Cơ quan Hàng không Dân dụng Ấn Độ (DGCA) ngày 15/6 tiến hành đợt kiểm tra bất thường đối với hệ thống nhiên liệu, điều khiển động cơ và các bộ phận khác của đội bay Boeing 787 ở nước này, sau thảm kịch máy bay Air India rơi ở Ahmedabad khiến 279 người thiệt mạng hôm 12/6.

Các chuyên gia cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy các điều tra viên Ấn Độ coi mất lực đẩy động cơ là nguyên nhân hàng đầu gây ra tai nạn. Video hiện trường và các phát hiện sơ bộ cho thấy chiếc máy bay Boeing 787 này đã không thể lấy được độ cao sau khi cất cánh. Máy bay chỉ đạt độ cao tối đa hơn 137 m rồi lao xuống khu nhà bên dưới, nhiều khả năng do cả hai động cơ General Electric GEnx đều đã mất lực đẩy.

Chuyên gia hàng không Steve Scheibner, cựu phi công hải quân Mỹ, đã chỉ ra những bằng chứng cho thấy có khả năng máy bay hỏng cả hai động cơ, sự cố "cực kỳ hiếm gặp" trong lịch sử hàng không thương mại.

Sau khi phân tích dữ liệu âm thanh, hình ảnh trong video phi cơ Air India cất cánh, ông Scheibner cho biết có dấu hiệu hệ thống tua bin khí ram (RAT) đã được kích hoạt ngay sau khi máy bay cất cánh.

RAT là tua bin khí vận hành bằng luồng khí ngoài trời trong trường hợp khẩn cấp, có thể tận dụng luồng khí khi máy bay đang di chuyển để quay tua bin. Hệ thống RAT sẽ tự động kích hoạt khi phi cơ mất điện hoàn toàn, hoặc cả hai động cơ đều hỏng, nhằm cung cấp năng lượng khẩn cấp. Phi công cũng có thể triển khai RAT thủ công bằng thao tác trong buồng lái.

"Khi xem video, bạn sẽ thấy một chấm xám nhỏ nhô ra ở bụng máy bay. Đó chính là RAT", chuyên gia Scheibner chỉ ra. "Đây là xác nhận trực quan rằng RAT đã được kích hoạt".

Ông Scheibner sau đó đề cập đến "tiếng rít ở âm độ cao" trong video ngay trước khi máy bay rơi, dấu hiệu về âm thanh cho thấy cánh quạt của RAT được kích hoạt. "Nghe như tiếng cánh quạt rít, như thể một chiếc máy bay cánh quạt hạng nhẹ Cessna vừa lướt qua", ông nói.

Chuyên gia Steve Scheibner và vệt xám được cho là hệ thống RAT được kích hoạt của phi cơ Air India. Ảnh: Sun

Chuyên gia hàng không người Mỹ cũng dẫn lại lời kể của hành khách sống sót duy nhất trên chuyến bay là Vishwash Kumar Ramesh, người ngồi sát cửa thoát hiểm, để chứng minh cho luận điểm của mình.

Ramesh, 40 tuổi, kể rằng đã nghe thấy "tiếng động lớn vang lên" sau khi máy bay cất cánh được 30 giây, đèn cabin nhấp nháy rồi phi cơ lao xuống đất.

"Mọi thứ diễn ra rất nhanh. Khi tỉnh lại, tôi thấy xung quanh mình toàn là thi thể và rất sợ hãi. Tôi đứng dậy và chạy", Ramesh kể lại trên giường bệnh. Theo ông Scheibner, lời kể này của Ramesh trùng khớp với quy trình kích hoạt RAT.

Chuyên gia hàng không Ấn Độ Sahil Bhalla cũng nhận định việc kích hoạt khẩn cấp RAT là dấu hiệu cho thấy máy bay đã gặp sự cố với cả hai động cơ. "RAT được kích hoạt gần như tức thời, chứng tỏ máy bay đã phải dựa vào hệ thống dự phòng khẩn cấp vì mất lực đẩy", Bhalla nói.

Theo chuyên gia này, việc máy bay mất độ cao nhanh chóng sau khi cất cánh và triển khai hệ thống RAT đã củng cố thêm giả thuyết rằng phi cơ không thể lấy độ cao do mất hoàn toàn lực đẩy từ động cơ. Trong trường hợp đó, phi công chỉ còn cách dựa vào hệ thống cấp điện và điều khiển khẩn cấp để kiểm soát máy bay.

Hệ thống RAM trên một máy bay. Ảnh: Collins Aerospace

Tuy nhiên, chuyên gia Scheibner lưu ý RAT không thể hoạt động lý tưởng khi máy bay ở độ cao thấp, trong khoảng 120-150 m, như trong trường hợp máy bay Air India. "Không có đủ thời gian để phi công khởi động lại động cơ, ngay cả khi đã kích hoạt RAT", ông nói.

Giới chức Ấn Độ đã tìm thấy hộp đen của phi cơ gặp nạn. Scheibner cho biết bản ghi âm liên lạc với đài kiểm soát không lưu sẽ làm sáng tỏ rằng liệu tín hiệu cầu cứu "Mayday, không có lực đẩy, mất năng lượng, không thể nâng độ cao" mà phi công phát đi có phải do sự cố hỏng cả hai động cơ hay không.

Giới chức hàng không Ấn Độ chưa bình luận về phân tích mới của các chuyên gia hàng không về khả năng cả hai động cơ máy bay bị hỏng.

Đức Trung (Theo India Today, News18, Reuters, Financial Express)