Đề xuất được ông Nguyễn Thanh Nghị, Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP HCM, nêu tại buổi làm việc giữa đoàn công tác của Tổng bí thư Tô Lâm với Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, sáng 18/6. Ba địa phương này sẽ sáp nhập theo Nghị quyết của Quốc hội, trung tâm hành chính đặt tại TP HCM, vận hành từ 1/7.

Theo dự thảo Luật Ngân sách sửa đổi, thay vì được giữ toàn bộ nguồn thu từ đất đai như trước đây, TP HCM sắp tới sẽ chỉ được giữ lại 70-80%, phần còn lại phải nộp về trung ương. Trước đó, khi góp ý về dự thảo này, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM đã kiến nghị xem xét lại vì nếu điều tiết 30% nguồn thu từ đất đai về Trung ương sẽ là rất nặng, có thể dẫn tới thiếu hụt nguồn lực đầu tư hạ tầng.

Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP HCM Nguyễn Thanh Nghị. Ảnh: Quỳnh Trần

TS Trần Hoàng Ngân, nguyên Viện trưởng Nghiên cứu phát triển TP HCM, cho rằng thành phố mới sẽ bao gồm ba địa phương, có diện tích khá lớn, khoảng cách kết nối giữa ba địa phương vào khoảng trên dưới 100 km. Do đó, việc kết nối các địa phương cần được đảm bảo, nhất là ở lĩnh vực hạ tầng. Để làm được điều này, các địa phương cần nguồn lực rất lớn, đặc biệt là nguồn lực tài chính.

Chỉ riêng TP HCM cũ, nhu cầu vốn đầu tư công đến năm 2030 là 1,1 triệu tỷ đồng. Trong đó, nguồn thu từ đất khoảng 550.000 tỷ nhưng nếu phải điều tiết 30% về trung ương, mỗi năm thành phố hụt hơn 33.000 tỷ đồng, ảnh hưởng đến kế hoạch đầu tư công. Trong khi đó, nhu cầu vốn cho hệ thống metro khoảng 40 tỷ USD, cùng nhiều dự án mở rộng đường kết nối Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và xây dựng cầu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá đề xuất của 3 địa phương là "rất chính đáng". Tuy nhiên, theo ông xét trong toàn cục thành phố cũng nên chia sẻ lại với cả nước. Hiện, nguồn thu ngân sách của TP HCM chiếm 1/3 cả nước, trong khi đất đai là nguồn lực toàn dân. Do đó, để hài hòa thì có thể xem xét tỷ lệ 80-20, tức 80% để lại thành phố và 20% nộp về trung ương.

Bên cạnh đề xuất giữ lại toàn bộ nguồn thu từ đất, TP HCM kiến nghị Quốc hội sớm ban hành nghị quyết về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, làm tiền đề phát triển trung tâm tài chính tại thành phố. Đồng thời, đề xuất Chính phủ ban hành cơ chế đặc thù, tạo "luồng xanh" thu hút nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước trong các lĩnh vực quy hoạch, cấp phép xây dựng, lao động... nhằm thúc đẩy phát triển hạ tầng, đặc biệt là khoa học công nghệ và chuyển đổi số.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết đã xây dựng hai đề án gồm thí điểm cơ chế đặc thù cho huyện Côn Đảo và nghiên cứu thành lập khu thương mại tự do gắn với cảng Cái Mép Hạ, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 24 về phát triển vùng Đông Nam Bộ. Hai đề án đã trình các cấp có thẩm quyền, tỉnh đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư sớm xem xét, ban hành để tạo không gian phát triển mới cho TP HCM sau sáp nhập.

Về hạ tầng giao thông, các địa phương kiến nghị Trung ương cho cơ chế, chính sách, nguồn lực để tập trung bố trí đầu tư đa dạng các phương thức giao thông, giảm áp lực giao thông đường bộ, rút ngắn thời gian di chuyển. Trong đó, các địa phương cần đa dạng hóa các hệ thống giao thông từ đường bộ, đường thủy, đường sắt, ưu tiên các tuyến đường sắt đô thị như: tuyến Suối Tiên - Thành phố mới Bình Dương; tuyến TP HCM - Thủ Dầu Một - Bình Phước...

Trước đó, phát biểu mở đầu, Tổng Bí thư Tô Lâm, nói khi sáp nhập ba địa phương TP HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương thì một siêu đô thị đã hình thành trước mắt. Tuy nhiên, để TP HCM mới phát huy được vai trò thì còn nhiều việc phải làm, tháo gỡ.

Trên cơ sở đó, đoàn công tác Trung ương muốn nghe địa phương báo cáo kết quả các công việc đã triển khai, còn vướng mắc, khó khăn, tồn tại, bất cập gì và quyết tâm thực hiện. Trung ương sẽ đồng hành cùng TP HCM mới tháo gỡ vì mục đích chung để thực hiện quyết liệt các chủ trương, chính sách của Đảng.

Tổng Bí thư nhấn mạnh có hai nhiệm vụ rất quan trọng là duy trì ổn định đất nước, địa phương và duy trì hòa bình, trật tự để phát triển, tập trung mọi sức lực phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu Đại hội Đảng toàn quốc, Đại hội Đảng bộ TP HCM và chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp sắp tới.

Lê Tuyết