Nghiên cứu thực hiện tại Trung tâm Y tế Amsterdam UMC cho thấy công cụ này có thể rút ngắn thời gian phát hiện bệnh tới 4 tháng so với hiện tại.

Thuật toán được xây dựng từ hồ sơ y tế của hơn 525.000 bệnh nhân trong mạng lưới bác sĩ đa khoa tại Amsterdam, Utrecht và Groningen. Trong số này, có 2.386 người đã được chẩn đoán mắc ung thư phổi. Các dữ liệu bao gồm những ghi chú rời rạc, không theo trình tự hay khuôn mẫu cụ thể mà bác sĩ đã thực hiện trong nhiều năm.

"Thuật toán tổng hợp các tín hiệu dự đoán từ bệnh sử của bệnh nhân, từ đó phát hiện sớm ung thư phổi hơn 4 tháng so với các phương pháp hiện tại", giáo sư Martijn Schut, chuyên gia về trí tuệ nhân tạo chuyển đổi tại Amsterdam UMC, cho biết.

Không giống các nghiên cứu trước đây thường chỉ dựa vào biến số được mã hóa như tiền sử hút thuốc hay ho ra máu, phương pháp mới khai thác thông tin từ cả những đoạn ghi chú tự do của bác sĩ.

"Ghi chú của bác sĩ chứa đựng nhiều thông tin quý giá, giúp tăng độ chính xác trong phát hiện bệnh sớm", giáo sư Ameen Abu Hanna, chuyên gia về khoa học thông tin lâm sàng, nhận định.

Tuy nhiên, để áp dụng rộng rãi, các chuyên gia cho biết cần làm rõ thêm những phần dữ liệu cụ thể mà thuật toán sử dụng, nhằm đảm bảo có thể tích hợp hiệu quả vào lâm sàng.

Mô hình AI mới giúp chẩn đoán sớm ung thư phổi. Ảnh: Sergey Nivens

Phương pháp này còn ứng dụng được cho nhiều loại ung thư khác, như ung thư tuyến tụy, dạ dày hay buồng trứng, những bệnh thường chỉ phát hiện ở giai đoạn muộn.

Theo giáo sư Henk van Weert, chuyên gia về y học gia đình, hiện nay đa số bệnh nhân ung thư phổi được chẩn đoán ở giai đoạn 3 hoặc 4. Đây là giai đoạn muộn, vì vậy 80% người bệnh tử vong trong vòng một năm.

"Các nghiên cứu trước cho thấy, chỉ cần chẩn đoán sớm hơn 4 tuần đã có thể cải thiện đáng kể tiên lượng. Vì vậy, việc phát hiện sớm hơn 4 tháng là một bước tiến rất vượt bậc", ông nói.

Thuật toán AI tạo ra ít kết quả dương tính giả hơn so với các chương trình sàng lọc truyền thống quy mô quốc gia. Thêm vào đó, việc chọn bệnh nhân phù hợp có thể thực hiện ngay trong các buổi khám bệnh hàng ngày, giúp tiết kiệm thời gian và thuận tiện cho cả bác sĩ lẫn bệnh nhân.

Ung thư phổi vẫn là một trong những loại ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất hiện nay. Dù các phương pháp điều trị đã cải thiện, tỷ lệ tử vong sau 5 năm vẫn ở mức cao, hơn 80%. Việc phát hiện và điều trị sớm là yếu tố quyết định khả năng sống sót và chi phí chữa bệnh.

Nghiên cứu cho thấy 62% bệnh nhân ung thư phổi có thể được chuyển viện sớm hơn 4 tháng nếu áp dụng thuật toán. Tuy nhiên, hiệu quả của công cụ này vẫn cần được kiểm chứng thêm tại các quốc gia và hệ thống y tế khác nhau.

Thục Linh (Theo MedicalXpress)