Trung tá Luân, Phó chủ nhiệm bộ môn Điều lệnh đội ngũ Trường Sĩ quan Lục quân 1, nhận lệnh hướng dẫn Khối chiến sĩ phòng hóa thuộc Binh chủng Hóa học luyện tập diễu binh mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Giữa thao trường Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam, Hà Nội, giọng thầy giáo 40 tuổi vang to: "Chưa đạt yêu cầu, làm lại. Tổ quân kỳ thẳng lưng lên, thân đang nghiêng. Chân số 17 hàng 10 nhấc cao lên, có độ dừng".

Nắng 34 độ C cùng không khí oi bức đầu hè khiến mồ hôi chảy xuống mắt, mũi bộ đội cay xè. Mũ chiến đấu trên đầu, tay bồng súng, 184 quân nhân Khối chiến sĩ phòng hóa ke chân với đôi tạ nặng 4,2 kg trong một phút rưỡi.

Trung tá Nguyễn Thành Luân trên thao trường hướng dẫn khối chiến sĩ phòng hóa thuộc Binh chủng Hóa học tháng 6. Ảnh: Giang Huy

Thầy Luân nhận nhiệm vụ hôm 19/5, hai tuần sau diễu binh mừng 50 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước và hoàn thành hướng dẫn Khối nữ sĩ quan thông tin thuộc Binh chủng Thông tin liên lạc. Cùng ngày, tổ giáo viên 14 người của Trường Sĩ quan Lục quân 1 cũng tỏa về đơn vị trong toàn quân hướng dẫn điều lệnh cho các khối. Một số thầy phụ trách 2-3 khối từ lúc nhận nhiệm vụ cho tới hết đại lễ mới trở về trường tiếp tục dạy học.

Những thầy giáo trưởng thành từ ngôi trường đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam luôn được Bộ Quốc phòng chọn giao huấn luyện điều lệnh trong các kỳ diễu binh diễu hành kỷ niệm ngày lễ lớn của quân đội, đất nước. Thầy trò trường Sĩ quan Lục quân 1 cũng đại diện cho Quân đội Việt Nam lần đầu trực tiếp tham gia duyệt binh Ngày chiến thắng trên Quảng trường Đỏ của nước Nga hôm 9/5.

Trung tá Luân cho biết quân số mỗi khối dịp này đông hơn so với hai lần diễu binh gần nhất. Mỗi khối 10 hàng ngang, 16 hàng dọc, tổ quân kỳ và khối trưởng. Bộ đội phòng hóa đã luyện tập những động tác cơ bản từ giữa tháng 4. Bước sang tháng 6, cường độ tăng lên khi toàn khối tập trung cho động tác đi đều chuyển nhanh nghiêm chào và thôi chào. Động tác mà anh đánh giá là "nội dung trình diễn quan trọng nhất trên đường duyệt, quyết định sự đồng đều, mạnh, đẹp của toàn khối". Vì thế, yêu cầu bộ đội có tinh thần kỷ luật cao, sự tập trung và dày công luyện tập.

Các động tác diễu binh đều tuân theo quy định Điều lệnh đội ngũ quân đội. Tốc độ diễu duyệt 106 bước mỗi phút, độ dài bước chân 75 cm, bàn chân song song cách mặt đất 30 cm. Song mỗi khối có đặc thù tùy thuộc nhiệm vụ, có khối mang vũ khí, khí tài, trang bị, có khối tay không. Chiến sĩ phòng hóa được trang bị súng STV380 ở tư thế treo nên cần chuẩn xác động tác bước chân, đánh mặt chào, dóng hàng ngang, dọc và duy trì ổn định trong đội hình suốt đường duyệt. Khối tay không lại đòi hỏi kỹ thuật cao trong động tác đánh tay, bước chân.

Hơn 10 năm gắn bó với điều lệnh đội ngũ, những sai lệch nhỏ nhất về bước đi, tốc độ, nét mặt quân nhân ở hàng nào, số mấy, thầy Luân đều nhận ra ngay. Thầy sửa tập bằng khẩu lệnh hoặc làm mẫu.

"Khi sửa tập điều lệnh thì tất cả quân nhân đều phải chấp hành, không có ngoại lệ dù là nam hay nữ", trung tá đúc rút sau hai kỳ lần lượt huấn luyện khối nữ đến nam. Tinh thần đồng đội và hiệp đồng luôn đặt lên hàng đầu trong thực hiện điều lệnh để hơn trăm người tạo thành khối thống nhất.

