Đề xuất được đưa ra trong bối cảnh nhu cầu người bệnh cần ghép tạng rất lớn, song tại Việt Nam tỷ lệ nguồn tạng hiến từ người cho chết và chết não vẫn còn khiêm tốn. Từ năm 1992 đến nay, cả nước có hơn 9.000 trường hợp được ghép tạng. Trong đó, số tạng hiến từ người chết não chỉ chiếm 6%, còn lại là người sống.

Thực tế này đi ngược với xu hướng của thế giới, bởi ở nhiều quốc gia, tạng hiến từ người chết não chiếm đa số. Nhiều nước châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, số người đăng ký hiến tạng và người hiến chết não tăng rất nhanh những năm gần đây.

Tại Việt Nam, tính đến ngày 31/5, có hơn 132.062 người đăng ký hiến tặng mô, tạng sau khi chết, sau chết não - con số tuy còn khiêm tốn nhưng cho thấy sự chuyển biến tích cực về nhận thức trong cộng đồng, theo Bộ Y tế. Đặc biệt, sau khi Thủ tướng Phạm Minh Chính phát động phong trào đăng ký hiến tạng, số lượng người dân đăng ký hiến tạng đã tăng hơn 46.000.

Hiện nay, ở nhiều quốc gia trên thế giới, việc tổ chức Ngày Hiến tạng quốc gia đã góp phần tích cực trong việc nâng cao nhận thức, thay đổi quan niệm và thúc đẩy phong trào đăng ký hiến tạng trong cộng đồng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chọn ngày 13/8 hằng năm là Ngày Hiến tạng Thế giới. Các quốc gia cũng đã thiết lập Ngày Hiến tạng quốc gia hằng năm như Mỹ vào ngày 14/2, châu Âu ngày 12/10, Cộng hòa liên bang Đức ngày 4/6, Tây Ban Nha ngày 5/6, Trung Quốc ngày 11/6, Ấn Độ ngày 3/8, Hàn Quốc ngày 9/9.

"Việt Nam cần thiết lập một ngày kỷ niệm chính thức về hiến tạng để duy trì sự quan tâm thường xuyên của cộng đồng và truyền thông", Bộ Y tế nhìn nhận và đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét thiết lập Ngày Hiến tặng mô, tạng Việt Nam là ngày 20/5 hằng năm.

Sở dĩ Bộ Y tế đề xuất ngày 20/5 do đây là ngày diễn ra ca ghép thận từ người cho chết não đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2010, thực hiện thành công tại Bệnh viện Quân y 103. Đây là cột mốc nền tảng, đặt viên gạch đầu tiên cho việc hình thành và phát triển hệ thống điều phối, tiếp nhận mô, tạng hiến tặng từ người cho chết não tại Việt Nam.

Các bác sĩ thực hiện ca lấy tạng tại Quảng Ninh. Ảnh:Bệnh viện cung cấp

Ngày Hiến tặng mô, tạng Việt Nam sẽ là dấu mốc quan trọng để tổ chức các chiến dịch truyền thông đại chúng, giúp người dân hiểu đúng, hiểu đủ về hoạt động hiến tặng mô, tạng sau khi chết, sau chết não. Từ đó, góp phần xóa bỏ những rào cản về tâm linh, phong tục, định kiến vốn là một trong những lý do khiến số người hiến tạng tại Việt Nam còn rất thấp.

Ngày này cũng nhằm tôn vinh nghĩa cử cao đẹp của người hiến tặng, tri ân đội ngũ y tế và cộng đồng đã đồng hành, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa phong trào đăng ký hiến tặng mô, tạng sau khi chết, sau chết não trong toàn xã hội.

Trước đây, chỉ có 5 bệnh viện trung ương (Hữu nghị Việt Đức, Trung ương Quân đội 108, Quân y 103, Trung ương Huế, Chợ Rẫy) thực hiện được kỹ thuật ghép tạng. Nay, Bộ Y tế đã cấp phép cho hơn 30 bệnh viện thực hiện kỹ thuật này.

Lê Nga