Gần lối vào một công viên rộng lớn mang phong cách Trung Quốc ở thủ đô Moskva, sinh viên người Nga Alyona Iyevskaya đang làm bài thuyết trình. Đứng trước khung cảnh những gian hàng trang trí công phu, cầu vòm, ao và tượng Khổng Tử, một người bạn dùng điện thoại quay cảnh cô say sưa nói về công viên này bằng tiếng Trung.
 |
Một nhà hàng phục vụ món ăn Trung Quốc ở thủ đô Moskva, Nga, hồi năm 2023. Ảnh: Reuters |
Iyevskaya, 19 tuổi, cho biết cô chọn học tiếng Trung tại Đại học Thành phố Moskva, nơi cô là sinh viên năm nhất, vì tin rằng Trung Quốc đang trên đà phát triển và bản thân sẽ có tương lai tốt hơn nếu nói được ngôn ngữ này. Nhiều trường đại học ở Moskva hiện cũng cung cấp các khóa học tương tự.
"Nhiều bạn trẻ muốn sang Trung Quốc du học", Iyevskaya nói. "Có rất nhiều triển vọng ở Trung Quốc. Họ thật tuyệt vời và đang phát triển rất nhanh".
Tại Nga, nơi người dân từng yêu thích các mặt hàng phương Tây, một điều đáng ngạc nhiên đã diễn ra: Trung Quốc đang trở thành một hình mẫu lý tưởng và hợp xu thế với họ.
Xe hơi Trung Quốc đã trở nên quen thuộc trên đường phố Moskva. Giới thượng lưu Nga thuê bảo mẫu Trung Quốc ngày càng nhiều để khuyến khích con cái học tiếng Trung từ sớm. Các bảo tàng và trung tâm biểu diễn tại thủ đô đang chạy đua tổ chức những sự kiện triển lãm và sân khấu mang đậm nét văn hóa Trung Quốc.
"Ba năm qua đã khiến người Nga nhìn phương Đông dưới một góc độ hoàn toàn mới, không phải là một lựa chọn tạm bợ thế chỗ cho châu Âu mà là một hướng đi chính thống cho kinh doanh, du lịch và học tập", Kirill V. Babaev, viện trưởng Viện Trung Quốc và châu Á đương đại thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cho hay. "Người dân Nga đang rất thích thú với xu hướng này, cứ như thể họ vừa khám phá ra một hành tinh mới vậy".
Kể từ khi Nga phát động chiến dịch ở Ukraine vào năm 2022, Bắc Kinh đã trở thành một trong những người bạn thân thiết nhất của Moskva.
Trung Quốc hỗ trợ ngoại giao và mua dầu khí Nga. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Điện Kremlin và ca ngợi tình bạn giữa hai bên ngày càng sâu sắc. Trung Quốc cũng góp phần không nhỏ giúp thay thế các mặt hàng tiêu dùng phương Tây mà người Nga không thể mua do lệnh trừng phạt.
Tất cả những điều này đã thổi bùng một cơn sốt đối với hàng hóa và văn hóa Trung Quốc trên khắp nước Nga.
 |
Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Điện Kremlin ngày 8/5. Ảnh: AFP |
Tại Moskva, số ít trường công lập có dạy tiếng Trung đều trong tình trạng quá tải. Tiếng Trung không chỉ là môn chính tại các trường đại học ngoại ngữ mà còn xuất hiện ở cả các trường kỹ thuật. Theo một trang web việc làm phổ biến tại Nga, số lượng các vị trí tuyển dụng yêu cầu tiếng Trung đã tăng vọt trong những năm gần đây.
Các đạo diễn sân khấu từ Trung Quốc giờ đây được mời tới dàn dựng các vở kịch dựa trên tiểu thuyết đương đại nước này, tại các nhà hát Nga vốn từng chào đón nồng hậu những nghệ sĩ hàng đầu phương Tây.
Một bảo tàng lớn ở Moskva hồi tháng 4 tổ chức triển lãm đồ gốm sứ cùng các hiện vật khác từ Bảo tàng Quốc gia Trung Quốc tại Bắc Kinh. Những ấn phẩm về văn hóa Trung Quốc thường được trưng bày nổi bật trong các hiệu sách.
Hồi cuối tháng một, Tòa thị chính Moskva trang trí trung tâm thành phố để mừng Tết Nguyên đán, treo kín lồng đèn đỏ trên các phố đi bộ và dựng mô hình một con gấu trúc ôm cây thông Noel cạnh Quảng trường Đỏ.
Tàu điện ngầm Moskva đã đưa vào sử dụng một chuyến tàu được sơn màu đỏ nổi bật mang chủ đề Trung Quốc và dịch bản đồ sang tiếng Trung. Bên cạnh đó, hàng loạt nhà hàng Trung Quốc đang mọc lên ở các thành phố trên khắp nước Nga.
