Đề xuất này được đưa ra trong tài liệu tham khảo kinh nghiệm quốc tế kèm theo dự thảo Luật Cán bộ, công chức sửa đổi.

Theo Bộ Nội vụ, việc trả lương theo hướng này sẽ giúp công chức yên tâm công tác, giảm thiểu tiêu cực và tham nhũng, đồng thời hạn chế tình trạng chảy máu chất xám. Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia đã cho thấy hiệu quả của phương pháp này.

Ý tưởng này chưa được đề cập cụ thể trong dự thảo luật hiện tại. Dự luật chỉ quy định chung về việc cán bộ, công chức được hưởng lương, thưởng theo vị trí việc làm và phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của đất nước. Khi thay đổi vị trí, lương và các chế độ liên quan cũng sẽ điều chỉnh theo vị trí mới.

Dự thảo luật cũng quy định các chế độ phụ cấp và ưu đãi cho cán bộ, công chức làm việc ở vùng khó khăn, biên giới, hải đảo, hoặc trong các ngành nghề độc hại, nguy hiểm, cũng như các khoản tiền làm thêm giờ, làm đêm, công tác phí và các chế độ khác. Chi tiết về việc trả lương, thưởng và các chế độ liên quan sẽ do Chính phủ quy định.

Hiện tại, lương cơ bản của công chức Việt Nam được tính theo hệ số nhân với mức lương cơ sở (2,34 triệu đồng từ tháng 7/2024). Theo cách tính này, mức lương thấp nhất của công chức là 3,1 triệu đồng/tháng và cao nhất là 23,4 triệu đồng/tháng (chưa bao gồm phụ cấp).

Công chức làm việc tại bộ phận một cửa, Trung tâm Hành chính TP Đà Nẵng, tháng 3/2025. Ảnh: Nguyễn Đông

Trong tài liệu tham khảo kinh nghiệm quốc tế, Bộ Nội vụ cho hay nhiều nước xây dựng cơ cấu tiền lương cho công chức gồm lương, thưởng, phụ cấp đi lại, cư trú, khu vực. Tiền lương công chức thường được tính theo mức trung bình của xã hội và khu vực tư nhân.

Tại Trung Quốc, ngoài tiền lương, công vụ viên được hưởng phụ cấp vùng, phụ cấp khu vực khó khăn, vùng sâu, phụ cấp chức vụ, phụ cấp nhà ở, trợ cấp y tế. Công chức hoàn thành nhiệm vụ xuất sắc, có năng lực sẽ được thưởng cuối năm.

Tại Nhật Bản, Hội đồng Nhân sự quốc gia nghiên cứu xây dựng kế hoạch lương thưởng phù hợp với phân loại vị trí công việc. Tùy theo mức độ phát triển kinh tế, mức lương thưởng công chức có thể tăng hoặc giảm. Hội đồng sẽ trình Nghị viện và Nội các tiêu chuẩn tăng lương, thâm niên làm việc, độ khó, mức độ phức tạp, tính hiệu quả trong công việc; phân loại vị trí công việc; thù lao làm việc ngoài giờ, làm việc ban đêm và trong ngày nghỉ; phụ cấp công việc trong lĩnh vực đặc biệt, cho công việc độc hại; tiêu chí điều chỉnh mức lương thưởng.

Cơ cấu tiền lương công chức Nhật Bản gồm chi phí sinh hoạt, mức lương phổ biến trong khu vực tư nhân và điều kiện thích hợp khác. Từ đó, Hội đồng Nhân sự quốc gia xây dựng thang, bậc, mức lương cho mỗi loại vị trí công việc.

Thái Lan quy định cơ cấu tiền lương gồm lương, phụ cấp, lương hưu, tiền thưởng mỗi năm hoặc đến thời điểm nghỉ hưu hay thôi việc. Công chức có đạo đức, kỷ luật, thực hiện công vụ có hiệu quả và đạt kết quả tốt, sẽ được xem xét tăng lương.

Mỹ trả lương công chức theo hiệu suất và tiền thưởng khuyến khích. Việc tăng lương dựa trên chất lượng thực hiện công việc hơn là thâm niên làm việc. Những công việc giá trị ngang nhau, công chức nước này được trả lương ngang nhau, có cân nhắc đến mức lương quốc gia, địa phương và khu vực tư nhân.

Tại New Zealand, công chức có thu nhập trung bình thấp nhất 1.333 NZD/năm (20 triệu đồng/tháng) và cao nhất 4.191 NZD (63 triệu đồng/tháng). Mức lương này đã bao gồm phúc lợi như nhà ở và đi lại. Lương công chức tại đây tính theo cấp độ kinh nghiệm làm việc và trình độ học vấn.

Dự thảo Luật Công chức, viên chức sửa đổi dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 khai mạc vào tháng 5.