Theo Viện Pasteur TP HCM, khu vực phát hiện bệnh chủ yếu là những nơi đông dân cư, chật chội, điều kiện vệ sinh kém và nơi tập trung đông người có sự luân chuyển người mới và cũ. Riêng TP HCM đầu năm đến nay ghi nhận 4 trường hợp mắc não mô cầu.

Các chuyên gia dự báo thời gian tới có thể tiếp tục ghi nhận thêm các ca bệnh mới nếu không sớm triển khai các biện pháp kiểm soát dịch từ sớm, từ xa. Tại Việt Nam, những năm qua bệnh lưu hành rải rác, đa số xuất hiện những trường hợp đơn lẻ.

Trẻ mắc não mô cầu điều trị tại Bệnh viện TP Thủ Đức, TP HCM, tháng 4/2025. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra nhiều thể bệnh từ nhẹ đến nặng. Con người là ổ chứa mầm bệnh duy nhất. Nhiều nghiên cứu cho thấy khoảng 10-20% người trong cộng đồng là người lành mang vi trùng. Bệnh lây qua giọt bắn từ người bệnh hoặc người lành mang vi khuẩn khi ho, hắt hơi, nói chuyện gần hoặc dùng chung đồ cá nhân. Người sống chung nhà, ở ký túc xá, nhà trọ, làm việc chung là nhóm dễ bị lây.

Bệnh thường xảy ra ở nơi tập trung đông người (nhà trẻ, trường học, ký túc xá, doanh trại, nơi đông dân cư, chật chội, điều kiện vệ sinh kém...), người bị suy giảm miễn dịch hoặc đồng nhiễm khuẩn đường hô hấp. Nếu được phát hiện sớm, điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu, nhiều trường hợp có thể khỏi bệnh hoàn toàn.

Triệu chứng khởi đầu giống cảm cúm bao gồm sốt cao đột ngột, đau đầu, buồn nôn, nôn, tử ban (nốt đỏ bầm tím, lan nhanh trên da), cứng cổ, co giật, hôn mê. Ở thể nặng, bệnh có thể gây sốc nhiễm trùng, tổn thương đa cơ quan, tử vong nhanh trong vòng 24 giờ cho một người trước đó còn khỏe mạnh bình thường.

Bệnh lây qua giọt bắn nên cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh như giữ vệ sinh nơi ở, giữ thông thoáng nơi ở, nơi làm việc. Giữ vệ sinh cá nhân bằng cách rửa tay thường xuyên bằng nước và xà phòng, không khạc nhổ nơi công cộng, che kín mũi miệng khi ho, hắt hơi.

Đeo khẩu trang khi mắc bệnh hoặc tiếp xúc gần với người mắc bệnh, khi đến nơi đông người đặc biệt là đến bệnh viện. Nếu tiếp xúc gần với người bệnh não mô cầu, cần thông báo với nhân viên y tế địa phương để được uống kháng sinh dự phòng. Khi có biểu hiện sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn, cổ cứng, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Hiện nay có nhiều loại vaccine ngừa vi khuẩn não mô cầu với các nhóm huyết thanh khác nhau, có thể tiêm để phòng bệnh.

Lê Phương