Báo Asahi Shimbun của Nhật ngày 10/7 dẫn hồ sơ tòa án cho biết người đàn ông Việt Nam 40 tuổi từng tới Nhật Bản với tư cách thực tập sinh kỹ thuật cách đây 20 năm.

Năm 2018, do không thể tiếp tục xin visa thực tập sinh để quay lại Nhật Bản, anh được khuyên đăng ký visa kỹ năng chuyên môn (Gijutsu), dành cho những người có tay nghề đặc thù như đầu bếp món dân tộc (Việt, Thái, Ấn), thợ mộc, thợ thủ công, chế tác.

Điều kiện để có visa Gijutsu là ứng viên có trên 10 năm kinh nghiệm hoặc trình độ tương đương trong lĩnh vực làm việc. Người đàn ông Việt Nam đáp ứng yêu cầu này vì đã có hơn 10 năm phụ bếp tại nhà hàng Việt và đã thể hiện kỹ năng nấu phở trong cuộc gặp ở Việt Nam với người điều hành một nhà hàng tại Takatsuki, tỉnh Osaka.

Anh được cấp visa đầu bếp và đến Nhật vào tháng 10/2020. Tuy nhiên, nhà hàng phở nơi anh được phân công làm việc đã phải đóng cửa do đại dịch Covid-19. Anh được công ty phái cử điều chuyển sang một nhà hàng hamburger có liên kết, nơi không phục vụ đồ ăn Việt Nam.

Trong hai năm, đầu bếp này đã làm việc tại nhà hàng hamburger mà không hay biết mình đang vi phạm các điều khoản của visa đầu bếp Gijutsu. Trong một cuộc kiểm tra định kỳ, các quan chức quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản đã phát hiện và thu hồi visa của anh.

Một suất phở tại nhà hàng Việt Nam ở Nhật Bản. Ảnh: Totteoki

Với sự hỗ trợ của một nhóm luật sư bảo vệ quyền lợi của người nước ngoài, đầu bếp Việt Nam đã đệ đơn kiện công ty phái cử Nhật Bản và chủ nhà hàng lên tòa án quận Osaka.

Công ty phái cử thừa nhận biết việc điều chuyển này vi phạm các điều khoản visa, nhưng lập luận người đàn ông Việt khăng khăng "muốn làm việc càng sớm càng tốt".

Đơn vị vận hành nhà hàng phủ nhận mọi sai phạm, cho biết họ đã dựa vào ý kiến của một hành chính viên để đảm bảo tuân thủ quy định visa. Hành chính viên là chuyên gia pháp lý được cấp phép tại Nhật, đại diện khách hàng trong các thủ tục giấy tờ.

Tháng 12/2024, hai bên nhất trí dàn xếp thông qua tòa án, bồi thường tổng cộng 2,5 triệu yen cho đầu bếp Việt. Tuy nhiên, anh không được cấp lại visa, buộc phải về nước.

Giới chuyên gia pháp lý cho biết visa Gijutsu cho phép đầu bếp nước ngoài làm việc tại Nhật Bản mà không cần kiểm tra ngoại ngữ hay giám sát từ cơ quan nào, nên dễ tạo kẽ hở để công ty phái cử và chủ sử dụng lao động lạm dụng.

"Những trường hợp như vậy không hiếm", luật sư Hisanori Shikata, đại diện cho đầu bếp Việt Nam, nói.

Hành chính viên Takeru Okamoto, chuyên gia luật nhập cư, cảnh báo nhiều chủ sử dụng lao động ở Nhật muốn tuyển đầu bếp nước ngoài, nhưng không hiểu rõ quy định về các loại visa.

"Giao việc cho lao động nước ngoài trái với điều kiện visa có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, vì tiếp tay cho lao động bất hợp pháp", ông nói.

Đức Trung (Theo Mainichi, Asahi, Yomiuri)