Chứng thượng mã phong

Thượng mã phong là hiện tượng nam giới đột ngột rơi vào tình trạng nguy hiểm sau khi đạt cực khoái trong quan hệ tình dục.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health.

Cơ chế sinh lý bệnh

Thượng mã phong thường xảy ra khi hệ thần kinh giao cảm bị kích thích quá mức trong lúc quan hệ tình dục, dẫn đến sự mất cân bằng trong hệ thống tuần hoàn và hô hấp.

Một số yếu tố sinh lý bệnh quan trọng bao gồm:

- Rối loạn huyết áp đột ngột:

Trong quá trình quan hệ tình dục, đặc biệt là khi đạt cực khoái, huyết áp có thể tăng đột biến. Theo nghiên cứu công bố trên Journal of Hypertension, huyết áp tâm thu có thể tăng từ 30-50 mmHg trong quá trình giao hợp, gây áp lực lớn lên tim. Ở những người có tiền sử tăng huyết áp hoặc bệnh tim mạch, điều này có thể dẫn đến thiếu máu cục bộ cơ tim và nguy cơ nhồi máu cơ tim.

- Rối loạn nhịp tim:

Quan hệ tình dục cũng kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến tăng tần số tim. Theo nghiên cứu công bố trên Circulation, tần số tim có thể tăng lên 120-160 nhịp/phút trong khi quan hệ tình dục, đặc biệt ở nam giới lớn tuổi hoặc có bệnh nền tim mạch. Nhịp tim nhanh có thể gây rối loạn nhịp tim nguy hiểm như rung thất, dẫn đến ngừng tim.

- Thiếu oxy lên não:

Khi huyết áp giảm đột ngột sau cực khoái, lưu lượng máu lên não có thể suy giảm tạm thời, gây hiện tượng choáng váng, mất ý thức hoặc ngất xỉu.

Theo nghiên cứu công bố trên Journal of Neurology, giảm lưu lượng máu lên não sau hoạt động gắng sức có thể là một yếu tố nguy cơ gây đột quỵ nhẹ.

Yếu tố nguy cơ

- Bệnh lý tim mạch:

Những người có tiền sử bệnh mạch vành, tăng huyết áp hoặc suy tim có nguy cơ cao mắc thượng mã phong do hệ thống tuần hoàn không đáp ứng kịp với sự thay đổi huyết động học khi quan hệ tình dục.

- Tình trạng sức khỏe tổng thể kém:

Béo phì, tiểu đường và hội chứng chuyển hóa có liên quan đến nguy cơ thượng mã phong cao hơn do tác động tiêu cực lên tim mạch và thần kinh tự chủ.

- Dùng thuốc kích thích hoặc rượu bia:

Các chất kích thích như cocaine, amphetamine hoặc rượu có thể gây co thắt mạch máu, làm tăng huyết áp và nguy cơ rối loạn nhịp tim khi quan hệ tình dục.

- Quan hệ tình dục trong tư thế không phù hợp:

Một số tư thế quan hệ tình dục, đặc biệt là khi nam giới gắng sức quá mức hoặc ở tư thế khó chịu, có thể làm tăng áp lực lên tim và hệ tuần hoàn, dẫn đến thượng mã phong.

Thượng mã phong có nguy hiểm?

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, tình trạng này có thể dẫn đến ngừng tim hoặc tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Chẩn đoán và xử trí

- Triệu chứng điển hình:

Choáng váng, mất ý thức.

Đau ngực đột ngột.

Khó thở.

Rối loạn nhịp tim.

- Xử trí cấp cứu:

Đặt bệnh nhân nằm ngửa, nâng cao chân để tăng tuần hoàn máu lên não.

Gọi cấp cứu ngay lập tức.

Nếu bệnh nhân ngừng tim, cần thực hiện hồi sức tim phổi ngay.