Các giáo viên điều lệnh như trung tá Luân sẽ gắn bó với khối quân nhân từ khi bắt đầu luyện tập tới kết thúc lễ diễu binh vào ngày 2/9. Ảnh: Giang Huy

Mỗi đợt huấn luyện cho lễ diễu binh thường kéo dài 4-5 tháng. Bộ đội tập luyện ở đâu, thầy giáo hướng dẫn ở đó. Mùa hè miền Bắc có ngày lên tới 38- 40 độ C, tổ giáo viên căn cứ thời tiết để linh động điều chỉnh giờ tập. Sáng từ 6h30 đến 9h30, chiều từ 18h tới 19h30, có thể sớm hơn hoặc muộn hơn đảm bảo sức khỏe cho bộ đội. Nắng to thì tập bổ trợ, tại chỗ dưới bóng cây, không ra ngoài trời.

Những mùa huấn luyện diễu binh giúp người thầy tích lũy kinh nghiệm hoàn thiện động tác điều lệnh đội ngũ. Trên thiết bị bổ trợ ke chân, các chiến sĩ phải ke cao 40 cm từ 2 phút đến 2 phút rưỡi mới đáp ứng yêu cầu. Bài tập nâng sức bền cho cơ khiến đôi chân run lên vì mỏi, bộ đội đau chảy nước mắt vì căng cơ những ngày đầu. Nhưng rồi phần lớn vẫn vượt qua bởi mỗi quân nhân đều muốn được chính thức đứng trong hàng ngũ diễu qua lễ đài.

Thầy Luân cho hay nếu luyện tập đúng với quy định 30 cm, khi vào đường duyệt thực tế độ cao bàn chân bộ đội sẽ bị hạ thấp do tác động của âm thanh, nhịp bước. Ke chân vì thế nâng thêm 10 cm để khi chính thức diễu binh đảm bảo độ cao vừa chuẩn. Đường hành tiến của bộ đội khi tập cũng nâng lên 300 m để đảm bảo toàn khối vượt qua đường duyệt 250 m trên quảng trường Ba Đình.

Quảng trường Ba Đình - địa danh lịch sử gắn liền ngày Quốc khánh cũng là nơi chứa đựng nhiều ký ức gia đình trung tá Nguyễn Thành Luân. Năm 1975, bố anh từng tham gia duyệt binh trong Khối chiến sĩ bộ binh. 35 năm sau, anh Luân có mặt trong Khối sĩ quan lục quân diễu binh mừng đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Tháng 9 tới, trung tá lục quân một lần nữa bước trên quảng trường với tư cách thầy giáo hướng dẫn Khối chiến sĩ phòng hóa.

15 năm ba lần góp mặt trong các dịp diễu binh với trung tá Luân là "một hành trình trưởng thành", từ vị trí sĩ quan trong khối tới vai người thầy huấn luyện, từ học hỏi người thầy đi trước cho tới khi mang kinh nghiệm truyền lại cho lớp sau. Có những bài học sau bấy nhiêu năm vẫn áp dụng như tập trên vạch kẻ, ke chân trên thiết bị bổ trợ. Chỉ khác trước ke chân trên cọc căng dây cước thì nay gắn ống tuýp kim loại. Các thầy luôn vận dụng linh hoạt sao cho hiệu quả cao nhất.

"Điều lệnh nhìn qua có vẻ khô khan nhưng dạy cho các quân nhân tính kỷ luật, sự đoàn kết, thống nhất. Quân đội đẹp ở sự thống nhất", trung tá lục quân kể về lý do quyết tâm trở thành thầy giáo Điều lệnh đội ngũ.

Công việc giúp anh được góp mặt và trải nghiệm khó quên trong những kỳ diễu binh diễu hành - sự kiện đặc biệt luôn được người dân mong đợi. Ngày lên tàu vào Nam hồi giữa tháng 4, anh Luân đặt mua gần 200 chiếc băng đô cờ đỏ sao vàng. Tranh thủ mỗi lần khối quân nhân ở vị trí tập kết chờ vào đường duyệt, anh giao lưu với người dân, buộc băng đô cho trẻ nhỏ, người già, nhất là các cựu chiến binh - những "đồng đội" mà thầy giáo đặc biệt tri ân.

Tháng 9 này, trung tá Luân dự định đặt thêm vài trăm chiếc để tặng cho người dân. Bởi "trên những chuyến tàu xe xuôi ngược Bắc Nam, đi đến đâu bộ đội cũng nhận được cổ vũ, thương yêu của nhân dân. Đó là động lực lớn nhất cũng là ký ức đặc biệt trong đời binh nghiệp của chúng tôi".

Hoàng Phương