Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) ngày 4/6 đăng video thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất (drone FPV) tập kích loạt máy bay Nga trong chiến dịch "Mạng nhện" hôm 1/6, cho biết hình ảnh được quay tại các sân bay ở tỉnh Murmansk, Ivanovo, Ryazan và Irkutsk.

SBU tuyên bố nhiều chiếc đã bị phá hủy hoàn toàn và một số sẽ mất nhiều năm để sửa chữa. "Những phi cơ bị ảnh hưởng bao gồm máy bay cảnh báo sớm A-50, oanh tạc cơ Tu-95MS, Tu-22M3 và Tu-160, cũng như vận tải cơ An-12 và máy bay tiếp dầu Il-78", cơ quan này cho hay.

Bộ Quốc phòng Nga thừa nhận đòn đánh của Ukraine vào căn cứ ở tỉnh Murmansk và Irkutsk đã khiến "một số phi cơ bốc cháy", nhưng khẳng định đã đẩy lùi cuộc tập kích tại vùng Ivanovo, Ryazan và Amur.

Video do SBU đăng cho thấy drone của Ukraine đã quần thảo trên những oanh tạc cơ Nga phủ đầy lốp xe cũ, chọn những vị trí hiểm yếu nhất như thùng nhiên liệu, động cơ, thậm chí luồn xuống dưới bụng máy bay để công kích.

Hình ảnh này khớp với ảnh vệ tinh do công ty Maxar Technologies chụp ngày 20/5, thời điểm trước khi Ukraine tung đòn tập kích, cho thấy quân nhân Nga tại các căn cứ chiến lược nói trên triển khai loạt biện pháp bảo vệ phi đội oanh tạc cơ, trong đó có phủ lốp xe và các vật thể khác lên máy bay, sơn hình phi cơ lên mặt đất và dùng mảnh vỡ tạo hình mục tiêu giả.

Mảnh vỡ và vật thể rắn được xếp thành hình máy bay tại căn cứ Beyala trong ảnh chụp ngày 20/5. Ảnh: Maxar

Các quan chức Mỹ từng nhận định những biện pháp này có thể đánh lừa tên lửa, drone và UAV, khiến chúng khó xác định được hình dạng mục tiêu thật thông qua đầu dò hoặc camera kết hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI).

Brady Africk, chuyên gia phân tích tình báo nguồn mở, nhận định ảnh vệ tinh chụp gần đây cho thấy việc Nga đặt mảnh vỡ, vật thể rắn lên hình vẽ oanh tạc cơ trên mặt đất hoặc xếp chúng thành hình máy bay "là một trong những nỗ lực nhằm tăng khả năng đánh lừa vũ khí Ukraine".

Tuy nhiên, biện pháp ngụy trang bằng hình vẽ của Nga gần như không đánh lừa được vệ tinh dùng radar để tạo hình ảnh mặt đất, loại dữ liệu mà quân đội Ukraine được cho là đang sử dụng.

Oanh tạc cơ Tu-95MS với hình vẽ trên bãi đỗ tại căn cứ Ukrainka ngày 27/5. Ảnh: Maxar

Việc phủ lốp xe cũ lên trên cánh oanh tạc cơ cũng không thể ngăn được drone tập kích vào các vị trí hiểm yếu. "Vụ tập kích của Ukraine nhằm vào các căn cứ này thành công, bất chấp nỗ lực tạo mục tiêu giả của Nga", Africk cho biết.

Loạt ảnh vệ tinh mới được công bố cho thấy ít nhất ba oanh tạc cơ chiến lược Tu-95MS và 4 oanh tạc cơ Tu-22M3 tại căn cứ Belaya, tỉnh Irkutsk bị phá hủy trong vụ tấn công. Theo biên tập viên Thomas Newdick của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone, các phi cơ này có khả năng cao đang làm nhiệm vụ trên tiền tuyến.

Tại căn cứ Olenya ở tỉnh Murmansk, ảnh vệ tinh cho thấy năm máy bay bị phá hủy, trong đó ba chiếc có thể xác nhận là oanh tạc cơ Tu-95MS. Trong số hai máy bay còn lại, một chiếc có thể là vận tải cơ An-12 và một chiếc khác chưa rõ loại, song khả năng cao là Tu-95MS.

Các vệt cháy và mảnh vỡ trên bãi đỗ máy bay tại căn cứ không quân Olenya ở tỉnh Murmansk, Nga ngày 3/6. Ảnh: Airbus Defense

Hiện chưa có ảnh vệ tinh đủ nét để cho thấy thiệt hại ở căn cứ Ivanovo Severny, tỉnh Ivanovo. Một số người cho rằng ít nhất hai máy bay cảnh báo sớm A-50 bị tại căn cứ này bị đánh trúng, song chưa có bằng chứng nào cho thấy chúng bị phá hủy hoàn toàn.

"Dù A-50 định kỳ ra vào căn cứ Ivanovo Severny, những máy bay bị đánh trúng tại đây có thể là các phi cơ không hoạt động và được niêm cất ở cơ sở này", biên tập viên Newdick cho biết.

Trong khi đó, ảnh vệ tinh chụp căn cứ Dyagilevo ngày 2/6 cho thấy không có dấu hiệu hư hại rõ ràng nào với máy bay tại cơ sở. Tuy nhiên, ảnh này không đủ độ phân giải để thể hiện hư hại do drone gây ra với máy bay.

Xác oanh tạc cơ Tu-22M3 tại căn cứ không quân Belaya ngày 3/6. Ảnh: Maxar

Newdick lưu ý lốp xe được lính Nga đặt trên cánh và thân oanh tạc cơ, tiêm kích và các loại máy bay quân sự khác "có thể khiến một số người nhầm chúng là vết cháy sém hoặc hư hại".

"Hiện tại, chúng ta có thể khẳng định ít nhất 6 oanh tạc cơ Tu-95MS và 4 oanh tạc cơ Tu-22M3 đã bị phá hủy", Newdick cho biết. "Con số này kém xa tuyên bố trước đây của Ukraine. Tuy nhiên, đây vẫn là mất mát đáng kể của không quân Nga, một phần do họ đã ngừng sản xuất hai loại phi cơ này trong nhiều thập kỷ".

Nguyễn Tiến (Theo Business Insider, AFP, AP)