Valentin Gogol, người sáng lập công ty môi giới bảo mẫu cho giới thượng lưu Nga, cho biết ông đang chật vật để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng đối với bảo mẫu nói tiếng Trung. Mức lương cho bảo mẫu biết tiếng Trung hiện nay lên tới 5.000 USD mỗi tháng, mức cao so với tiêu chuẩn của Nga, nhưng "việc tuyển dụng vẫn rất khó khăn".
Theo Gogol, bảo mẫu nói tiếng Anh vẫn được ưa chuộng nhất, nhưng bảo mẫu nói tiếng Trung đã vươn lên vị trí số hai, thay thế nhóm biết tiếng Pháp.
"Mọi người giờ đây coi tiếng Trung là ngôn ngữ thứ hai bổ sung cho tiếng Anh", ông nói.
Xe hơi là một bằng chứng khác cho thấy người Nga đón nhận hàng hóa Trung Quốc tích cực thế nào. Theo Autostat, một công ty tư vấn thị trường ôtô, xe hơi Trung Quốc đã tràn ngập thị trường Nga, với hơn 900.000 chiếc được bán trong năm ngoái, tăng gần 8 lần so với 115.000 chiếc vào năm 2021.
Sergei Stillavin, người dẫn chương trình phát thanh Nga kiêm người sáng lập một blog chuyên về ôtô trên YouTube, từng đi khắp châu Âu để đánh giá các loại xe tại đây. Hiện nay, hầu hết xe được giới thiệu trên blog của ông là xe Trung Quốc.
"BMW vẫn có vẻ sang trọng hơn", ông nói, đề cập đến sở thích xe cộ đã ăn sâu ở Nga. "Nhưng tôi biết có những người đã chuyển từ Porsche sang Li Xiang", một thương hiệu ôtô Trung Quốc hiện rất phổ biến trên đường phố Moskva.
Dù vậy, thương hiệu phương Tây vẫn phổ biến khắp thủ đô Nga. Các tòa chung cư trong một khu phức hợp căn hộ cao cấp mới ở Moskva được đặt những cái tên mang đậm màu sắc phương Tây như Công viên Tư nhân Knightsbridge hay Belgravia, thay vì những cái tên gợi nhớ tới Thượng Hải hay Bắc Kinh. Và ngay cả một khu tổ hợp thương mại Trung Quốc gần Moskva cũng được đặt tên là GreenWood.
Aleksandr Grek, 59 tuổi, biên tập viên tạp chí người Nga và là người đam mê Trung Quốc, có 5 con. Ông cho biết có những khác biệt mang tính thế hệ trong cách nhìn nhận của giới trẻ ngày nay về Trung Quốc.
Con ông, những đứa trên 14 tuổi vẫn thiên về phương Tây hơn, nhưng những đứa nhỏ tuổi hơn lại ít biết về văn hóa phương Tây và bị mê hoặc bởi châu Á.
"Chúng không được nhìn thấy bất cứ thứ gì sản xuất tại Mỹ", Grek, 59 tuổi, vừa nhâm nhi trà xanh trong một quán cà phê ở Moskva vừa nói về con cái mình. "Mọi thứ xung quanh chúng đều là hàng Trung Quốc".
Con ông đều học tiếng Trung. Cô con gái 14 tuổi nói tiếng Trung trôi chảy và sẽ sang Trung Quốc sống với một gia đình bản xứ vào mùa hè tới, "giống như những đứa trẻ trước đây từng sang Anh" để cải thiện tiếng Anh, ông nói.
Với Grek và gia đình ông, lý do rất đơn giản.
"Giờ đây Trung Quốc là người bạn duy nhất của chúng ta", ông nói, liệt kê các lĩnh vực công nghệ mà ông cho là Trung Quốc đang đứng đầu, như năng lượng mặt trời và trí tuệ nhân tạo. "Họ đang dần trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới".
 |
Hình cắt in ảnh Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin được bày bên ngoài một cửa hàng lưu niệm ở Moskva tháng 6/2023. Ảnh: Reuters |
Nhưng một số người Nga khác lại tỏ ra hoài nghi, cho rằng mối quan tâm với Trung Quốc hiện tại có lẽ chỉ mang tính tạm thời vì lợi ích trước mắt.
Theo Yulia Kuznetsova, chuyên gia về ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc, cơn sốt Trung Quốc tại Nga sẽ lắng xuống khi quan hệ với phương Tây được cải thiện.
"Không có gì thay đổi tận sâu bên trong", bà nói. "Với người Nga, Trung Quốc vẫn là một nền văn hóa xa lạ".
"Ngay cả thế giới Arab còn gần gũi với chúng tôi hơn nhiều", bà nói, dẫn chứng Dubai là một trong những nơi nhiều người Nga đến du lịch. "Nhưng xét cho cùng, chỉ có châu Âu mới thật sự là nơi chúng tôi cảm thấy gần gũi, vì chúng tôi có chung một nền văn hóa, hoặc chí ít là rất tương đồng".
Vũ Hoàng (Theo AP, AFP, Reuters)
