Xe máy điện dần trở thành phương tiện di chuyển cá nhân phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt ở các đô thị lớn, nhờ chi phí vận hành thấp và xu hướng chuyển dịch sang phương tiện xanh. Kéo theo đó, việc sạc xe tại nhà đòi hỏi người dùng phải nắm rõ các kỹ năng mới về điện, vốn không có trên xe xăng. Dưới đây là những lưu ý an toàn, phòng tránh cháy nổ khi sạc xe điện tại nhà.

Sạc trực tiếp trên xe

Hiện tại, cách sạc phổ biến nhất trên xe máy điện là cắm sạc trực tiếp với ổ điện dân dụng, thông qua dây nối với xe. Phương pháp này đơn giản, tiện lợi và phù hợp với hầu hết người dùng, đặc biệt là ở các khu dân cư, nhà phố có chỗ để xe. Hầu hết các bộ sạc đều có đèn báo trạng thái, trong đó đèn đỏ báo đang sạc, đèn xanh báo pin đầy.

Với cách sạc này, chủ xe cần lưu ý ổ điện phải chắc chắn, không hở, vỡ, hoặc lỏng lẻo. Cần hạn chế sử dụng dây nối, nếu phải dùng cần chọn đúng loại dây dẫn có tiết diện dày để chịu đủ tải dòng điện (có thể tham khảo thông tin này tại cửa hàng bán xe chính hãng, thông thường khoảng 2 mm2 là có thể dùng ổn định). Khu vực sạc xe nên thông thoáng, có không khí lưu thông và không chịu tác động của môi trường (nắng, mưa).

Adapter sạc của xe máy điện VinFast Evo200, các rãnh hình tròn là nơi thoát gió quạt tản nhiệt. Ảnh: Phạm Hải

Bên cạnh đó, cần sử dụng bộ sạc chính hãng kèm theo xe, không sử dụng các bộ sạc của loại xe khác cho dù có cùng đầu cắm. Lý do vì mỗi loại pin (axit-chì, lithium-ion, LFP) có yêu cầu về điện áp và dòng điện khác nhau, do đó việc dùng sai bộ sạc có thể khiến chai pin, phồng hoặc nguy hiểm hơn là chập cháy.

Một điểm nữa là không nên dùng bộ sạc không chính hãng hoặc bộ sạc của xe khác, dù có cùng đầu cắm, vì mỗi loại pin (axit-chì, lithium-ion, LFP...) có yêu cầu điện áp và dòng điện khác nhau. Việc dùng sai bộ sạc có thể khiến pin bị chai, phồng hoặc nguy hiểm hơn là chập cháy. Do đó, cắm sạc trực tiếp từ ổ điện dân dụng là phương án phổ biến nhưng chủ xe cần cẩn trọng để đảm bảo an toàn và giữ được tuổi thọ của cả pin lẫn xe.

Ngoài ra, một sai lầm mà không ít chủ xe mắc phải là đặt bộ sạc (adapter) ở tư thế dựng đứng hoặc ép sát vào tường, và vô tình chặn luồng không khí lưu thông của quạt tản nhiệt bên trong. Một số bộ sạc xe điện trang bị quạt tản nhiệt bên trong để làm mát linh kiện sạc trong quá trình hoạt động, nếu che kín những khe thoát gió, nhiệt độ bên trong adapter tăng cao, dẫn đến quá nhiệt, khiến quạt hỏng, linh kiện bị lão hóa nhanh hoặc thậm chí gây chập cháy.

Do đó, khi sạc xe, chủ xe cần đặt adapter nằm ngang trên bề mặt thoáng, tránh che các khe tản nhiệt, và nên kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường như tiếng quạt kêu lớn, nóng nhanh hoặc có mùi khét.

Ngoài ra, sạc xe điện nên sử dụng một ổ cắm riêng, không cắm cùng lúc nhiều xe hoặc nhiều thiết bị công suất lớn chung một ổ điện với xe. Vì khi đó, dây dẫn điện có thể không thể chịu đủ tải cho tất cả các thiết bị, dẫn tới cháy, nổ.

Sạc pin rời

Một số dòng xe máy điện cho phép sạc pin rời, giúp việc sạc pin trở nên linh hoạt hơn khi chủ xe có thể mang pin vào nhà mà không cần kéo dây điện ra nơi để xe. Với cách sạc này, cần lưu ý một số nguyên tắc an toàn cơ bản như sau.

Sạc pin rời của mẫu xe máy điện Honda CUV e:. Ảnh: Phạm Hải

Trước hết, pin nên được sạc ở nơi thoáng khí, tránh không gian kín như hộc tủ, gầm cầu thang hoặc gần vật liệu dễ cháy. Tương tự sạc trực tiếp trên xe, chủ xe cần sử dụng đúng bộ sạc đi kèm, không dùng sạc của loại pin khác, kể cả khi thấy đầu cắm tương thích.

Trước khi sạc cần kiểm tra kỹ tình trạng pin, nếu có dấu hiệu phồng rộp, rò rỉ hoặc mùi lạ thì không sạc, và kiểm tra pin tại đại lý chính hãng càng sớm càng tốt. Tốt nhất trong quá trình sạc cần có người thỉnh thoảng giám sát để nhanh chóng phát hiện các bất thường.

Ngoài ra, tương tự khi sạc trực tiếp tại xe, người dùng không nên cắm bộ sạc chung ổ điện với thiết bị công suất lớn khác để tránh quá tải, nên chọn đúng loại dây theo tiết diện phù hợp với thiết bị.

Phạm Hải