Bé Chi có tiền sử dị ứng, được bác sĩ kê đơn thuốc corticoid, mẹ bé tự mua thêm thuốc nam và các loại thuốc khác cho bé uống. Sau 6 tháng, Chi có biểu hiện tích nước khiến mặt, bụng sưng phù nhưng teo cơ chân tay, lông mọc nhiều, rạn da. Hai ngày trước khi nhập viện, bé nôn ói, đau bụng, đi tiêu lỏng, được gia đình đưa đến Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7.

ThS.BS.CKI Hạp Tiến Lộc, khoa Nhi, khám cho bé phát hiện viêm ruột kèm hội chứng Cushing do thuốc. Xét nghiệm nồng độ cortisol trong máu bệnh nhi giảm còn 110 nmol/L (bình thường khoảng 138-690 nmol/L). Bác sĩ chẩn đoán bé mắc hội chứng Cushing do cơ thể tiếp xúc với một lượng lớn thuốc chứa corticoid trong thời gian dài dẫn đến ức chế bài tiết hormone cortisol.

Kết quả siêu âm của bệnh nhi cho thấy bụng chướng, không phát hiện hạch và dịch bất thường. Ảnh: Phòng khám cung cấp

Theo bác sĩ Lộc, corticoid thường được sử dụng điều trị bệnh trong thời gian ngắn, nếu dùng quá hai tuần sẽ gây tác dụng phụ. Bé Chi sử dụng nhiều thuốc corticoid trong thời gian dài khiến tuyến yên thượng thận bị ức chế và gây hội chứng Cushing. Trường hợp này nếu vẫn tiếp tục dùng thuốc hoặc ngưng đột ngột sẽ gây suy thượng thận cấp, có thể đe dọa đến tính mạng.

Bác sĩ điều trị cho bệnh nhi bằng cách giảm liều lượng corticoid, sau đó ngừng hẳn theo liệu trình.

Hội chứng Cushing thuộc nhóm bệnh nội tiết, thường gặp ở nữ giới 25-40 tuổi và người dùng thuốc giảm đau khi điều trị bệnh, ít khi xảy ra ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân gây bệnh có thể do các yếu tố nội sinh như bất thường ở tuyến thượng thận, khiến sản xuất quá nhiều cortisol hay rối loạn nội tiết di truyền. Yếu tố ngoại sinh thường gặp nhất là do trẻ dùng thuốc glucocorticoid điều trị một số bệnh mạn tính như hen suyễn, viêm ruột, lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, ung thư... Trẻ mắc bệnh thường có biểu hiện tăng cân quá mức ở mặt, cổ, bụng, tích tụ mỡ thừa, tay chân gầy, rạn da, yếu cơ, mệt mỏi.

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh gây biến chứng như suy giảm hệ miễn dịch, tăng huyết áp, tiểu đường, chậm phát triển, vô sinh... Bên cạnh điều trị nội khoa, trẻ mắc bệnh do có khối u trên tuyến thượng thận hoặc tuyến yên cần được phẫu thuật. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể phải cắt bỏ toàn bộ tuyến thượng thận hoặc tuyến yên của bệnh nhi.

Bác sĩ Lộc lưu ý đa phần thuốc kháng viêm, giảm đau mạnh điều trị cảm ho, sổ mũi, viêm xoang... đều có nguồn gốc từ corticoid. Phụ huynh không tự ý cho trẻ sử dụng các loại thuốc này mà không có toa. Không tự ý cho trẻ uống thuốc nam, thuốc bắc để làm mát gan, nếu không kiểm soát liều lượng hoặc dùng trong thời gian dài dễ làm suy tuyến thượng thận.

Trẻ mắc hội chứng này cần ăn uống khoa học, ít mỡ và calo, tăng cường rau quả, chất đạm, vận động thường xuyên, khám sức khỏe định kỳ. Nếu trẻ điều trị bệnh lý khác bằng các thuốc có nguồn gốc corticoid lâu dài, cần tuân thủ theo đơn của bác sĩ, không ngưng, tăng hay giảm liều, tái khám đúng hẹn.

Đình Lâm

*Tên người bệnh đã được thay đổi