Kilmar Armando Abrego Garcia, công dân El Salvador, hồi năm 2019 được thẩm phán di trú tại Mỹ cấp quy chế bảo vệ, trong đó cấm chính quyền liên bang trục xuất anh về quê nhà.

Ngày 12/3, Garcia bị các đặc vụ kiểm soát nhập cư ở bang Maryland chặn xe và bắt giữ khi đang đưa con trai về nhà, với cáo buộc anh là thành viên băng nhóm tội phạm. Một nhân viên Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) tự xưng là người thuộc Cơ quan Điều tra An ninh Nội địa và nói với Garcia rằng tình trạng pháp lý của anh đã thay đổi.

Ba ngày sau, anh bị trục xuất về El Salvador và phải vào Trung tâm Giam giữ Khủng bố (CECOT). Gia đình Garcia chỉ biết tin khi vợ anh nhìn thấy chồng trong loạt ảnh tù nhân. Các luật sư đại diện cho Garcia khẳng định thân chủ không có bất kỳ liên hệ nào với băng đảng tội phạm.

"ICE biết rõ không được trục xuất Abrego Garcia về El Salvador, nhưng anh vẫn bị trục xuất vì nhầm lẫn hành chính", nhóm luật sư đại diện Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kristi Noem thừa nhận trong hồ sơ gửi Tòa án Liên bang quận Maryland ngày 31/3.

Đây là lần đầu chính quyền Mỹ thừa nhận sai sót liên quan đến các chuyến bay trục xuất người nhập cư về El Salvador hồi tháng trước.

Quản giáo áp giải tù nhân khỏi phòng giam ở CECOT ngày 26/3. Ảnh: AP

Theo lời khai của Robert Cerna, quyền giám đốc văn phòng ICE tại bang Maryland, các đặc vụ bắt Abrego Garcia ngày 12/3 dựa trên thông tin rằng anh "có vai trò nổi bật trong MS-13".

Băng đảng MS-13 có nguồn gốc từ Trung Mỹ, được coi là một trong những nhóm tội phạm nguy hiểm nhất thế giới, chuyên buôn bán ma túy và buôn người. Tổ chức này có chân rết tại hàng chục bang của Mỹ và các quốc gia như Mexico, Guatemala, Honduras, El Salvador, Puerto Rico, Tây Ban Nha, Canada và Australia.

Ông Cerna giải thích rằng Abrego Garcia vốn không có tên trong danh sách chuyến bay trục xuất, mà nằm trong "nhóm thế chỗ". Khi một số người được gạch tên, Garcia bị bổ sung vào danh sách và phải lên máy bay trở về El Salvador.

"Danh sách hành khách không ghi chú Abrego Garcia thuộc diện không được trục xuất. Vì lỗi hành chính, anh ấy đã bị đưa khỏi nước Mỹ về El Salvador. Đã có sơ suất. Quyết định trục xuất được thực hiện khách quan, dựa theo chỉ đạo và nghi vấn rằng người này thuộc nhóm MS-13", Cerna viết trong lời khai gửi tòa án.

Hồ sơ tòa án cho thấy Abrego Garcia trốn khỏi El Salvador hồi năm 2011, khi mới 16 tuổi, vì bị các băng đảng tội phạm đe dọa, sau đó nhập cư trái phép vào Mỹ. Anh kết hôn với người Mỹ, có một người con 5 tuổi bị khuyết tật. Abrego Garcia không có tiền án tại Mỹ.

Năm 2019, anh từng bị bắt khi đứng gần siêu thị ở Maryland cùng một nhóm nam thanh niên. Cảnh sát quận Prince George cho rằng Garcia là thành viên băng đảng vì "đội mũ Chicago Bulls, mặc áo hoodie" và "một nguồn tin mật khai rằng anh ta là thành viên MS-13".

Dù vậy, hồ sơ từ Văn phòng Điều hành Di trú thuộc Bộ Tư pháp Mỹ cho thấy Garcia chỉ bị buộc tội vi phạm giao thông, bản thân anh cũng phủ nhận cáo buộc liên quan đến MS-13.

Một thẩm phán di trú sau đó cho phép Garcia được ở lại Mỹ vì lo ngại nguy hiểm tính mạng nếu anh quay về El Salvador. Phán quyết bảo lưu khả năng trục xuất Abrego Garcia, nhưng nhấn mạnh là không được đưa anh trở về El Salvador.

Kilmar Armando Abrego Garcia trong ảnh được công bố hôm 31/3. Ảnh: Tòa án liên bang Quận Maryland

Luật sư Simon Sandoval-Moshenberg, đại diện cho Abrego Garcia, khẳng định ông chưa từng thấy trường hợp nào như vậy, chỉ trích chính quyền liên bang dường như đã cố ý trục xuất người đang được pháp luật bảo vệ. Ông kêu gọi tòa án ra phán quyết yêu cầu chính quyền Trump hối thúc El Salvador thả Abrego Garcia về Mỹ.

Trong khi đó, luật sư đại diện cho chính phủ Mỹ phản đối yêu cầu từ gia đình Abrego Garcia, viện dẫn "ưu tiên đối ngoại" của Tổng thống Trump vượt trên lợi ích cá nhân của Abrego Garcia và gia đình.

Các luật sư đại diện chính phủ cũng khẳng định không thể đưa Garcia trở lại vì anh đang bị giam ở El Salvador, quyền quyết định thuộc về hệ thống tư pháp El Salvador, đồng thời bác bỏ những lo ngại cho rằng Garcia có thể bị tra tấn hoặc sát hại khi ở CECOT.

Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 1/4 khẳng định Abrego Garcia không bị trục xuất nhầm, thậm chí cho rằng người đàn ông này là "thủ lĩnh trong mạng lưới của MS-13", dù không công bố bằng chứng nào.

Thanh Danh (Theo CNN, Atlantic, Daily Beast)