Ngay trước khi chính quyền Tổng thống Donald Trump thông báo rút giấy phép tuyển du học sinh của Đại học Harvard, các nhân viên Văn phòng Quốc tế của trường đã gặp gỡ các sinh viên sắp tốt nghiệp thuộc Trường Harvard Kennedy, chúc mừng họ hoàn thành chương trình học giữa lúc trường đối mặt nhiều hỗn loạn gần đây.

Vài phút sau khi cuộc gặp kết thúc, tin tức về thông báo mới của Washington dồn dập báo về điện thoại của các sinh viên. Với quyết định thu hồi giấy phép Chương trình Sinh viên và Trao đổi Du học (SEVP) của Đại học Harvard, bằng cấp và tương lai của hàng nghìn sinh viên trở nên bấp bênh.

"Có rất nhiều sinh viên từ khắp nơi trên thế giới tới Harvard để biến nơi này trở nên tốt đẹp hơn, thay đổi nước Mỹ và giúp quê hương của họ tốt hơn. Nhưng giờ tất cả mong muốn này đều có nguy cơ tan vỡ, điều đó khiến tôi rất đau khổ", Karl Molden, sinh viên Áo vừa hoàn thành năm thứ hai tại Đại học Harvard, nói.

Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) ngày 22/5 thu hồi giấy phép Chương trình Sinh viên và Trao đổi Du học (SEVP) của Đại học Harvard. SEVP là cơ chế cho phép các đại học tại Mỹ tuyển du học sinh và đào tạo sinh viên nước ngoài có visa du học. DHS nói rằng Harvard "không thể tiếp nhận sinh viên quốc tế và các du học sinh hiện tại phải chuyển đi hoặc mất tình trạng cư trú hợp pháp".

Harvard đã đệ đơn kiện chính quyền. Trong đơn kiện gửi lên tòa án liên bang ở Boston ngày 23/5, Harvard mô tả động thái từ chính quyền "vi phạm trắng trợn" hiến pháp Mỹ và các luật liên bang khác, đồng thời "gây ảnh hưởng ngay lập tức và nghiêm trọng" tới trường cũng như các sinh viên có thị thực hợp pháp.

Harvard cũng xin lệnh chặn tạm thời, tức là yêu cầu thẩm phán ngay lập tức chặn lệnh của Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem.

Sinh viên, giảng viên Đại học Harvard biểu tình tại thành phố Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ ngày 17/1. Ảnh: AP

Harvard có gần 6.800 sinh viên quốc tế, chiếm hơn 27% tổng sinh viên của trường. Tại Trường Kennedy, 59% sinh viên đến từ ngoài nước Mỹ. Sinh viên quốc tế chiếm 40% số lượng tuyển sinh tại Trường Y tế Công cộng T.H. Chan và 35% tại Trường Kinh doanh Harvard.

Bởi sinh viên quốc tế không đủ điều kiện nhận hỗ trợ tài chính liên bang và thường trả nhiều tiền hơn để theo học tại Harvard, họ đóng góp phần doanh thu đáng kể cho trường.

"Điều này sẽ phá hủy đại học mà chúng ta đã biết", Kirsten Weld, giáo sư chuyên về lịch sử Mỹ Latin và là chủ tịch chi hội Harvard của Hiệp hội Giáo sư Đại học Mỹ, nói. "Harvard nằm ở Mỹ, nhưng sinh viên và giảng viên của trường đến từ khắp nơi trên thế giới. Đó là nền tảng cho công việc và sứ mệnh của cơ sở giáo dục này".

Tâm trạng lo sợ và bối rối bao trùm sinh viên quốc tế tại Harvard. Sarah Davis, sinh viên Trường Harvard Kennedy đến từ Australia và dự kiến tốt nghiệp tuần tới, không chắc mình sẽ nhận được bằng thạc sĩ nếu thị thực không còn hợp lệ. Ngay cả khi nhận được bằng, Davis cho biết cô khó có khả năng được ở lại Mỹ làm việc.

"Thật đáng thất vọng khi những điều mà bạn cố gắng đạt được bị lấy đi ngay lập tức và đối mặt tình trạng bấp bênh", cô nói.

