Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh ngày 27/5 thông báo đã phê duyệt việc triển khai chương trình Tiêm kích Chiến đấu Hạng trung Tiên tiến (AMCA), mở đường cho phát triển nguyên mẫu đầu tiên của dự án. Đây là dòng tiêm kích tàng hình thế hệ 5 của Ấn Độ và dự kiến được trang bị hai động cơ.

Ông nhấn mạnh AMCA là "nỗ lực quan trọng nhằm tăng cường năng lực quốc phòng nội địa và thúc đẩy hệ sinh thái hàng không vũ trụ trong nước".

Cơ quan Phát triển Hàng không (ADA) trực thuộc Bộ Quốc phòng Ấn Độ sẽ hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân lẫn quốc doanh trong nước để thực hiện dự án. Bộ Quốc phòng Ấn Độ cho biết các công ty này có thể đấu thầu độc lập hoặc thành lập liên doanh.

Truyền thông Ấn Độ trước đó cho biết nguyên mẫu AMCA có thể xuất xưởng trong vòng ba năm sau khi được phê duyệt chế tạo và cất cánh sau đó 1-1,5 năm. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Ấn Độ không công bố mốc thời gian cụ thể nào trong thông báo mới nhất.

Mô hình tỷ lệ thật của tiêm kích thuộc dự án AMCA trưng bày tại triển lãm hàng không Ấn Độ (Aero India) hồi tháng 2. Ảnh: BQP Ấn Độ

Dự án AMCA bắt đầu manh nha từ đầu những năm 2000, khi Ấn Độ nhận thấy cần phải sở hữu chiến đấu cơ tàng hình để có thể duy trì ưu thế trên không. Năm 2008, khi khái niệm về tiêm kích thế hệ 5 bắt đầu nhận được nhiều chú ý, ADA được giao nhiệm vụ nghiên cứu tính khả thi để thực hiện dự án phát triển phi cơ loại này.

Sau đó hai năm, chính phủ Ấn Độ cấp ngân sách ban đầu để nghiên cứu và khởi động dự án AMCA. Giai đoạn đầu của chương trình tập trung vào xác định các yêu cầu kỹ thuật cần thiết, đó là sở hữu năng lực tàng hình, hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ như chiếm ưu thế trên không, tấn công mặt đất và tác chiến điện tử.

Dù vậy, dự án gặp nhiều thách thức do Ấn Độ khi đó thiếu kiến thức về công nghệ tàng hình và không có động cơ nội địa phù hợp, phải phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài.

Ấn Độ năm 2002 từng thăm dò khả năng thành lập liên doanh với Nga để hợp tác phát triển tiêm kích thế hệ 5 dựa trên cơ sở chiến đấu cơ Su-57, nhằm chia sẻ chi phí và tận dụng kinh nghiệm của đối tác về công nghệ tàng hình. New Delhi năm 2008 ngừng hợp tác với Nga do bất đồng về vấn đề chuyển giao công nghệ và chi phí tăng cao, khiến chương trình AMCA trở thành dự án nội địa hoàn toàn.

AMCA bước vào giai đoạn thiết kế sơ bộ từ năm 2015, những năm tiếp theo được dành để tiến hành thử nghiệm trong đường hầm gió và nghiên cứu kiểm chứng năng lực tàng hình. Năm 2020, ADA chế tạo một số mô hình thu nhỏ để thử nghiệm đặc tính về khí động học và diện tích phản xạ radar.

Dù vậy, chương trình vấp phải nhiều trở ngại do thiếu hụt kinh phí và sự chậm trễ trong thủ tục hành chính.

Ấn Độ thúc đẩy phát triển tiêm kích tàng hình sau khi trải qua trận không chiến dữ dội với Pakistan vào rạng sáng 7/5, trong đó hai bên đã triển khai hơn 200 tiêm kích giao chiến. Pakistan tuyên bố đã hạ 5 chiến đấu cơ Ấn Độ, trong đó có ba tiêm kích Rafale hiện đại do Pháp sản xuất, song New Delhi không xác nhận.

Phạm Giang (Theo Reuters, Bulgarian Military, First Post)