Tại dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội trong khu vực bắt buộc, Bộ Nội vụ đề xuất trợ cấp hàng tháng với lao động đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) đến tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ điều kiện hưởng, cũng chưa tới tuổi nhận hưu trí xã hội. Điều kiện người đó không rút một lần, không bảo lưu thời gian đóng và có đề nghị hưởng trợ cấp hàng tháng.
Số tháng hưởng căn cứ vào thời gian tham gia, mức đóng BHXH. Nếu thời gian đóng lẻ từ một đến 6 tháng thì được tính là nửa năm, từ 7 đến 11 tháng được tính là một năm.
 |
Người cao tuổi Hà Nội thư giãn bên Hồ Tây, tháng 3/2025. Ảnh: Hoàng Giang |
Thời gian hưởng được xác định từ tháng lao động có văn bản đề nghị khi đã đủ tuổi nghỉ hưu đến khi đủ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội (75 tuổi). Nếu số tháng hưởng sau khi tính toán mà cao hơn số tháng đến khi đủ tuổi hưu trí xã hội thì người đó được tính hưởng mức cao hơn. Trường hợp thời gian hưởng không đủ cho đến khi nhận hưu trí xã hội thì có thể đóng một lần cho tháng còn thiếu để nhận trợ cấp.
Mức trợ cấp hàng tháng được tính bằng trợ cấp hưu trí xã hội. Khoản này do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và khả năng ngân sách từng thời kỳ. Định kỳ 3 năm, Chính phủ rà soát và xem xét điều chỉnh. Bộ Y tế đang đề xuất trợ cấp hưu trí xã hội cho người già 75 tuổi là 500.000 đồng mỗi tháng, tương ứng trợ cấp hàng tháng cũng bằng mức trên.
Trong khi hưởng, nếu có thay đổi về chính sách hoặc độ tuổi nhận trợ cấp hàng tháng thì người đó được nhận tiếp theo mức đã được giải quyết. Tiền trợ cấp được điều chỉnh khi Chính phủ nâng lương hưu.
Nếu người hưởng qua đời khi chưa nhận hết số tháng trợ cấp thì thân nhân được hưởng một lần cho thời gian chưa nhận. Nếu thuộc một trong các trường hợp sau thì thân nhân được hưởng một lần trợ cấp mai táng: đóng BHXH bắt buộc từ đủ 12 tháng trở lên; đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên; có tổng thời gian đóng tự nguyện và bắt buộc từ đủ 60 tháng trở lên.
Thân nhân đề nghị hưởng trợ cấp một lần và mai táng phí cần chuẩn bị hồ sơ gồm bản sao giấy chứng tử/trích lục khai tử/bản sao giấy báo tử/bản sao quyết định của Tòa án tuyên bố là đã chết; tờ khai thân nhân theo mẫu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Hồ sơ nộp trong 90 ngày kể từ khi người hưởng trợ cấp qua đời. Cơ quan Bảo hiểm xã hội giải quyết trong 10 ngày làm việc từ khi nhận đủ hồ sơ, không giải quyết phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Chính sách dự kiến áp dụng từ ngày 1/7 với lao động nam đủ tuổi nghỉ hưu 61 tuổi 3 tháng, với nữ là 56 tuổi 8 tháng và dưới 75 tuổi, chưa đủ năm đóng BHXH.
Cả nước có khoảng 3,3 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng. Khảo sát người cao tuổi Việt Nam (VNAS) năm 2022 cho kết quả nguồn thu nhập của người già Việt Nam phần lớn đến từ sự hỗ trợ của con cái, tới 38%; 29% từ tiếp tục làm việc, chỉ 15% hưởng hưu trí và 10% nhận trợ cấp xã hội.
Hồng Chiêu
