Về mặt nguyên lý, một phích cắm hai chấu có hai chân kim loại: một chân "nóng" (dẫn điện từ nguồn vào thiết bị), một chân trung tính (trả điện về nguồn để hoàn tất mạch kín). Đây là loại phổ biến trên nhiều thiết bị gia dụng như máy sấy tóc, nồi cơm điện, sạc điện thoại.

Phích ba chấu có thêm một chân thứ ba gọi là chân nối đất (grounding prong). Chân này không tham gia trực tiếp vào việc dẫn điện cho thiết bị mà đóng vai trò bảo vệ người dùng khi xảy ra sự cố về điện, đặc biệt với những thiết bị có vỏ kim loại, như máy tính, lò nướng, máy pha cà phê.

"Chấu thứ ba là tuyến phòng thủ quan trọng chống lại nguy cơ điện giật chết người. Nó giúp dòng điện rò rỉ đi xuống đất thay vì đi qua cơ thể bạn", kỹ sư Jon Shockley của công ty dịch vụ điện năng Shockley Electric, Mỹ, nói.

Ảnh minh họa: Pexels

Một ổ cắm tiêu chuẩn tại hộ gia đình thường gồm ba khe: Hai khe bên phải, trái và một khe ở giữa phía dưới.

Trong điều kiện bình thường, điện đi từ dây nóng qua thiết bị rồi quay lại qua dây trung tính, hoàn thành một chu trình kín. Tuy nhiên, nếu có sự cố, ví dụ dây dẫn bị lỏng và chạm vào phần vỏ kim loại của thiết bị, toàn bộ vỏ ngoài sẽ mang điện.

Khi đó, nếu người dùng vô tình chạm vào vỏ thiết bị, họ sẽ bị giật. Với phích ba chấu, dòng điện dư sẽ chạy qua dây nối đất xuống hệ thống nối đất an toàn của ngôi nhà, hoặc làm "nhảy" cầu dao bảo vệ, giúp ngắt điện kịp thời.

Vì sao nhiều thiết bị mới vẫn dùng phích hai chấu?

Một số thiết bị hiện đại vẫn dùng phích hai chấu, dù phích ba chấu an toàn hơn.

Theo kỹ sư Jon Shockley, có một số nguyên nhân như chi phí sản xuất phích cắm hai chấu thấp hơn, phù hợp với thiết bị nhỏ, công suất thấp, được thiết kế theo chuẩn cách điện kép, tức là có hai lớp vỏ cách điện để ngăn dòng điện rò rỉ.

Tuy nhiên, nếu thiết bị có vỏ kim loại và công suất lớn như lò vi sóng, máy lạnh, máy giặt... thì phích ba chấu là yêu cầu bắt buộc theo chuẩn an toàn điện UL (Mỹ).

Có nên dùng bộ chuyển đổi từ ba chấu sang hai chấu?

Ở Việt Nam, không ít gia đình vẫn sử dụng ổ cắm hai lỗ trong khi phích cắm thiết bị là loại ba chấu, không thể sử dụng. Trong trường hợp này, nhiều người chọn cách mua bộ chuyển đổi (adapter) hoặc cắt bỏ chân thứ ba của phích cắm. Theo chuyên gia, đây là hành vi nguy hiểm.

"Thiết bị vẫn hoạt động khi cắm vào adapter hai chấu, nhưng bạn sẽ mất hoàn toàn chức năng bảo vệ khỏi điện giật hoặc chập cháy nếu có sự cố", Jon Shockley, nói.

Các bộ chuyển đổi này thường không thực sự nối đất, nhất là nếu ổ cắm ban đầu không được nối dây tiếp địa.

Nhật Minh (Theo Shockleyelectric/howstuffworks)