Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum hôm 8/8 cho biết Adidas đã đàm phán với chính quyền bang Oaxaca, miền nam Mexico, để "bồi thường cho những người bị đạo nhái". Chính phủ của bà cũng đang chuẩn bị các cải cách pháp lý nhằm ngăn chặn tình trạng sao chép sản phẩm thủ công Mexico.

Tuyên bố được đưa ra sau những tranh cãi về mẫu sandal "Oaxaca Slip-On" của nhà thiết kế người Mỹ Willy Chavarria cho Adidas Originals, thương hiệu con của Adidas. Đôi sandal có quai da mỏng được bện theo kiểu dáng rất giống dép huaraches truyền thống của Mexico. Tuy nhiên, trong khi dép huaraches có đế da phẳng, sản phẩm của Adidas lại có đế giày thể thao lớn.

Mẫu sản phẩm Oaxaca Slip-On của Adidas. Ảnh: Adidas

Giới chức Mexico cho rằng sản phẩm của Adidas mang những yếu tố thuộc di sản văn hóa của cộng đồng người bản địa Zapotec ở Oaxaca, đặc biệt ở thị trấn Villa Hidalgo de Yalalag.

Chính quyền Oaxaca đã kêu gọi thu hồi mẫu sandal "Oaxaca Slip-On" và yêu cầu Adidas xin lỗi công khai. Các quan chức mô tả thiết kế này là biểu hiện của hành vi "chiếm đoạt văn hóa", vi phạm luật pháp Mexico.

Trong thư gửi ban lãnh đạo Adidas, Thống đốc bang Oaxaca Salomon Jara Cruz chỉ trích thiết kế của công ty, cho rằng không thể lấy lý do "cảm hứng sáng tạo" để sử dụng các đặc trưng văn hóa vốn "tạo nên bản sắc cộng đồng". "Văn hóa không phải để bán, mà là để tôn trọng", ông cho hay.

Adidas phản hồi trong bức thư chiều 8/8 rằng công ty "rất coi trọng sự đa dạng văn hóa của người bản địa Mexico và nhận thức rõ tác động" của những lời chỉ trích. Công ty đã yêu cầu được trao đổi, bàn bạc với quan chức địa phương và thảo luận cách "khắc phục thiệt hại" cho người dân bản địa.

Những đôi huaraches được bày bán tại một khu chợ ở bang Oaxaca, Mexico ngày 8/8. Ảnh: AP

Viridiana Jarquin Garcia, người làm và bán huaraches ở thủ phủ Oaxaca, nói sản phẩm của Adidas là "bản sao rẻ tiền" của những tác phẩm mà các nghệ nhân Mexico dành thời gian và công sức để tạo ra.

"Nghệ thuật đang mai một. Chúng tôi đang bị mất đi truyền thống của mình", Garcia nói trước gian hàng nhỏ của mình.

Thủ công mỹ nghệ là ngành kinh tế quan trọng ở Mexico, tạo việc làm cho khoảng nửa triệu người trên khắp đất nước. Ngành này chiếm khoảng 10% tổng sản phẩm quốc nội của các bang như Oaxaca, Jalisco, Michoacan và Guerrero.

Trong nhiều năm qua, chính phủ và các nghệ nhân Mexico đã nỗ lực nhằm ngăn các thương hiệu quần áo lớn trên toàn cầu sao chép thiết kế truyền thống. Năm 2021, chính phủ yêu cầu các nhà sản xuất, trong đó có Zara, Anthropologie và Patowl, công khai giải thích lý do sao chép thiết kế quần áo từ các cộng đồng bản địa Oaxaca.

Chính phủ Mexico đang nỗ lực xây dựng bộ quy định chặt chẽ hơn nhằm bảo vệ nghệ nhân. Tuy nhiên, Thứ trưởng Phát triển Văn hóa Mexico Marina Nunez lưu ý quy định mới sẽ không tước đi cơ hội để nghệ nhân nước này giao dịch hoặc hợp tác với các công ty lớn.

Huyền Lê (Theo AP)