Thuốc tên capivasertib, còn gọi là Truqap, do hãng AstraZeneca sản xuất và được dùng hai lần mỗi ngày. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế phân tử protein AKT bất thường - yếu tố thúc đẩy sự nhân lên của tế bào ung thư, từ đó làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.

Capivasertib được chuyên gia nhận định là "bước ngoặt" trong điều trị ung thư vú. Ước tính mỗi năm có khoảng 3.000 phụ nữ mắc ung thư vú thụ thể hormone (HR) dương tính, HER2 âm tính, có đột biến gene đặc hiệu và đã di căn, sẽ hưởng lợi từ thuốc.

Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy khi kết hợp capivasertib với liệu pháp hormone fulvestrant, khoảng thời gian bệnh không tiến triển được kéo dài thêm trung bình 4,2 tháng so với nhóm dùng giả dược, tăng từ 3,1 tháng lên 7,3 tháng.

Viện Nghiên cứu Ung thư (ICR) tại London gọi đây là loại thuốc "thay đổi cuộc chơi", là thành quả sau nhiều thập kỷ nghiên cứu.

Capivasertib được thiết kế dành cho bệnh nhân có khối u mang đột biến ở các gene PIK3CA, AKT1 hoặc PTEN – chiếm khoảng một nửa số ca ung thư vú thuộc nhóm trên.

"Việc được NICE phê duyệt đồng nghĩa hàng nghìn bệnh nhân ung thư vú giai đoạn tiến triển mang các dấu ấn sinh học đặc hiệu sẽ có thêm lựa chọn điều trị nhắm trúng đích, giúp kéo dài thời gian kiểm soát bệnh," giáo sư Nicholas Turner, người dẫn đầu thử nghiệm thuốc tại ICR và Bệnh viện Royal Marsden, cho biết.

Các thử nghiệm cho thấy thuốc capivasertib làm tăng thời gian không tiến triển ung thư vú lên 4 tháng. Ảnh: Alamy

Giáo sư Paul Workman, cựu Giám đốc điều hành ICR, cũng là người tham gia dự án phát triển thuốc AKT, bày tỏ ông rất vui mừng trước cột mốc quan trọng này. Ông nhận định đây là kết quả đáng tự hào của nhiều năm hợp tác nghiên cứu, góp phần tạo ra một loại thuốc mới có thể cải thiện cuộc sống của nhiều bệnh nhân ung thư vú giai đoạn tiến triển.

Bà Helen Knight, Giám đốc đánh giá thuốc của NICE, cho biết cơ quan này hiểu rõ "tác động tàn khốc của chẩn đoán ung thư vú giai đoạn tiến triển đối với bệnh nhân và gia đình họ".

Bà bày tỏ sự hài lòng khi AstraZeneca hợp tác cùng NICE để đưa ra khuyến nghị sử dụng thuốc capivasertib, vừa mang lại giá trị điều trị, vừa đảm bảo chi tiêu hiệu quả từ nguồn ngân sách công.

Bà Claire Rowney, Giám đốc điều hành tổ chức từ thiện Breast Cancer Now, hoan nghênh quyết định từ Viện Quốc gia về Sức khỏe và Chăm sóc Xuất sắc (NICE). Tuy nhiên, bà cho biết việc ban đầu từ chối phê duyệt thuốc đã khiến nhiều bệnh nhân bị trì hoãn điều trị.

"Tình trạng này xảy ra quá thường xuyên. Cần có hành động khẩn cấp để đảm bảo thuốc điều trị ung thư vú được phê duyệt và đưa vào sử dụng kịp thời cho những người cần," bà nói.

Bà cho rằng Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) cần nhanh chóng thực hiện xét nghiệm gene để xác định người đủ điều kiện dùng capivasertib. Bà cũng kêu gọi Hội đồng Thuốc Scotland sớm xem xét phương pháp điều trị này để thuốc được phân phối đồng đều khắp Vương quốc Anh.

Thục Linh (Theo Guardian)