"Tất cả chúng ta đều có chung một kẻ thù, đó là Nga. Việc bảo vệ nhà nước Ukraine đòi hỏi phải có một hệ thống hành pháp đủ mạnh, đảm bảo công lý thực thụ", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu hôm nay sau cuộc gặp với các quan chức hành pháp và chống tham nhũng hàng đầu.

Cuộc gặp diễn ra sau khi ông Zelensky hôm 22/7 ký ban hành luật trao cho Tổng công tố, người do Tổng thống bổ nhiệm, quyền kiểm soát chặt chẽ đối với Cục Phòng chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố Chuyên trách Chống tham nhũng (SAPO).

NABU chuyên điều tra những quan chức cấp cao tham nhũng, sau đó chuyển cho SAPO để truy tố. Đây là hai cơ quan chống tham nhũng độc lập được Ukraine thành lập từ năm 2014.

Luật mới đã châm ngòi cho cuộc biểu tình lớn đầu tiên tại Kiev kể từ khi chiến sự bùng phát tháng 2/2022, với hơn 1.000 người tham gia. Các cuộc tụ tập đông người vốn bị cấm theo thiết quân luật của Ukraine.

Trong bài phát biểu, ông Zelensky khẳng định "tất cả chúng tôi đều lắng nghe những gì xã hội đang nói", đồng thời cam kết sẽ "giải quyết các vấn đề hiện hữu".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại một cuộc họp báo ở Rome, Italy ngày 10/7. Ảnh: AFP

Sau cuộc gặp với ông Zelensky, NABU và SAPO tiếp tục chỉ trích luật mới và cho biết "cần có các hành động lập pháp dứt khoát" để khôi phục tính độc lập của họ.

Chính phủ khẳng định luật mới sẽ giúp các cơ quan chống tham nhũng hoạt động tốt hơn, nhưng những người chỉ trích cho rằng bước đi này nhằm củng cố quyền lực cho ông Zelensky. Họ cũng lập luận luật mới sẽ cho phép chính phủ can thiệp vào các vụ án tham nhũng cấp cao.

Trung tâm Hành động Chống Tham nhũng, một tổ chức phi chính phủ, cho biết luật này sẽ khiến NABU và SAPO trở nên vô nghĩa vì Tổng công tố sẽ có quyền "chấm dứt điều tra những người thân cận của Tổng thống".

"Động thái này của Văn phòng Tổng thống hoàn toàn vô lý, mâu thuẫn với những gì chúng tôi đang đấu tranh và phấn đấu, đó là gia nhập Liên minh châu Âu (EU)", sinh viên Solomiia Telishevska, 20 tuổi, nói.

EU gọi luật mới là "bước thụt lùi nghiêm trọng". Nhiều nghị sĩ và quan chức châu Âu đã kêu gọi Ukraine đảo ngược quyết định này.

Tổ chức Minh bạch Quốc tế xếp Ukraine ở vị trí 105 trên 180 quốc gia trong "chỉ số nhận thức tham nhũng" năm 2024, tăng từ vị trí 144 vào năm 2013.

Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)