Cục Điều tra Tai nạn Hàng không Ấn Độ ngày 11/7 công bố kết quả điều tra sơ bộ vụ rơi máy bay Boeing 787 chở 242 người của hãng Air India hồi tháng trước, cho thấy các công tắc điều khiển nhiên liệu vào hai động cơ đã bị gạt từ vị trí "hoạt động" xuống "ngắt", lần lượt cách nhau một giây, trước khi máy bay giảm tốc độ.

Máy bay nhanh chóng mất độ cao sau đó. Công tắc được gạt lên và động cơ bắt đầu hoạt động trở lại, song một phi công đã phát tín hiệu khẩn nguy "Mayday". Sau khi hỏi tổ bay chuyện gì đã xảy ra, đài kiểm soát không lưu thấy phi cơ bị rơi và gọi lực lượng ứng phó khẩn cấp tới hiện trường.

Báo cáo chưa nêu lý do vì sao cả hai công tắc nhiên liệu bị gạt xuống, nhưng sự việc cho thấy vai trò quan trọng, mang tính sống còn của bộ phận này với bảo đảm an toàn bay.

Công tắc nhiên liệu có nhiệm vụ kiểm soát van cấp dầu cho động cơ. Ở trạng thái hoạt động, van cấp dầu sẽ mở và cung cấp nhiên liệu để động cơ vận hành. Khi đưa công tác về trạng thái ngắt, nguồn nhiêu liệu sẽ bị chặn và động cơ máy bay ngừng hoạt động hoàn toàn.

Phi công sử dụng công tắc nhiên liệu để khởi động và tắt động cơ khi ở trên mặt đất, hoặc khởi động lại động cơ nếu chúng gặp sự cố trong chuyến bay.

Hai công tắc nhiên liệu trên máy bay Boeing 787 nằm dưới cần ga của máy bay.

John Cox, cơ trưởng về hưu kiêm giám đốc điều hành công ty tư vấn an toàn hàng không Safety Operating Systems ở Mỹ, cho biết mỗi công tắc đều có hệ thống điện và dây dẫn độc lập.

Tổ bay không thể vô tình đưa công tắc từ "hoạt động" sang "ngắt" và ngược lại, do hai bên có khung bảo vệ chống gạt nhầm và mỗi công tắc đều được lắp cơ chế khóa chặn. Để chuyển trạng thái, phi công phải nắm vào núm công tắc và nhấc nó lên.

Vị trí công tắc điều khiển nhiên liệu trên máy bay Boeing 787. Đồ họa: Seattle Times

Theo dữ liệu từ hộp đen, hai công tắc nhiên liệu trên máy bay Air India lần lượt chuyển sang trạng thái "ngắt" chỉ vài giây sau khi máy bay rời mặt đất, khiến các động cơ mất lực đẩy. "Trong đoạn ghi âm buồng lái, một trong hai phi công hỏi tại sao người kia lại ngắt nhiên liệu. Phi công còn lại đáp rằng anh ta không làm vậy", báo cáo có đoạn.

"Không một phi công tỉnh táo nào lại tắt công tắc nhiên liệu trong chuyến bay, đặc biệt là khi phi cơ mới bắt đầu lấy độ cao", chuyên gia an toàn hàng không John Nance cho biết.

Bằng chứng thu được ở hiện trường cho thấy hai công tắc đã được chuyển về trạng thái hoạt động. Tuy nhiên, động cơ máy bay dân dụng thường cần nhiều thời gian để phục hồi lực đẩy, nỗ lực của phi công không thể ngăn chiếc Boeing 787 mất độ cao và lao xuống đất.

Cục Điều tra Tai nạn Hàng không Ấn Độ cho biết sẽ không đưa ra khuyến cáo nào đối với các hãng khai thác, cũng như hãng máy bay Boeing và nhà sản xuất động cơ General Electric, cho thấy đây dường như không phải lỗi kỹ thuật liên quan đến máy bay hay động cơ.

Vị trí công tắc nhiên liệu trên máy bay Boeing 787 (khoanh đỏ). Ảnh: Airliners

Chuyến bay số hiệu AI171 của Air India rơi chỉ vài chục giây sau khi cất cánh từ sân bay Ahmedabad ở bang Gujarat chiều 12/6, lao xuống khu ký túc xá trường y gần đó. Máy bay khi đó chở theo 230 hành khách, bao gồm 169 công dân Ấn Độ, 53 người Anh, 7 người Bồ Đào Nha và một người Canada, bên cạnh 12 thành viên tổ bay.

Sự việc khiến tổng cộng 260 người thiệt mạng, bao gồm 241 người trên máy bay và 19 nạn nhân dưới mặt đất, chỉ một hành khách người Anh sống sót. Hàng chục người dưới mặt đất cũng bị thương.

Air India cho biết máy bay Boeing 787 của hãng được bảo dưỡng tốt, không có vấn đề nào trước vụ tai nạn. Sự việc đánh dấu lần đầu dòng phi cơ này xảy ra tai nạn chết người kể từ khi được khai thác thương mại năm 2011.

euters, AP, AFP)