Chứng khó nuốt (dysphagia) có thể do trào ngược axit, tác dụng phụ của thuốc hoặc là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng như đột quỵ, sa sút trí tuệ, ung thư phổi, ung thư đầu và cổ.

Triệu chứng thường gặp gồm khó nuốt, chảy nước dãi, khó nhai, sụt cân và nhiễm trùng ngực tái phát.

Một trong những phương pháp chẩn đoán là bài kiểm tra nuốt nước bọt lặp lại (RSST), có thể thực hiện tại nhà bằng cách đếm số lần nuốt trong 30 giây.

Nghiên cứu trên 280 người từ 20 đến 90 tuổi tại Israel đưa ra tiêu chuẩn số lần nuốt trung bình theo độ tuổi. Ở nhóm tuổi 20-39, số lần nuốt trung bình trong 30 giây là 8,5 lần; ở tuổi 40 là 8 lần; tuổi 50 là 7 lần; tuổi 60 là 6,7 lần; tuổi 70 là 6 lần; và đến tuổi 80, con số này giảm xuống còn 4,3 lần.

Các nhà khoa học nhận định số lần nuốt giảm dần theo tuổi, thấp hơn ở nữ giới, người dùng nhiều loại thuốc và người có chỉ số BMI cao.

Trước đây, RSST chỉ đặt ngưỡng chung là 3 lần nuốt cho mọi người trưởng thành. Nghiên cứu mới có ý nghĩa ở việc thiết lập tiêu chuẩn theo từng nhóm tuổi, góp phần phát hiện sớm các rối loạn liên quan đến nuốt.

Số lần nuốt trong 30 giây có thể chỉ ra các vấn đề sức khỏe. Ảnh: Adobe Stock

Phát hiện sớm rất quan trọng, vì khó nuốt có thể là dấu hiệu của những tình trạng nghiêm trọng. Một phụ nữ từng được chẩn đoán mắc hội chứng hiếm khiến cô không thể ăn hoặc uống nếu không đứng thẳng. Khó nuốt cũng là triệu chứng điển hình của ung thư vòm họng, căn bệnh mà nam diễn viên Val Kilmer (Top Gun) từng chiến đấu trước khi qua đời tuần trước ở tuổi 65.

Ngoài bài kiểm tra RSST, một số phương pháp khác được sử dụng để đánh giá chức năng nuốt bao gồm bài kiểm tra nuốt nước (Water Swallow Test), trong đó bệnh nhân được yêu cầu uống một lượng nước nhất định để theo dõi thời gian và số lần nuốt, cũng như các biểu hiện bất thường như ho, nghẹn.

Một kỹ thuật khác là kiểm tra nuốt có ghi hình (videofluoroscopic swallow study - VFSS), được thực hiện tại bệnh viện với sự hỗ trợ của tia X và chất cản quang, giúp quan sát chi tiết quá trình nuốt từ miệng đến thực quản. Ngoài ra, nội soi đánh giá nuốt (Fiberoptic Endoscopic Evaluation of Swallowing - FEES) cũng là phương pháp phổ biến, sử dụng ống soi mềm đưa qua mũi để quan sát hoạt động của vùng hầu họng khi nuốt.

Theo Hiệp hội Rối loạn Nuốt Mỹ (American Speech-Language-Hearing Association - ASHA), việc sử dụng các bài kiểm tra kết hợp giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của chứng khó nuốt, từ đó có hướng điều trị phù hợp.

Thục Linh (Theo NY Post)