Căng thẳng âm ỉ gần đây giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk ngày 5/6 bùng nổ, khi hai người công khai công kích nhau. Ông Trump cảm thấy thất vọng khi cựu cố vấn Nhà Trắng chỉ trích siêu dự luật ngân sách của đảng Cộng hòa, nói CEO công ty xe điện Tesla mắc "hội chứng rối loạn Trump".

Ông Musk đáp trả trên mạng xã hội, nói ông Trump không thể đắc cử nếu thiếu sự hỗ trợ tài chính từ tỷ phú này, chỉ trích ông chủ Nhà Trắng "vô ơn".

Tốc độ sụp đổ của mối quan hệ Trump - Musk khiến nhiều quan chức chính quyền Mỹ bị sốc. "Tôi đã nghĩ ít nhất cũng phải đến tháng 8 mới xảy ra", một quan chức nói với CNN.

Theo giới quan sát, cuộc đối đầu này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng với cả Tổng thống Trump và ông Musk, khiến không ai thắng khi mối quan hệ đồng minh từng rất nồng ấm trở nên chua chát.

Tổng thống Donald Trump và tỷ phú Elon Musk tại một sự kiện hồi tháng 3. Ảnh: Reuters

Sau cuộc cãi vã công khai, Musk giờ đây trở thành đối thủ và có thể gây trở ngại chính trị đáng kể cho Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ hai. Ông đã đặt gần như trọn vẹn nghị trình vào siêu dự luật "Một Đạo luật To Đẹp" (OBBBA) giúp thiết lập nền tảng ngân sách để thực hiện các cam kết khi tranh cử.

OBBBA, gây tranh cãi vì tiềm ẩn nguy cơ khiến nợ công Mỹ phình to hơn nữa, đã được Hạ viện thông qua hai tuần trước với số phiếu sít sao 215-214 và đang được Thượng viện xem xét. Nhiều nghị sĩ Cộng hòa lo ngại họ có thể mất ghế trong bầu cử giữa kỳ năm 2026 nếu thông qua dự luật.

Với khối tài sản khổng lồ, tỷ phú Musk có thể dùng nguồn lực tài chính để vận động tranh cử cho các nghị sĩ phản đối dự luật, hoặc thúc đẩy các thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu chống lại dự luật tại Thượng viện.

Do đảng Cộng hòa chiếm thế đa số sít sao Hạ viện, Musk chỉ cần nhắm đến một nhóm nhỏ nghị sĩ có chung quan điểm với ông. Đây được coi là điều hoàn toàn có thể xảy ra, bởi Musk đã cho thấy ảnh hưởng của mình trên chính trường khi chi hàng trăm triệu USD hỗ trợ ông Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2024.

Thượng viện Mỹ tuyên bố sẽ điều chỉnh đáng kể nội dung OBBBA, đồng nghĩa dự luật phải được đưa trở lại Hạ viện thông qua rồi mới trình Tổng thống Trump ký. Siêu dự luật có thể không hội đủ sự ủng hộ cần thiết để kịp đặt lên bàn làm việc của Tổng thống Trump trước thời hạn ông mong muốn là ngày 4/7.

Ông Trump tỏ ra không nao núng. "Đây là một trong những dự luật tuyệt vời nhất từng trình quốc hội. Nó cắt giảm chi phí nhiều kỷ lục, 1.600 tỷ USD, và mang lại đợt cắt giảm thuế chưa từng thấy", ông tuyên bố. "Nếu dự luật không được thông qua, thuế sẽ tăng 68%, và mọi thứ còn tệ hơn nhiều".

Ông Trump cũng có thể bị đẩy vào vòng xoáy tranh cãi, khi tỷ phú Musk ngầm ám chỉ đang nắm trong tay nhiều thông tin "thâm cung bí sử" sau nhiều tháng ở Nhà Trắng. Ông tuyên bố chính quyền Trump chậm trễ công bố hồ sơ về tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein vì ông Trump có tên trong đó. Epstein là tỷ phú Mỹ tự tử trong tù năm 2019, khi đang chờ đưa ra xét xử với cáo buộc ấu dâm.

Phe Dân chủ lập tức chớp thời cơ. Hạ nghị sĩ Daniel Goldman mỉa mai rằng "hóa ra đây là lý do Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Pam Bondi bác bỏ" khi ông kêu gọi Nhà Trắng công bố tài liệu liên quan đến Epstein.

Một nghị sĩ Cộng hòa thuộc Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện lưu ý căng thẳng giữa Tổng thống Trump với ông Musk có khả năng tác động tiêu cực đến quan hệ giữa phe Cộng hòa và CEO Tesla.

Về dài hạn, cuộc đối đầu Trump - Musk có thể khiến phe Cộng hòa khó giữ thế kiểm soát tại Hạ viện, đồng nghĩa quyền lực của ông chủ Nhà Trắng sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Ông Musk có thể dùng mạng xã hội X để tác động đến quan điểm cử tri trước cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ sẽ diễn ra vào tháng 11/2026.

