Thủ tướng Phạm Minh Chính sáng 26/5 dự Phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Kuala Lumpur, Malaysia. Phiên họp do Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, Chủ tịch ASEAN 2025, chủ trì với sự tham dự của lãnh đạo các thành viên ASEAN, Thủ tướng Timor-Leste Xanana Gusmao và Tổng Thư ký ASEAN, theo Bộ Ngoại giao.

Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề xuất ba trọng tâm hợp tác của ASEAN trong thời gian tới. Ông cho rằng ASEAN cần tái định hình tư duy phát triển theo hướng lấy bao trùm làm nền tảng, lấy đổi mới sáng tạo làm động lực và lấy bền vững làm đích đến. Thủ tướng đề nghị các cơ quan chuyên trách nghiên cứu, đưa "bền vững" trở thành một trong những tiêu chí đánh giá hiệu quả triển khai các Chiến lược hợp tác 2045, dựa trên ba trụ cột là kinh tế xanh, xã hội bao trùm và quản trị thông minh.

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Kuala Lumpur, Malaysia, sáng 26/5. Ảnh: VGP

Lãnh đạo Việt Nam cho rằng ASEAN cần phát huy vai trò kết nối và mở rộng liên kết vượt ra ngoài khu vực, đa dạng hóa sản phẩm, thị trường và chuỗi cung ứng. Thủ tướng hoan nghênh việc nhân rộng mô hình Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) và Hội nghị Cấp cao Kinh tế ASEAN - GCC - Trung Quốc với các đối tác tiềm năng khác như Khối Thị trường chung Nam Mỹ và Liên minh Thái Bình Dương.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị ASEAN phát huy tiếng nói tập thể mạnh mẽ, ủng hộ các nguyên tắc thương mại tự do, công bằng và bao trùm và đề cao chủ nghĩa đa phương; bày tỏ tin tưởng việc Timor- Leste sớm trở thành thành viên chính thức của ASEAN sẽ góp phần quan trọng vào nâng cao tự cường, làm sâu sắc tính bao trùm và bền vững của hiệp hội.

Ông đề xuất ASEAN giữ vững vai trò trung tâm và nâng cao năng lực tự cường khu vực. Thủ tướng nhấn mạnh thành công của ASEAN sẽ phụ thuộc vào khả năng bảo đảm không gian chiến lược độc lập và tự chủ trong triển khai các quyết sách ở khu vực. Trước sự gia tăng của các loại hình tội phạm xuyên quốc gia, Thủ tướng thông báo đề xuất của Việt Nam và mong các nước ủng hộ việc xây dựng Tuyên bố ASEAN về nâng cao hiệu quả hợp tác trong truy bắt tội phạm truy nã.

Lãnh đạo các nước dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Kuala Lumpur, Malaysia, sáng 26/5. Ảnh: VGP

Các nước khẳng định ASEAN là điểm sáng tăng trưởng toàn cầu với mức tăng 4,8% năm 2024 và dự báo 4,7% năm 2025, hợp tác nội khối và với các đối tác không ngừng mở rộng, vai trò trung tâm, vị thế và uy tín ngày càng được củng cố.

Các lãnh đạo nhất trí thông qua văn kiện "ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta", trong đó có Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các Chiến lược về chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội và kết nối, xác lập nền tảng chiến lược cho hợp tác và liên kết của ASEAN trong những thập kỷ tới.

Lãnh đạo các nước ASEAN nhất trí kết nạp Timor-Leste trở thành thành viên thứ 11 tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 vào tháng 10 và giao các Bộ trưởng cùng quan chức cao cấp đàm phán văn kiện gia nhập của Timor-Leste.

Chiều ngày 26/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng lãnh đạo các nước ASEAN và Timor-Leste dự phiên họp hẹp trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực. Thủ tướng chia sẻ với đánh giá của các nước về tình hình thế giới biến chuyển nhanh chóng và phức tạp. Ông nhấn mạnh ASEAN cần kiên định con đường đối thoại thay cho đối đầu, hợp tác thay cho cạnh tranh, đoàn kết thay cho chia rẽ và tự cường thay cho phụ thuộc.

Chia sẻ quan ngại về những tác động của điều chỉnh chính sách thuế quan lên các quốc gia, trong đó có ASEAN, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh đây là cơ hội để ASEAN phát huy tự chủ, tự cường, tái cấu trúc quan hệ thương mại. ASEAN cần ưu tiên củng cố nội lực và mở rộng không gian hợp tác thông qua việc tăng cường thương mại, đầu tư nội khối, khai thác tối đa các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, thúc đẩy tiêu dùng nội khối, kết nối năng lượng và giao thông để tạo thuận lợi lưu chuyển hàng hóa.

Thủ tướng bày tỏ ủng hộ sớm hoàn tất Hiệp định khung Kinh tế số ASEAN, nâng cấp Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN; khai thác hiệu quả hơn mạng lưới liên kết kinh tế của ASEAN; trong đó có Hiệp định Quan hệ Đối tác Kinh tế toàn diện (RCEP); thúc đẩy hoàn tất các FTA với đối tác như Canada và nâng cấp các thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc, Ấn Độ, từ đó đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng.

Lãnh đạo Việt Nam nhấn mạnh ASEAN cần nỗ lực nhiều hơn để khẳng định vai trò trung tâm trong vấn đề Biển Đông, đề nghị ASEAN tiếp tục giữ vững đoàn kết và lập trường nguyên tắc trong vấn đề này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị ASEAN tiếp tục ưu tiên viện trợ nhân đạo, hỗ trợ người dân Myanmar sau động đất ngày 28/3; đề nghị các bên tại Myanmar chấm dứt bạo lực, kiềm chế, ngồi lại với nhau cùng giải quyết vấn đề.

Ông nêu bật việc Việt Nam đã gửi 60 tấn hàng và hơn 100 cán bộ chiến sĩ tham gia công tác cứu hộ, cứu nạn tại Myanmar. Việt Nam đã cử đại diện tham gia Nhóm tư vấn không chính thức của Chủ tịch ASEAN và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Malaysia và các nước ASEAN thúc đẩy đối thoại, hòa giải hướng tới một giải pháp khả thi, bền vững cho Myanmar. Thủ tướng cũng kêu gọi ASEAN cần tìm kiếm giải pháp tích cực hơn, mạnh mẽ hơn để giải quyết vấn đề.

Ngọc Ánh