Tuấn lây sởi từ em gái, sốt cao vào đầu tháng 1, điều trị ở một bệnh viện tại Gia Lai do biến chứng viêm não, viêm phổi, nhiễm trùng huyết. Em được chuyển tới Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP HCM), chẩn đoán viêm não tủy hậu sởi, nhiễm trùng tiểu, táo bón, loét tỳ đè vùng cùng cụt, suy dinh dưỡng... Do kém đáp ứng với thuốc điều trị thông thường, Tuấn được truyền globulin miễn dịch 5 ngày. Chi phí thuốc nằm ngoài danh mục thanh toán của bảo hiểm y tế, lên tới hơn 120 triệu đồng.

Để có tiền điều trị cho con, gia đình vay mượn khắp nơi. Sau một tháng, Tuấn ra viện song chịu nhiều di chứng, chưa tự chủ được vấn đề tiêu - tiểu, thường đau đầu, tê tay chân. Cứ nửa tháng, Tuấn cần tái khám một lần nhưng thường xuyên trễ hẹn do gia đình không thu xếp đủ kinh phí di chuyển và điều trị. Một mình bố của Tuấn đi làm, tiền lương chỉ đủ để trang trải sinh hoạt hàng ngày.

Chị Huyền và mẹ thay phiên chăm bé gái 1 tháng tuổi bị sởi biến chứng viêm phổi. Ảnh: Gia Nghi

Tương tự, gia đình chị Nguyễn Thị Mỹ Huyền (23 tuổi, quê An Giang) chật vật lo chi phí khi con gái một tháng tuổi nhiễm sởi, biến chứng viêm phổi. Bé điều trị tại Khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM) hơn 20 ngày, tổng chi phí lên hơn 21 triệu đồng. Bảo hiểm y tế chi trả hơn 12 triệu. Số còn lại gia đình tự lo.

Với gia cảnh khó khăn, Huyền nghỉ thai sản, phần lớn chi phí gia đình phụ thuộc đồng lương 7 triệu đồng của chồng, chi phí di chuyển từ An Giang đến TP HCM, nằm viện của con đang quá sức với đôi vợ chồng trẻ. Chưa kể người chồng xin nghỉ phép dài ngày phụ vợ chăm con khiến thu nhập cũng giảm.

Theo BS.CKII Dư Tuấn Quy, Trưởng Khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, khoa đang điều trị cho hơn 40 bệnh nhi sởi. Trong đó, số bệnh nhi biến chứng nặng chiếm một phần ba, gồm biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng huyết.

Chi phí điều trị sởi phần lớn được BHYT chi trả. Tuy nhiên, một số bệnh nhi không có bảo hiểm hoặc điều trị trái tuyến, phải truyền thuốc dài ngày, chi phí tốn kém hơn hoặc vượt quá mức thanh toán bảo hiểm y tế. Phòng công tác xã hội thường xuyên kêu gọi mạnh thường quân để hỗ trợ cho các trường hợp này.

Theo một bác sĩ chuyên khoa nhiễm tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM, chi phí điều trị trung bình cho một ca sởi thông thường khoảng dưới 10 triệu đồng. Tuy nhiên nếu gặp phải các biến chứng như viêm phổi, viêm não, tủy, thần kinh, người bệnh sẽ phục hồi chậm, chi phí điều trị tăng lên. Có ca tốn kém khoảng 200 triệu đồng.

Có những bệnh nhân phải thay huyết tương hoặc sử dụng globulin miễn dịch liều cao, trong khi bảo hiểm chỉ chi trả một phần theo quy định. Mặt khác, thuốc được kê toa dựa theo cân nặng của người bệnh, vì vậy chi phí thuốc của người lớn sẽ cao hơn so với trẻ em, có thể lên tới hàng trăm triệu đồng.

