Chiều 13/6, Quốc hội thảo luận về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ định Chủ tịch, Phó chủ tịch HĐND, Trưởng các Ban HĐND, Trưởng đoàn và Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tại các tỉnh, thành phố mới được hình thành sau sắp xếp.

Thủ tướng chỉ định Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND cấp tỉnh; Thường trực HĐND cấp tỉnh chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp, đồng thời chỉ định các chức danh lãnh đạo HĐND và UBND ở đơn vị hành chính cấp dưới. Tại cấp xã, thẩm quyền chỉ định Ủy viên UBND thuộc về Thường trực HĐND cùng cấp.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, đại diện Ủy ban sửa đổi Hiến pháp, cho biết việc chỉ định nhân sự là biện pháp chuyển tiếp, mang tính tình thế, để bảo đảm tổ chức bộ máy chính quyền địa phương nhiệm kỳ 2021-2026 được kiện toàn kịp thời sau khi sắp xếp đơn vị hành chính. Đây là lần sắp xếp quy mô lớn, đồng loạt kết thúc hoạt động gần 700 đơn vị hành chính cấp huyện.

Việc chỉ định chỉ áp dụng từ nay đến khi tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 16 và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031. Sau đó, các chức danh sẽ được bầu cử theo quy định của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Do đó, Ủy ban đề nghị giữ nội dung chỉ định trong Nghị quyết như một điều khoản chuyển tiếp, không đưa trực tiếp vào Điều 114 của Hiến pháp để bảo đảm giá trị ổn định lâu dài của văn bản này.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Đại biểu Phạm Văn Hòa, Phó chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Đồng Tháp, đề nghị giao thẩm quyền chỉ định Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND cấp xã cho Chủ tịch UBND tỉnh, thay vì Thường trực HĐND tỉnh như dự thảo. Ông cho rằng HĐND là cơ quan dân cử, có chức năng lập pháp, giám sát, nên không phù hợp khi chỉ định nhân sự thuộc cơ quan hành pháp.

Ông cũng lưu ý dự thảo chưa quy định rõ thẩm quyền chỉ định cấp phó của HĐND như Phó trưởng ban HĐND cấp tỉnh hoặc cấp xã và đề nghị làm rõ nội dung này. "Nếu Thường trực HĐND cấp tỉnh là cơ quan chỉ định thì ai sẽ có thẩm quyền cho thôi chức hoặc bãi nhiệm Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND cấp xã trong trường hợp các chức danh này vi phạm hoặc bị kỷ luật", ông đặt vấn đề.

Đại biểu Lê Xuân Thân, Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Khánh Hòa, cũng băn khoăn rằng việc chỉ định các chức danh chính quyền thay vì bầu cử sẽ ảnh hưởng đến quyền dân chủ của cử tri. Ông đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo giải trình rõ hơn và quy định cụ thể để bảo đảm minh bạch, dân chủ trong triển khai.

Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Nghị quyết vào ngày 16/6.

Sơn Hà