"Nguyên nhân người bệnh vô sinh có thể do tiếp xúc nhiều với hóa chất độc hại", bác sĩ Nguyễn Công Danh, Đơn vị Nam học, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVF Tâm Anh TP HCM) lý giải, dựa trên thực tế anh Hải làm nghề trồng cây ăn trái 20 năm nay, thường phun thuốc bảo vệ thực vật không mặc đồ bảo hộ. Anh cho biết địa phương mình sống cũng có nhiều đôi vợ chồng hiếm muộn hoặc sinh con dị tật.

Theo các nghiên cứu trên thế giới, hóa chất độc hại trong thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ có khả năng gây rối loạn nội tiết, ngăn chặn các thụ thể androgen (hormone nam), giảm testosterone, tăng hormone nữ estrogen. Nam giới tiếp xúc các hóa chất này có thể bị giảm thể tích của tinh hoàn và túi tinh, giảm mật độ và khả năng vận động của tinh trùng, tăng tỷ lệ tinh binh bất động và tổn thương DNA.

Với anh Hải, khám lâm sàng cho thấy tinh hoàn bị teo nhỏ, thể tích chỉ bằng nửa bình thường, tinh trùng ít và 96% bất động. Xét nghiệm di truyền của anh bình thường, song xét nghiệm nội tiết ghi nhận mất cân bằng hormone, rối loạn trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục làm suy yếu quá trình sinh tinh dẫn đến vô sinh. Người bệnh có thêm dấu hiệu nữ hóa giọng nói và tuyến vú, gợi ý tổn thương đã kéo dài nhiều năm.

Hiện chưa rõ những bệnh lý trên của anh Hải là vấn đề bẩm sinh hay do ảnh hưởng môi trường sống.

Bác sĩ Danh tư vấn phác đồ điều trị cho nam giới vô sinh hiếm muộn. Ảnh minh họa: Thanh Luận

Vợ chồng anh Hải từng thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) tại một bệnh viện nhưng không thu được tinh trùng. Lần này, bác sĩ Danh xây dựng phác đồ dùng thuốc để anh cân bằng lại nội tiết, cải thiện số lượng và chất lượng tinh trùng rồi mới IVF.

Người bệnh được khuyến cáo luôn sử dụng trang phục bảo hộ khi phun thuốc bảo vệ thực vật để hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại. Vợ chồng anh áp dụng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, không hút thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích. Trước khi điều trị, anh Hải trữ đông một mẫu tinh trùng phòng trường hợp không đáp ứng thuốc.

Sau một tháng, xét nghiệm tinh dịch đồ của anh Hải cải thiện. Anh được thu mẫu tinh trùng tươi cùng ngày người vợ được chọc hút noãn. Chuyên viên phôi học chọn lọc 10 tinh trùng khỏe mạnh để tiêm vào mỗi bào tương noãn, nuôi cấy phôi trong hệ thống tủ time-lapse tối ưu mọi điều kiện. Kết quả thu được 7 phôi ngày 5 chất lượng tốt. Người vợ được chuyển một phôi vào tử cung, mang thai hiện 8 tuần, khỏe mạnh.

Hệ thống phòng "lab-trong-lab" thực hiện thụ tinh ống nghiệm tại IVF Tâm Anh. Ảnh: Nguyễn Thắng

Theo bác sĩ Danh, tiếp xúc với hóa chất độc hại mà không trang bị đồ bảo hộ có thể gây ngộ độc cấp tính. Về lâu dài, tình trạng này có thể gây ra các bệnh lý ở da, mắt, hệ hô hấp, hệ thần kinh, tăng nguy cơ vô sinh và ung thư. Do đó, người sử dụng hóa chất nên tuân thủ về liều lượng, trang bị đồ bảo hộ có khả năng chống hóa chất. Ngoài ra, làm việc trong môi trường nhiệt độ cao (như tài xế đường dài, thợ rèn), tiếp xúc với tia xạ hay các kim loại nặng, sống trong môi trường ô nhiễm, mắc các bệnh lý nam khoa, viêm nhiễm, stress... cũng tăng nguy cơ suy giảm khả năng sinh sản.

Nam giới nên khám sức khỏe tổng thể và sức khỏe sinh sản định kỳ. Trường hợp chưa kết hôn nhưng sức khỏe sinh sản giảm sút nên trữ đông tinh trùng để bảo tồn khả năng có con trong tương lai. Vợ chồng sau kết hôn một năm chưa có con nên khám và điều trị sớm để tăng tỷ lệ thành công.

Hoài Thương

*Tên người bệnh đã được thay đổi