Một số chi phí dịch vụ kỹ thuật y tế đã được Bộ Y tế quy định tại Thông tư số 13 ban hành năm 2023. Ví dụ chi phí thở máy trong 1 ngày điều trị khoảng từ 559.000 đến hơn 1,1 triệu đồng; mở khí quản có giá từ 719.000 đến hơn 2,5 triệu đồng; lọc máu liên tục 1 lần (chưa bao gồm quả lọc, bộ dây dẫn và dịch lọc) có giá từ hơn 2,2 triệu đồng đến hơn 4,1 triệu đồng.

Ngoài ra, khi trẻ nằm viện, gia đình tốn kém nhiều chi phí phát sinh khác như tiền ngày công lao động để chăm sóc trẻ, chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ, tã, sữa... "Sau khi mắc sởi, trẻ thường có sức khỏe suy yếu, suy dinh dưỡng, dễ bội nhiễm thêm các mầm bệnh khác nên khả năng tái nhập viện cao", bác sĩ Quy nói thêm.

Bệnh sởi đang tăng cao cả nước. Bộ Y tế ghi nhận trong ba tháng đầu năm khoảng 40.000 ca nghi sởi, 5 ca tử vong, đa số chưa tiêm vaccine phòng bệnh.

Theo các chuyên gia, sởi là bệnh có tính chất lây lan mạnh, một người nhiễm sởi có thể lây cho 12-18 người chưa có miễn dịch. Bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa, viêm loét giác mạc hoặc tiêu chảy, thậm chí tử vong.

Trẻ nhỏ được chích ngừa sởi tại Trung tâm tiêm chủng VNVC. Ảnh: An Hoa

Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế ngày 13/4 khuyến cáo nhóm có nguy cơ cao diễn biến nặng do sởi, như có bệnh phổi mạn tính, tiểu đường, cao huyết áp... nên chủ động tiêm ngừa sởi. Đồng thời, nhóm này nên khám, điều trị sớm khi có dấu hiệu bệnh gồm sốt, ho, chảy nước mũi. Ngoài ra, người dân hạn chế tiếp xúc bệnh nhân sởi hoặc nghi mắc bệnh, trường hợp bắt buộc tiếp xúc cần mang khẩu trang và vệ sinh tay sau khi tiếp xúc. Các biện pháp khác hỗ trợ phòng bệnh gồm nâng cao thể trạng và vệ sinh môi trường.

Nói kỹ hơn về vaccine, bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết hiệu quả phòng bệnh của các mũi ngừa sởi lên đến 98% khi tiêm đúng, đủ lịch. Hiện, vaccine sởi đơn đã được Bộ Y tế cho phép tiêm cho trẻ từ 6 đến dưới 9 tháng tuổi, gọi là mũi 0 - mũi sởi chống dịch. Đến 9 tháng và sau 12 tháng, trẻ cần tiếp tục lộ trình tiêm chủng theo thông thường để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh tối ưu và duy trì miễn dịch bền vững.

Người lớn chưa tiêm hoặc không nhớ lịch sử chủng ngừa cần tiêm đủ ít nhất hai mũi cách nhau một tháng. Phụ nữ cần tiêm vaccine sởi trước khi có kế hoạch mang thai ba tháng hoặc ít nhất 1 tháng tùy theo loại vaccine để chủ động bảo vệ thai kỳ khỏi nguy cơ mắc sởi và truyền kháng thể thụ động cho con.

Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine ngừa sởi cho trẻ em và người lớn, bao gồm: loại sởi đơn MVVAC (Việt Nam) có trong tiêm chủng mở rộng và dịch vụ; loại phối hợp ngừa sởi - rubella MRVAC (Việt Nam) chỉ có trong tiêm chủng mở rộng; loại phối hợp 3 trong 1 ngừa sởi - quai bị - rubella gồm Priorix (Bỉ) và MMR II (Mỹ) chỉ có trong tiêm chủng dịch vụ, giúp phòng nhiều bệnh, giảm số lần tiêm chủng và tiết kiệm chi phí.

Ngọc Lan