệ sinh điều hòa định kỳ (ít nhất 3-6 tháng một lần) giúp loại bỏ nấm mốc, bụi bẩn, vi khuẩn tích tụ trong bộ lọc, ngăn ngừa phát tán vào không khí, gây nhiễm trùng cho bệnh nhân.

Chế độ dinh dưỡng tăng cường đề kháng

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Bệnh nhân COPD cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ năng lượng, cân đối, giàu vitamin và khoáng chất. Nếu người bệnh khó ăn do khó thở nên chia nhỏ thành 5-6 bữa mỗi ngày và ưu tiên thực phẩm dễ tiêu.

Uống đủ nước có tác dụng làm loãng đờm, giúp ho khạc dễ dàng hơn. Người bệnh nên thường xuyên vệ sinh răng miệng để ngăn ngừa vi khuẩn cư trú và lan xuống đường hô hấp dưới, gây viêm phổi.

Tập thể dục

Người bệnh COPD nên tránh luyện tập gắng sức khi trời nắng nóng hơn 36 độ C, mưa nhiều, độ ẩm không khí cao hơn 30% hoặc môi trường có nhiều bụi, khói thuốc, khói bếp. Hãy lựa chọn thời điểm mát mẻ trong ngày như sáng sớm hoặc chiều tối để đi bộ nhẹ nhàng hoặc thực hiện các bài tập hít thở. Nếu chất lượng không khí ngoài trời xấu, nên đeo khẩu trang khi di chuyển và sử dụng máy lọc không khí, tạo độ ẩm khi ở trong phòng.

Bác sĩ khám cho người bệnh. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Tuân thủ phác đồ điều trị

Người bệnh không tự ý ngưng thuốc hay thay đổi liều lượng ngay cả khi cảm thấy khỏe hơn. Nếu người bệnh nên khi khám khi ho, khạc đờm nhiều hoặc thay đổi màu sắc (chuyển vàng, xanh), khó thở nặng hơn so với bình thường hoặc có sốt.

Điều trị nhiễm trùng đường hô hấp trên

Tình trạng nhiễm tiềm ẩn ở răng, lợi, miệng, tai, mũi, họng không được điều trị dứt điểm có thể là nguồn lây lan vi khuẩn xuống đường hô hấp dưới, gây viêm phổi, nhất là ở người lớn tuổi. Khi người bệnh ho có đờm nhiều, bác sĩ Đợi có thể cần phối hợp với việc vỗ rung và dẫn lưu tư thế hàng ngày (nếu được chỉ định bởi bác sĩ) để ho khạc đờm tốt, giảm ứ đọng đờm trong đường thở.

Tiêm phòng vaccine đầy đủ

Theo bác sĩ Đợi, tiêm phòng góp phần làm giảm các đợt cấp nặng của COPD và bảo vệ sức khỏe người mắc. Một số vaccine được khuyến cáo tiêm cho bệnh nhân COPD gồm Covid-19, cúm, phế cầu, ho gà, RSV, zona.

Song song với tuân thủ biện pháp phòng ngừa tại nhà, khám và quản lý bệnh COPD tại các cơ sở y tế uy tín là yếu tố quan trọng. Bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, mức độ nặng nhẹ và xây dựng phác đồ điều trị cho từng người phù hợp với giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe.

Anh Kiệt