Bé mắc bệnh tim bẩm sinh, đứt đoạn cung động mạch chủ và cửa sổ phế chủ kèm hẹp nhánh động mạch phổi. Động mạch chủ là ống chính nối ra từ tim, mang máu giàu oxy đến các cơ quan trong cơ thể. Thông thường, động mạch chủ có hình dạng giống như một cung hoặc đường cong. Đứt đoạn hay gián đoạn cung động mạch chủ xảy ra khi động mạch chủ không hình thành hoàn chỉnh, một phần của động mạch chủ bị mất, để lại khoảng trống.

Cửa sổ phế chủ chỉ tình trạng thông thương giữa động mạch chủ lên với động mạch phổi. Bình thường, từ giai đoạn phôi thai, vách ngăn đã hình thành chia động mạch chung thành hai động mạch lớn là động mạch chủ và động mạch phổi. Cửa sổ phế chủ tạo thành một luồng thông lớn, làm tăng lưu lượng máu lên phổi, dẫn đến suy tim, tăng áp phổi nếu không được điều trị.

Lúc Long 8 tháng tuổi đã được bác sĩ phẫu thuật sửa chữa dị tật tim bẩm sinh, vá bít cửa sổ phế chủ và tạo hình cung động mạch chủ. Bé phát triển gần như bình thường, tái khám định kỳ. Gần đây Long thường mệt khi chơi thể thao hay đi lên cầu thang, bác sĩ chẩn đoán hai nhánh động mạch phổi hẹp nặng tiến triển.

Ngày 8/4, BS.CKII Vũ Năng Phúc, Trưởng khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đứt đoạn cung động mạch chủ và cửa sổ phế chủ kèm hẹp nhánh động mạch phổi là những khuyết tật nguy hiểm, ít gặp. Trước đây bệnh nhân hẹp động mạch phổi thường được phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay thế phần động mạch bị hẹp. Tuy nhiên, phẫu thuật mở lồng ngực tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn như mất máu, nhiễm trùng, đông máu, tử vong. Với những trường hợp từng trải qua ca mổ tim phức tạp như Long, rủi ro này càng tăng cao vì vết mổ cũ dính, bóc tách khó khăn. Các bác sĩ chọn phương pháp đặt stent động mạch phổi - biện pháp can thiệp ít xâm lấn, cho hiệu quả lâu dài, giảm biến chứng.

Bác sĩ Phúc đánh giá thủ thuật này phức tạp do bệnh nhân hẹp ngay lỗ xuất phát cả hai nhánh động mạch phổi, khi đặt stent nhánh bên này sẽ gây nguy cơ chèn ép dòng máu bên đối diện. Êkíp quyết định can thiệp bằng cách sử dụng hai stent. Bác sĩ chụp CT tim và mạch máu để xác định chính xác vị trí, chiều dài đoạn hẹp, từ đó chọn đúng kích thước stent. Bác sĩ cũng tìm loại stent đặc biệt có thể nong lên lớn hơn, tránh tình huống khi Long lớn lên thì stent sẽ nhỏ so với kích thước động mạch phổi và phải nong lại.

Sức khỏe Long ổn định sau ca can thiệp, cần uống thuốc đúng chỉ dẫn, tái khám định kỳ để đảm bảo stent hoạt động tốt, can thiệp sớm nếu có bất thường. Bác sĩ Phúc dự kiến sau 1-2 tháng, Long có thể chơi thể thao, vận động với mức gắng sức tương đương người bình thường.

Bác sĩ Thủy siêu âm kiểm tra động mạch phổi sau đặt stent cho bệnh nhân. Ảnh: Hạ Vũ

BS.CKI Phạm Thục Minh Thủy, khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đa số các ca hẹp nhánh động mạch phổi là khuyết tật bẩm sinh, một số trường hợp xảy ra sau khi phẫu thuật hoặc can thiệp bệnh lý tim khác. Không có cách phòng tránh hẹp nhánh động mạch phổi bẩm sinh.

Để giảm rủi ro mắc bệnh, bác sĩ Thủy khuyến cáo mọi người duy trì lối sống lành mạnh như tránh xa thuốc lá, tập thể dục thường xuyên, ăn nhiều trái cây, ngũ cốc và các loại rau xanh. Kiểm tra sức khỏe tim mạch mỗi 6 tháng một lần nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh tim, tiêm ngừa rubella trước khi mang thai. Nếu xuất hiện triệu chứng khó thở khi gắng sức, đau tức ngực, mệt mỏi, ngất xỉu, mất ý thức, người bệnh cần đi khám sớm.

Thu Hà

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi