Thống đốc Bangkok Chadchart Sittipunt ngày 31/3 tới thị sát nỗ lực tìm kiếm cứu nạn tại tòa nhà hơn 30 tầng sụp đổ trong trận động đất cuối tuần trước, đồng thời ra lệnh điều tra tại sao đây là công trình duy nhất ở thủ đô Thái Lan bị phá hủy hoàn toàn khi rung chấn xảy ra.

Tòa nhà được liên doanh giữa Công ty Phát triển Italy-Thái Lan (ITD) và công ty con của Tập đoàn Kỹ thuật Đường sắt số 10 Trung Quốc khởi công xây dựng từ năm 2020 tại lô đất ở đường Kamphaeng Phet, quận Chatuchak, Bangkok. Công trình dự kiến hoàn thành vào năm 2026, với chi phí hơn 2 tỷ baht (hơn 58 triệu USD), để trở thành trụ sở của Văn phòng Kiểm toán Nhà nước Thái Lan (SAO).

Công trình này từng được Tập đoàn Kỹ thuật Đường sắt số 10, một công ty quốc doanh Trung Quốc, quảng bá là "dự án siêu cao tầng đầu tiên được xây dựng tại Thái Lan, trở thành tấm danh thiếp cho thấy uy tín của họ tại nước ngoài".

Một video trên tài khoản Douyin của nhà thầu Trung Quốc vào năm 2024 cho thấy những cảnh quay bằng máy bay không người lái (UAV) ghi lại hình ảnh tòa nhà cao hơn 30 tầng ở Bangkok được lồng ghép trên nền nhạc sôi động. Tòa nhà chọc trời mang một biểu ngữ màu đỏ in chữ Trung Quốc đánh dấu sự kiện cất nóc công trình.

Hiện trường tòa nhà bị sập trong động đất tại quận Chatuchak, thủ đô Bangkok, Thái Lan, rạng sáng 1/4. Ảnh: AP

Trên tài khoản WeChat, công ty mô tả chi tiết những tính năng kỹ thuật của tòa nhà cao 137 m, cùng với hình ảnh các kỹ sư, quan chức tươi cười trong đồng phục trắng, đội mũ bảo hộ đứng sau một biểu ngữ đỏ khác.

Tuy nhiên, tòa nhà đang thi công này đã đổ sập hoàn toàn trong trận động đất 7,7 độ hôm 28/3, khiến ít nhất 11 người thiệt mạng và 76 người mất tích, hầu hết là công nhân.

Không lâu sau, những bài đăng quảng bá đã bị xóa khỏi tất cả các tài khoản mạng xã hội của Tập đoàn Kỹ thuật Đường sắt số 10 Trung Quốc.

Nhưng video tòa nhà sụp đổ trong vài giây đã được người dân ghi lại ở nhiều góc độ và lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, trở thành một trong những hình ảnh biểu tượng của thảm họa động đất ở Bangkok.

Nó cũng gây chú ý vì là tòa nhà duy nhất trong thành phố bị sập hoàn toàn, làm dấy lên hoang mang, xen lẫn giận dữ trong công chúng, đồng thời đặt ra câu hỏi về chất lượng xây dựng tòa nhà cũng như quy trình đấu thầu đối với những hợp đồng lớn của chính phủ.

Tập đoàn Kỹ thuật Đường sắt số 10 Trung Quốc là đối tác thứ cấp trong dự án xây dựng tòa nhà. Công ty con của họ, Công ty Đường sắt Trung Quốc số 10 Thái Lan, nắm giữ 49% cổ phần trong liên doanh với ITD, mức sở hữu tối đa đối với một doanh nghiệp nước ngoài được luật pháp Thái Lan cho phép.

Theo Hội đồng Đầu tư Thái Lan, Trung Quốc là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất vào quốc gia này, chiếm 1/4 tổng giá trị đầu tư vào năm 2023. Các dự án tiêu biểu là cụm công nghiệp Rayong Thái-Trung cùng tuyến đường sắt cao tốc đang được xây dựng nằm trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Khi ra lệnh thành lập ủy ban chuyên gia để điều tra nguyên nhân tòa nhà sụp đổ vào ngày 30/3, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã đặt câu hỏi tại sao đây là công trình duy nhất gặp vấn đề nghiêm trọng và đảm bảo với công chúng rằng chính quyền sẽ không bỏ qua sự việc.

Một nhóm điều tra từ Bộ Công nghiệp Thái Lan đã thu thập các mẫu vật liệu xây dựng từ hiện trường và đang tập trung vào chất lượng các thanh thép được sử dụng để gia cố kết cấu bê tông và móng, nhà chức trách hôm 31/3 cho hay.

Phó Thủ tướng Anutin Charnvirakul, người chỉ đạo hoạt động tìm kiếm cứu nạn của chính phủ, cho biết cả hai công ty Thái Lan và Trung Quốc đều sẽ bị điều tra và phải chịu trách nhiệm.

Cảnh sát hôm 30/3 thông báo bắt 4 công dân Trung Quốc bị cáo buộc lén lấy 32 tập tài liệu từ công trình bị sập khi chưa được phép, vi phạm lệnh cấm ra vào vùng thảm họa mà chính quyền thiết lập xung quanh tòa nhà sau động đất. Hành động này càng làm dấy lên nhiều hoài nghi trong công chúng về công ty Trung Quốc.

4 người khai họ là nhân viên của nhà thầu phụ làm việc cho một nhà thầu thuộc ITD và vào hiện trường để lấy các giấy tờ nộp cho bên bảo hiểm. Chính quyền quận cho biết đã đệ đơn kiện với nhóm người cũng như một cá nhân thứ năm là chủ của họ. Hình ảnh công bố trên truyền thông địa phương cho thấy họ dường như bị bắt quả tang, đang vật lộn với những chồng bìa cứng quá khổ.

Theo Chủ tịch Tổ chức Chống Tham nhũng Thái Lan (ACT) Mana Nimitmongkol, họ đã ký "thỏa thuận liêm chính" với SAO để ngăn ngừa xảy ra những vấn đề không minh bạch trong quá trình xây dựng tòa nhà. Tuy nhiên, ACT lại không được chính phủ chấp thuận tham gia chương trình thỏa thuận liêm chính cho dự án.

Thông thường, những dự án của nhà nước Thái Lan sẽ cho phép giám sát viên ACT tham gia ngay từ đầu nhằm ngăn chặn tình trạng che giấu thông số kỹ thuật, gian lận đấu thầu hay thổi phồng ngân sách, đảm bảo rằng mọi quy trình đều hợp pháp, minh bạch và công khai.

SAO chỉ liên hệ với ACT để chỉ định người giám sát cho dự án sau khi đã chọn nhà thầu và hoàn thiện kế hoạch xây dựng. Vì thế, ACT không tham gia vào quá trình thẩm định trình độ chuyên môn hay lựa chọn bên thi công.

Chủ tịch Mana cho hay trong những chuyến kiểm tra dự án, các chuyên gia đã bày tỏ lo ngại về tình trạng chậm tiến độ, thiếu hụt lao động và vấn đề thi công ẩu của công trình.

"Đôi khi số lượng công nhân tại công trường ít hơn nhiều so với mức cần thiết, gây ra tình trạng chậm trễ", ông cho biết. "Có thể họ sau đó đã quá vội vã đẩy nhanh tiến độ dự án và điều đó khiến chất lượng sụt giảm".

Ông Mana, lãnh đạo cơ quan chịu trách nhiệm giám sát 170 dự án của chính phủ Thái Lan trên khắp cả nước, thêm rằng vấn đề chậm tiến độ nghiêm trọng đến mức SAO hồi tháng một đe dọa hủy hợp đồng với hai nhà thầu tham gia dự án.

Theo nhà báo Thái Lan Pravit Rojanaphruk, do có một doanh nghiệp nhà nước liên quan đến sự cố, chính phủ Trung Quốc nên nhanh chóng đề nghị điều tra cũng như hợp tác chặt chẽ với chính phủ Thái Lan nhằm dập tắt những hoài nghi trong dư luận nước này.

Đại sứ Trung Quốc tại Thái Lan Hàn Chí Cường hôm 30/3 đưa một chuyên gia về sập đường hầm và động đất từ Bộ Ứng phó Tình trạng Khẩn cấp Trung Quốc đến gặp Bộ trưởng Nội vụ Thái Lan Anutin Charnvirakul. Ông khẳng định Bắc Kinh sẽ hợp tác trong quá trình điều tra vụ sập tòa nhà.

Vũ Hoàng (Theo Straits Times, Nation Thailand, Bangkok Post)