Reuters hôm 12/8 tiết lộ nội dung bản thuyết trình có tiêu đề "Tiến nhanh, nghĩ lớn" được trình bày cho 3.000 nhà thầu quốc phòng tại bang Alabama của Mỹ vào tuần trước, trong đó cho thấy mức độ phức tạp chưa từng có của hệ thống phòng thủ Vòm Vàng.

Dự án Vòm Vàng dự kiến tiêu tốn 175 tỷ USD và đòi hỏi triển khai 4 lớp phòng thủ. Đầu tiên là mạng lưới cảm biến trên không gian có nhiệm vụ cảnh báo, theo dõi, chỉ thị mục tiêu và "phòng thủ tên lửa", nhưng chưa rõ chức năng cụ thể. 3 lớp còn lại trên mặt đất sẽ gồm tên lửa đánh chặn, radar và có thể cả vũ khí laser.

11 khẩu đội phòng thủ tên lửa tầm ngắn thuộc Vòm Vàng sẽ được bố trí trên khắp lãnh thổ lục địa Mỹ, bang Alaska và quần đảo Hawaii.

Một trong những yếu tố gây bất ngờ là sự xuất hiện của một trận địa tên lửa mới, có thể nằm ở vùng Trung Tây nước Mỹ. Đây sẽ là nơi triển khai lớp phòng thủ xa nhất, gồm Tên lửa Đánh chặn Thế hệ Tiếp theo (NGI) do Lockheed Martin chế tạo và Hệ thống Phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối (THAAD).

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đứng cạnh minh họa về hệ thống Vòm Vàng tại Nhà Trắng ngày 12/5. Ảnh: AP

NGI là tên lửa hiện đại hóa thuộc mạng lưới Phòng thủ Tầm trung Mặt đất (GMD), bao gồm radar, tên lửa đánh chặn và các thiết bị khác. GMD đang là lá chắn tên lửa chính để chống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa nhắm vào Mỹ, với hai trận địa tại bang California và Alaska.

Bản thuyết trình cho thấy dự án Vòm Vàng còn nhiều bất ổn về kiến trúc cơ bản, do số lượng bệ phóng, tên lửa đánh chặn, căn cứ mặt đất và trận địa tên lửa cần thiết cho hệ thống chưa được xác định. Trong những rào cản kỹ thuật còn có độ trễ trong liên lạc giữa các hệ thống phòng thủ.

Một trong các mục tiêu chính của Vòm Vàng là hạ mục tiêu trong giai đoạn khởi tốc, không lâu sau khi tên lửa rời bệ phóng và đang tăng tốc trong bầu khí quyển, vốn có tốc độ thấp và đường bay dễ dự đoán. Dự án Vòm Vàng còn hướng tới triển khai tên lửa đánh chặn trên không gian để hạ mục tiêu nhanh hơn.

Theo bài thuyết trình, Mỹ đã chế tạo được cả tên lửa đánh chặn và phương tiện hồi quyển, song chưa phát triển được thiết bị có thể chịu được lượng nhiệt khổng lồ khi hồi quyển mà vẫn duy trì được khả năng bám bắt mục tiêu của đối phương.

Lớp phòng thủ dưới cùng sẽ bao gồm radar mới, các tổ hợp phòng không sẵn có như Patriot và một loại bệ phóng chung, có thể vận hành nhiều loại tên lửa đánh chặn hiện tại và tương lai. Bệ phóng mới sẽ ứng dụng thiết kế di động và được mô-đun hóa để giảm phụ thuộc vào địa điểm định sẵn, cho phép triển khai trên nhiều khu vực.

Khi được đề nghị bình luận, Lầu Năm Góc cho biết đang thu thập ý kiến từ ngành công nghiệp quốc phòng, các viện nghiên cứu quốc gia và cơ quan chính phủ để hỗ trợ Vòm Vàng, nhưng nhấn mạnh rằng công bố thêm thông tin trong giai đoạn sơ khai của dự án sẽ là "hành động thiếu thận trọng".

Tổ hợp THAAD khai hỏa trong thử nghiệm tại Quần đảo Marshall tháng 8/2019. Ảnh: MDA

Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 1 ký sắc lệnh phát triển hệ thống phòng không với tên gọi "Vòm Sắt của Mỹ" nhằm bảo vệ toàn bộ lãnh thổ trước tên lửa hiện đại của đối phương. Giới chức Mỹ sau đó đổi tên tổ hợp thành Vòm Vàng, dường như để phân biệt với hệ thống Vòm Sắt của Israel.

Vòm Vàng được đánh giá là lấy cảm hứng từ tổ hợp phòng không Vòm Sắt của Israel, song có quy mô lớn hơn nhiều do phạm vi bảo vệ rộng hơn đáng kể và tính phức tạp của các mối đe dọa mà nó phải đối phó.

Dự án được so sánh với Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược dưới thời cựu tổng thống Mỹ Ronald Reagan. Sáng kiến này có mục đích bảo vệ Mỹ khỏi đòn tấn công bằng vũ khí hạt nhân, song cuối cùng bị hủy bỏ do vấn đề chi phí và hạn chế công nghệ.

Nguyễn Tiến (Theo Reuters, AP, AFP)