Sáng 14/6, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng, giải trình một số nội dung trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật thuộc lĩnh vực quốc phòng. Trong đó, Luật Nghĩa vụ quân sự được đề xuất điều chỉnh nhiều nội dung nhằm phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Theo Đại tướng, Quân đội sẽ giải thể các Ban chỉ huy quân sự cấp huyện, thay thế bằng các Ban chỉ huy phòng thủ khu vực - không mang tính chất đơn vị hành chính mà là đơn vị quân đội thuộc Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh. Nhiệm vụ của Ban chỉ huy quân sự cấp huyện sẽ được chuyển về cấp xã và cấp tỉnh.

Hiện cả nước có 63 Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, thành (trừ Hà Nội và TP HCM có tính chất riêng), mỗi địa phương đều có trung đoàn dự bị động viên làm nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Ban chỉ huy phòng thủ khu vực mới sẽ đảm nhận cơ bản các chức năng này.

"Chúng tôi xác định 34 tỉnh, thành phố mới có 145 Ban chỉ huy phòng thủ khu vực, có tỉnh chỉ có 3 nhưng cũng có tỉnh tới 6 đơn vị tùy thuộc vào diện tích, yêu cầu nhiệm vụ, dân số và yếu tố quân sự, quốc phòng khác", Bộ trưởng Quốc phòng nói.

Mỗi Ban chỉ huy phòng thủ khu vực có thể cử 5-7 sĩ quan hỗ trợ cho xã trong giai đoạn nhất định. Với 3.321 xã sau sáp nhập/145 khu vực phòng thủ thì mỗi Ban chỉ huy phòng thủ khu vực có khoảng 40 xã, có khu vực 50 xã. Bộ Quốc phòng nhất quán chủ trương "ngụ binh ư nông" và "quân thì cốt tinh, không cốt đông" để làm nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Theo Bộ trưởng, Bộ sẽ xây dựng lực lượng tinh nhuệ, gọn nhẹ, với xã đội trưởng, phó xã đội và trợ lý được đào tạo đại học quân sự. Bộ Chính trị đã đồng ý cho phép chỉ huy trưởng quân sự cấp xã chưa có lý luận chính trị cao cấp vẫn được tham gia Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy xã và sẽ được đào tạo bổ sung.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng, phát biểu ngày 14/6. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Với địa bàn trọng điểm, Bộ Quốc phòng sẽ tổ chức lực lượng dân quân thường trực trên biển, có khả năng tác chiến, tham gia bảo vệ chủ quyền và bám biển dài ngày.

Để triển khai đồng bộ các nội dung trong 11 luật được sửa đổi, Bộ Quốc phòng đang soạn thảo, điều chỉnh hàng chục nghị định, thông tư, gửi đến các quân khu, quân đoàn, quân chủng và địa phương. Mục tiêu là từ 1/7, khi bộ máy chính quyền chuyển sang hai cấp, hệ thống quân sự cũng vận hành thông suốt.

Trước đó, đại biểu Phạm Văn Hòa (Phó chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Đồng Tháp) đề nghị đưa sĩ quan chính quy về làm chỉ huy trưởng, phó chỉ huy quân sự cấp xã, thay vì để lực lượng sĩ quan cấp huyện (khoảng 20 người/đơn vị) chuyển toàn bộ lên tỉnh. Việc này được ông Hòa cho là phù hợp vì lực lượng công an xã hiện đã chính quy hóa, có từ 30-60 người mỗi xã.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Phó đoàn đại biểu tỉnh Trà Vinh) cũng đồng tình cần điều chỉnh thẩm quyền từ Chủ tịch UBND cấp huyện lên cấp tỉnh khi bỏ cấp huyện, nhưng lo ngại việc tập trung quá nhiều đầu mối về tỉnh sẽ làm bộ máy quá tải, giảm tính linh hoạt. Ông đề xuất nên có tổ chức trung gian tương đương cấp huyện, trực thuộc Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh, để tiếp nhận và xử lý hồ sơ, đồng thời xác định rõ vai trò của cấp xã trong tham mưu, theo dõi thực hiện, nhưng không giao quyền ra quyết định cuối cùng.

Dự án luật dự kiến được Quốc hội thông qua vào ngày 27/6.

Sơn Hà