Phát biểu tại Quốc hội sáng 17/6, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Phó chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Bình Dương) cho biết sau sáp nhập, quy mô cấp tỉnh, cấp xã tăng đáng kể, khối lượng công việc và áp lực đối với cán bộ, công chức cũng lớn hơn nhiều so với trước.

Nhiều người phải kiêm nhiệm thêm việc, làm việc xa nhà, ảnh hưởng đến đời sống và tinh thần. Trong bối cảnh tinh gọn bộ máy, cải cách hành chính, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, không ít cán bộ, công chức, người lao động dần bị thay thế. Tuy nhiên, việc đào tạo lại hay chuyển đổi nghề nghiệp là rất khó, thậm chí không khả thi với nhiều người do tuổi tác, trình độ, hoàn cảnh gia đình hoặc điều kiện làm việc.

Đại biểu Trân bày tỏ lo ngại nếu không có giải pháp căn cơ, nhân văn và bền vững. Ngoài các khoản hỗ trợ người nghỉ việc sau sắp xếp, bà đề nghị Chính phủ sớm cải cách chính sách tiền lương đối với đội ngũ cán bộ, công chức được giữ lại và bố trí công tác trong bộ máy mới. "Làm được như vậy không chỉ tạo động lực, mà còn giúp cải cách bộ máy hiệu quả hơn, việc tinh giản biên chế cũng mang ý nghĩa thực chất", bà nói.

Bên cạnh đó, đại biểu đề xuất Chính phủ khẩn trương sửa đổi thuế thu nhập cá nhân vì quy định hiện hành đã lạc hậu và đến hạn điều chỉnh theo luật định, trong khi người dân đã trông đợi quá lâu. "Tôi kiến nghị xây dựng quỹ chuyển đổi việc làm quốc gia để hỗ trợ người lao động bị đào thải; đồng thời phát triển hệ sinh thái dịch vụ xã hội thích ứng với công nghệ, tạo cơ hội cho nhóm dễ bị tổn thương", bà Trân nói.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Phó chủ tịch Liên đoàn lao động tỉnh Bình Dương). Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Hồi tháng 4, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết Chính phủ đang rà soát chính sách tiền lương phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp và bộ máy sau sắp xếp. Dự kiến cuối tháng 6, nghị định thay thế các quy định hiện hành về lương, phụ cấp cho cán bộ, công chức, viên chức sau khi bỏ cấp huyện sẽ được ban hành.

Năm 2026 được xác định là thời điểm hoàn thiện toàn bộ hệ thống thể chế từ Trung ương đến địa phương, trong đó có chính sách tác động trực tiếp đến chính quyền địa phương hai cấp và đội ngũ cán bộ. Tuy nhiên, do chi phí ngân sách rất lớn, Chính phủ chưa đề xuất điều chỉnh mức lương cơ sở hoặc thay đổi chính sách liên quan trong năm 2026.

Bổ sung nguồn lực để cấp xã phục vụ người dân, doanh nghiệp

Đại biểu Dương Văn Phước (Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam) nêu thực trạng khi chính quyền địa phương hai cấp được triển khai, cấp xã sẽ là nơi trực tiếp tiếp nhận, xử lý và giải quyết phần lớn thủ tục hành chính - cũng là cấp gần nhất với người dân và doanh nghiệp.

Tuy nhiên sau sắp xếp bộ máy, nếu đội ngũ cán bộ, công chức không được trang bị đầy đủ kỹ năng chuyên môn, đạo đức công vụ và nhận thức đúng đắn, có thể dẫn tới tâm lý né tránh, gây cản trở cho việc thực thi các chính sách tiến bộ của Đảng và Nhà nước.

Do đó, ông đề nghị Chính phủ sớm ban hành cơ chế ràng buộc trách nhiệm và hướng dẫn triển khai cụ thể, để cấp xã có đủ cơ sở pháp lý thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ. Đồng thời, cấp xã cần được đầu tư toàn diện cả về nhân lực, vật lực và cơ chế chính sách nhằm tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, thuận lợi để cán bộ công chức cấp xã cống hiến và trưởng thành.

Đại biểu Dương Văn Phước (Phó đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam). Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Cùng cho ý kiến về đội ngũ cán bộ cơ sở, đại biểu Siu Hương (Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai) đề xuất Chính phủ xây dựng chiến lược dài hạn về công tác cán bộ người dân tộc thiểu số. Theo bà, nhiều địa phương đã ban hành chính sách quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ này dựa trên hướng dẫn của Trung ương nhưng kết quả còn hạn chế.

Tính đến năm 2023, tỷ lệ cán bộ, công chức là người dân tộc thiểu số ở cấp tỉnh chỉ đạt khoảng 7,2%; cấp huyện là 5,8% và ở cấp trung ương còn thấp hơn. Đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số có trình độ chuyên môn sau chuyên viên cao cấp, đủ điều kiện đảm nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý hiện vẫn rất ít - chưa đáp ứng yêu cầu thời kỳ chuyển đổi số.

"Việc thực hiện chính quyền địa phương hai cấp và sáp nhập tỉnh thành đòi hỏi năng lực quản lý, kỹ năng và chuyên môn cao hơn, nên cần có giải pháp căn cơ", bà nhấn mạnh.

Nữ đại biểu đề nghị Chính phủ xây dựng một đề án tổng thể về công tác cán bộ người dân tộc thiểu số, bao gồm các nội dung từ quy hoạch, tạo nguồn, đào tạo, tuyển dụng đến sử dụng và bổ nhiệm. Các cơ quan cần nghiên cứu cơ chế, chính sách đặc thù về đào tạo, bồi dưỡng, cũng như quy định rõ tiêu chuẩn, điều kiện trong quy hoạch và bổ nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý đối với cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số.

"Chính phủ cũng cần ban hành chính sách phát hiện và tạo nguồn cán bộ sớm, kèm theo lộ trình đào tạo, bồi dưỡng bài bản, dài hạn nhằm đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới", đại biểu Siu Hương nói.

Sơn Hà