Điều này có thể khiến đảng Cộng hòa mất đi một lượng cử tri nhất định. CEO Tesla ngày 5/6 đăng thăm dò về việc ông có nên thành lập một chính đảng mới ở Mỹ hay không. Đêm cùng ngày, hơn 81% trong số 3,5 triệu lượt tham gia khảo sát chọn "có".

Nhà hoạt động cực hữu Laura Loomer mô tả trên X rằng đây là "cuộc đấu giữa người đàn ông quyền lực nhất thế giới và người đàn ông giàu nhất thế giới".

"Sẽ rất thú vị chờ xem các nghị sĩ Cộng hòa sẽ làm gì", bà Loomer viết. "Tôi biết có những người đang thắc mắc họ nên đứng về phía Tổng thống Trump hay Elon".

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và tỷ phú Elon Musk. Ảnh: AFP

Dù vậy, ông Musk cũng đang chịu tác động đáng kể từ cuộc đối đầu với ông Trump. Tổng thống Mỹ ngày 5/6 dọa thu hồi các hợp đồng của chính quyền liên bang với công ty của tỷ phú này như SpaceX, xAI. Truyền thông Mỹ ước tính tổng giá trị các hợp đồng lên tới 18 tỷ USD.

Tesla có lẽ là nạn nhân đầu tiên khi mối quan hệ giữa hai người đổ vỡ, bởi công ty đã mất hơn 150 tỷ USD vốn hóa thị trường vào ngày 5/6, trở thành ngày sụt giảm mạnh nhất trong lịch sử công ty.

Một quan chức Mỹ nói tỷ phú Musk giờ đây sẽ rất khó tìm được tiếng nói đồng cảm từ chính quyền Tổng thống Trump cho các hoạt động kinh doanh của mình.

Tesla đang hưởng lợi đáng kể từ hỗ trợ dành cho xe điện từ chính phủ liên bang, nhưng Nhà Trắng đang nỗ lực hủy bỏ chính sách này. Hồi tháng 5, quốc hội Mỹ đã tước quyền của California trong việc tự đặt giới hạn về khí thải từ ống xả, làm suy yếu một trong những động lực lớn nhất thúc đẩy đầu tư vào xe điện tại Mỹ.

Tỷ phú này thậm chí có thể bị ông Trump điều tra liên quan tình trạng nhập cư và sử dụng chất kích thích. Cựu chiến lược gia trưởng Nhà Trắng Steve Bannon, một đồng minh của Tổng thống Trump, "tin chắc Musk là người nhập cư trái phép và nên bị trục xuất ngay lập tức".

Musk sinh ra ở Nam Phi, có quốc tịch Canada theo mẹ và đến Mỹ học Đại học Pennsylvania năm 1992. Tiểu sử của tỷ phú Mỹ chỉ ra ông trở thành công dân Mỹ một thập kỷ sau đó.

Ông Bannon thậm chí còn kêu gọi ông chủ Nhà Trắng tịch thu SpaceX, công ty đang hợp tác với Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), đề phòng ông Musk gây khó dễ cho chính phủ.

Ông Musk cũng tỏ ra sẵn sàng đối đầu lâu dài. "Ồ, dành cho ai đang thắc mắc về vấn đề. Ông Trump còn 3,5 năm làm Tổng thống, nhưng tôi sẽ còn hiện diện trong hơn 40 năm nữa", CEO Tesla bình luận dưới bài đăng của nhà hoạt động cực hữu Loomer.

Ông Donald Trump (trái) và tỷ phú Elon Musk tại Butler, Pennsylvania, tháng 10/2024. Ảnh: Reuters

Phe Dân chủ hiện vẫn đứng ngoài quan sát và tìm đối sách phù hợp. Không nhiều thành viên đảng này sẵn sàng chào đón Musk, dù có quan điểm phổ biến rằng "kẻ thù của kẻ thù là bạn".

Hạ nghị sĩ bang California Ro Khanna, đã quen biết Musk hơn 10 năm, cho rằng đảng Dân chủ "nên đối thoại" với Musk vì hai bên cùng phản đối siêu dự luật. Chiến lược gia đảng Dân chủ Liam Kerr cũng nói phe này nên chào đón Musk nếu tỷ phú muốn trở lại cuộc chơi.

"Bạn không muốn ai đó bóp méo quan điểm chính trị của mình một cách thái quá, điều mà Musk có thể làm. Nhưng đây là trò chơi kẻ thắng người thua. Bất cứ điều gì Musk làm nghiêng về phía đảng Dân chủ cũng đồng nghĩa sẽ gây thiệt hại cho đảng Cộng hòa", ông Kerr bình luận.

Như Tâm (Theo Reuters, WSJ, Politico)