Nước tiểu là một sản phẩm quá trình lọc máu và bài tiết chất thải của thận, có vai trò quan trọng trong việc loại bỏ các chất dư thừa và độc tố ra khỏi cơ thể. Bình thường, nước tiểu có màu vàng nhạt và mùi nhẹ do sự hiện diện của ure và các hợp chất chuyển hóa khác. Tuy nhiên, khi nước tiểu có mùi hôi bất thường, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau.

Theo TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh những thay đổi trong mùi nước tiểu có thể liên quan đến chế độ ăn uống, mất nước, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các bệnh lý nguy hiểm hơn.

Mất nước và nồng độ ure cao

Mất nước là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến nước tiểu có mùi hôi. Khi cơ thể không nhận đủ nước, nồng độ ure và các chất thải khác trong nước tiểu tăng cao, làm nước tiểu có mùi khai hoặc hăng mạnh.

Theo nghiên cứu đăng trên American Journal of Nephrology, những người uống ít nước có nguy cơ cao bị cô đặc nước tiểu, làm tăng nồng độ amoniac trong nước tiểu và tạo ra mùi hôi khó chịu.

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn như E.coli gây ra có thể khiến nước tiểu có mùi hôi mạnh. Khi vi khuẩn phát triển trong bàng quang hoặc niệu đạo, chúng tạo ra các hợp chất sulfuric gây mùi tanh hoặc thối.

Triệu chứng kèm theo nhiễm trùng tiết niệu có thể bao gồm:

- Đau buốt khi đi tiểu.

- Tiểu nhiều lần nhưng lượng ít.

- Đau vùng bụng dưới hoặc lưng.

Nghiên cứu của Hooton trên New England Journal of Medicine cho thấy hơn 80% bệnh nhân bị UTI có sự thay đổi rõ rệt về mùi nước tiểu.

Bệnh đái tháo đường và nhiễm toan ceton do đái tháo đường

Ở bệnh nhân đái tháo đường, khi lượng đường trong máu tăng cao, cơ thể bắt đầu phân giải chất béo để tạo năng lượng, dẫn đến sản xuất ketone. Khi ketone được đào thải qua nước tiểu, chúng tạo ra mùi trái cây hoặc mùi acetone. Một nghiên cứu cho thấy 30% bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường không kiểm soát có biểu hiện nước tiểu có mùi ngọt hoặc giống như acetone.

Bệnh gan

Gan đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa chất độc trong cơ thể. Khi chức năng gan bị suy giảm, amoniac không được chuyển hóa thành ure một cách hiệu quả, dẫn đến nước tiểu có mùi hôi thối giống mùi cá.

Các triệu chứng đi kèm có thể bao gồm vàng da, mệt mỏi kéo dài, phân nhạt màu, nước tiểu sẫm màu.

Sỏi thận

Sỏi thận có thể gây nhiễm trùng và tắc nghẽn đường tiết niệu, dẫn đến sự tích tụ vi khuẩn và thay đổi mùi nước tiểu. Những bệnh nhân có sỏi thận thường có nước tiểu đục, có mùi tanh và đau khi đi tiểu.

Một số loại thuốc có thể gây mùi nước tiểu. Ảnh: Quỳnh Trần

Nước tiểu có mùi hôi do thực phẩm và thuốc

Một số thực phẩm và thuốc có thể làm thay đổi mùi nước tiểu mà không liên quan đến bệnh lý như măng tây (chứa asparagusic acid, tạo ra mùi hăng mạnh), tỏi và hành (chứa sulfur có thể làm nước tiểu có mùi khó chịu), vitamin nhóm B (có thể tạo ra mùi thuốc đặc trưng trong nước tiểu).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nên gặp bác sĩ nếu nước tiểu có mùi hôi kèm theo các triệu chứng như đau buốt khi đi tiểu hoặc tiểu ra máu, sốt cao và ớn lạnh, mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân, nước tiểu đậm màu kéo dài hơn hai ngày.

Bác sĩ Duy khuyến cáo uống đủ nước giúp làm loãng nước tiểu và giảm mùi hôi. Duy trì vệ sinh cá nhân tốt để ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu. Hạn chế thực phẩm có thể gây mùi nếu bạn nhận thấy sự thay đổi sau khi tiêu thụ chúng. Nếu có bệnh đái tháo đường, gan hoặc sỏi thận, hãy tuân thủ điều trị để ngăn ngừa tình trạng này.

Lê Phương