Davis còn lo sợ rằng ngay cả khi nhận được bằng, cô cũng không được ở lại Mỹ để làm công việc sau đại học mà cô đã được nhận. Cô cần được Harvard bảo trợ theo chương trình Đào tạo Thực hành Tùy chọn của chính phủ, cho phép các trường đại học tài trợ thị thực cho sinh viên quốc tế trong thời gian tối đa là ba năm sau khi họ tốt nghiệp.

Sinh viên Áo Molden cho biết học tập tại Harvard là "điều tuyệt vời" đối với anh, nhưng giờ "tôi thực sự không thể tin chuyện này đang xảy ra".

Giống như Molden, Leo Gerden, sinh viên năm cuối của Harvard đến từ Thụy Điển, cũng từng xem ngày nhận được thư chấp nhận vào trường là ngày hạnh phúc nhất trong đời. Anh sẽ tốt nghiệp vào tuần tới và cảm thấy buồn về những gì đang xảy ra với ngôi trường này.

"Hãy tưởng tượng bạn là sinh viên năm nhất sắp vào trường. Bây giờ tin tức đến và bạn đối mặt nguy cơ không thể đến đó học. Điều đó chắc hẳn rất đau lòng", Gerden nói.

Zilin Ma là nghiên cứu sinh Trung Quốc đã dành 10 năm theo đuổi nền giáo dục ở Mỹ và chuẩn bị tốt nghiệp vào cuối tuần này. "Chúng tôi giờ trong trạng thái hoảng loạn vì tin tức mới. Chúng tôi đang chờ đợi xem điều gì sẽ xảy ra", anh nói.

Công việc gần đây nhất của Zilin tại Harvard là nghiên cứu hỗ trợ đàm phán nhân đạo ở các nước đang phát triển. "Chính quyền ông Trump nghĩ rằng chúng tôi không phải tài sản quý giá đối với đất nước này. Tôi không biết phải nói gì. Thật đáng tiếc và thất vọng", anh nói.

Sinh viên năm nhất Alfred Williamson, 20 tuổi, đến từ xứ Wales, cho biết anh và nhiều bạn bè đã bắt đầu nghĩ tới việc chuyển sang các đại học khác. "Tôi nhắn tin cho một người bạn từ Anh, hỏi rằng liệu chúng tôi có thể chuyển đến Oxford hay Cambridge hay không. Mọi người đang cân nhắc nghiêm túc điều này", anh nói.

Tuy nhiên, họ vẫn cảm thấy choáng váng với viễn cảnh đến một nơi khác, bởi họ đã đầu tư rất nhiều vào đại học danh tiếng này của Mỹ. Williamson cho biết mọi người đều "hoảng sợ và không ai biết phải làm gì".

Một góc khuôn viên Đại học Harvard, ở Cambridge, Mỹ hồi tháng 1/2024. Ảnh: AP

"Nhìn giấc mơ của tôi và những người bạn quốc tế biến thành cơn ác mộng là một trong những trải nghiệm khó khăn nhất cuộc đời. Ý nghĩ rời khỏi cộng đồng Harvard, nơi tôi cảm giác gần như là nhà, là điều thật khó tưởng tượng", Ella Ricketts, sinh viên năm nhất đến từ Canada, cho hay.

"Nhiều người chúng tôi đến Mỹ học vì ở đây có hệ thống đại học tốt nhất thế giới, nhưng chính sách này có thể phá hủy điều đó", Jose Ignacio Llodra, sinh viên Chile dự kiến tốt nghiệp Trường Harvard Kennedy vào tuần tới, nói.

Một số sinh viên bày tỏ tự tin rằng Harvard sẽ đấu tranh để bảo vệ họ. Trong khi đó, một số khác chỉ đơn giản là thất vọng khi bị cuốn vào vòng xoáy căng thẳng.

"Chúng tôi đang bị sử dụng như những quân cờ trong ván đấu mà mình không thể kiểm soát", Williamson nói.

Thùy Lâm (Theo Reuters, AFP, CBS News)