Các phi công điều khiển 7 oanh tạc cơ B-2 Spirit của Mỹ đã bay tổng cộng 37 tiếng liên tục khi thực hiện cuộc không kích nhằm vào cơ sở hạt nhân của Iran rạng sáng 22/6. Đây là một trong những chuyến bay dài nhất trong lịch sử không quân Mỹ.

Để có thể thực hiện các nhiệm vụ dài hơi như vậy, các phi công B-2 phải có sức bền tốt và khả năng chịu đựng dẻo dai trong môi trường làm việc căng thẳng. Trước khi cất cánh, họ sẽ phải trải qua quá trình chuẩn bị kéo dài nhiều tuần, không chỉ nhằm tính toán kế hoạch bay mà còn cả chế độ ăn uống, ngủ nghỉ hợp lý.

Đầu tiên, họ phải hiểu chế độ dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng đến sự tỉnh táo và vấn đề tiêu hóa như thế nào.

"Chúng tôi phải tham gia các nghiên cứu về giấc ngủ cũng như khóa học về dinh dưỡng, để hiểu rõ thứ gì sẽ giúp chúng tôi tỉnh táo và ngủ được trên máy bay", trung tướng Steve Basham, người từng lái oanh tạc cơ B-2 trong 9 năm và nghỉ hưu năm 2024 với tư cách phó chỉ huy Bộ tư lệnh Mỹ tại châu Âu, chia sẻ trong cuộc phỏng vấn đăng ngày 24/6.

Các phi công được đào tạo để có thể nhận biết đâu là loại thực phẩm dễ tiêu hóa và ngược lại. Đây là kiến thức rất quan trọng do oanh tạc cơ B-2 chỉ được trang bị một nhà vệ sinh cho hai phi công.

Basham chọn sandwich gà tây làm từ bánh mì nguyên cám, không kèm phô mai. "Càng nhạt càng tốt", ông nói.

Oanh tạc cơ B-2 Spirit cất cánh từ căn cứ Andersen ở đảo Guam năm 2018. Ảnh: Reuters

Căn cứ Whiteman ở bang Missouri, nơi đóng quân của các oanh tạc cơ B-2, có đội ngũ bác sĩ và chuyên gia nghiên cứu về tác động của việc bay dài ngày đối với cơ thể con người.

Họ giúp các phi công mới học kỹ thuật cải thiện hiệu suất làm việc trong các nhiệm vụ dài hơi, cũng như cập nhật phương pháp ngăn ngừa mệt mỏi cho đội phi công giàu kinh nghiệm.

"Có thể điều chỉnh đồng hồ sinh học bằng cách ngủ đủ giấc, thay đổi lịch ngủ và chỉnh lại chế độ ăn uống", một bác sĩ tại căn cứ Whiteman hồi năm 2019 cho biết.

Với các nhiệm vụ đặc biệt dài, các bác sĩ sẽ kê thuốc để đề phòng trường hợp phi hành đoàn cần thêm hỗ trợ nhằm duy trì khả năng tập trung khi thực hiện nhiệm vụ.

Oanh tạc cơ B-2 là phi cơ hiện đại với thiết kế tàng hình tiên tiến giúp giảm tín hiệu hồng ngoại, radar và âm thanh, song thành công của mỗi nhiệm vụ vẫn phụ thuộc vào con người. Phi cơ chỉ có tổ bay gồm hai người, ít hơn so với các dòng oanh tạc cơ đời cũ như B-1B và B-52, đồng nghĩa mỗi phi công sẽ phải đảm đương nhiều trách nhiệm hơn.

Dù vậy, hệ thống điều khiển của dòng B-2 có tính tự động hóa cao, giúp giảm tải cho phi hành đoàn. "B-2 bay rất êm và được trang bị tính năng lái tự động rất hiệu quả", một phi công nói trong cuộc phỏng vấn hồi năm 2019.

Một trong các nhiệm vụ đòi hỏi kỹ năng chính xác của phi công là tiếp liệu. Tuy có tầm hoạt động lên tới 11.000 km, oanh tạc cơ B-2 vẫn thường cần được tiếp liệu trên không nhiều lần trong hầu hết các chuyến bay.

Đây là nhiệm vụ không dễ dàng vì nắp thùng nhiên liệu nằm ở vị trí khuất tầm nhìn của phi công, khiến họ không thể quan sát được cần tiếp liệu từ máy bay chở dầu trong quá trình kết nối.

Thay vào đó, phi công phải phụ thuộc vào hệ thống đèn tín hiệu từ phi cơ tiếp dầu và các điểm tham chiếu được ghi nhớ sẵn để căn chỉnh máy bay vào vị trí phù hợp. Điều này khiến việc tiếp liệu trở nên khó khăn hơn nếu phi công cảm thấy mệt mỏi, không thể tính toán và hành động một cách chuẩn xác.

Basham cho biết vào buổi tối, đặc biệt là những đêm không trăng, nhiệm vụ này sẽ trở nên "cực kỳ nguy hiểm".

"Adrenaline giúp bạn tỉnh táo trước khi tiến vào khu vực tác chiến", ông nói. "Nhưng adrenaline rồi cũng sẽ hết. Bạn cố gắng chợp mắt một chút, nhưng vẫn còn phải tiếp liệu lần cuối cùng để quay về".

Theo Basham, phần mềm tích hợp trên B-2 trong thời kỳ đầu có độ trễ so với thao tác của phi công, điều càng khiến hoạt động tiếp liệu trở nên phức tạp. Các bản cập nhật sau đó đã cải thiện tốc độ phản hồi, song bay theo đội hình sát nhau ở độ cao lớn vẫn là thách thức.

Buồng lái của B-2 có không gian nhỏ phía sau ghế ngồi, nơi đặt giường xếp để phi công nằm nghỉ. Họ thường cắn hạt hướng dương giữa các bữa ăn để giữ tỉnh táo.

Thông thường, phi công có thể tranh thủ chợp mắt nhiều lần khi đang bay, mỗi lần kéo dài khoảng vài tiếng. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào lộ trình bay, vị trí tiếp liệu và thực hiện nhiệm vụ chiến đấu.

Phi công bên trong buồng lái oanh tạc cơ B-2. Ảnh: Không quân Mỹ

Mỗi quân nhân cũng có một phương pháp riêng để có thể giữ tỉnh táo trong các chuyến bay đường dài. Một phi công B-2 tiết lộ rằng trước ngày lên đường làm nhiệm vụ, anh thường tránh ăn uống cầu kỳ, cố gắng đi nằm sớm và ngủ càng lâu càng tốt.

Có người mang lên máy bay nước lọc và đồ uống thể thao để giữ cơ thể không mất nước. Người khác thì mang theo dụng cụ vệ sinh cá nhân, đồ ăn nhẹ và quần áo để thay.

"Các phi công của chúng tôi khiến mọi việc trông dễ dàng, nhưng thực tế thì hoàn toàn khác", Basham nói.

Không quân Mỹ dự kiến thay các máy bay B-1 và B-2 bằng ít nhất 100 oanh tạc cơ B-21 Raider thế hệ mới trong vòng một thập kỷ tới.

Phạm Giang (Theo Reuters, Defense News)