Bà Thu ho dai dẳng từ hơn một năm trước, tự chữa trị theo phương pháp dân gian, triệu chứng giảm nhưng không hết hẳn. Gần đây bà mệt nhiều khi gắng sức, ho nhiều hơn kèm sụt cân. Bà khám tầm soát ung thư tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, kết quả âm tính. Siêu âm tim ghi nhận bà bị dị tật tim bẩm sinh là kênh nhĩ thất bán phần, biến chứng tăng áp phổi (áp lực động mạch phổi trung bình 36 mmHg, bình thường dưới 20 mmHg).

ThS.BS Vũ Quốc Anh Thy, khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm Tim mạch, giải thích kênh nhĩ thất là dạng khiếm khuyết bẩm sinh liên quan đến vách nhĩ thất, với sự xuất hiện của lỗ thông giữa các buồng tim, vấn đề về van tim. Hậu quả là gây rối loạn huyết động, làm giảm hiệu quả bơm máu của tim. Nếu không được điều trị kịp thời, kênh nhĩ thất có thể dẫn đến suy tim, tăng áp phổi.

Có ba loại kênh nhĩ thất gồm kênh nhĩ thất toàn phần, kênh nhĩ thất bán phần và kênh nhĩ thất thể trung gian. Bà Thu mắc kênh nhĩ thất bán phần, bao gồm các khiếm khuyết thông liên nhĩ lỗ tiên phát, hai vòng van, hai van nhĩ thất trái và phải, thường có thêm chẻ van nhĩ thất dẫn đến hở van từ nhẹ đến nặng.

Theo bác sĩ Thy, người lớn tuổi bị kênh nhĩ thất bán phần khó phát hiện vì ít biểu hiện triệu chứng ở giai đoạn sớm. Bệnh được chẩn đoán tình cờ trong quá trình khám, điều trị bệnh lý khác. "Bà Thu ho kéo dài khả năng là do lỗ thủng ở tim gây tăng lưu lượng máu phổi dẫn đến nhiễm trùng đường hô hấp, viêm phổi tái lại", bác sĩ Thy nói, thêm rằng nếu không đi khám vì lo ung thư, bệnh không được phát hiện, chữa trị kịp thời sẽ khiến tăng áp phổi nặng lên, suy tim, người bệnh kiệt sức dần, tử vong. Nếu phát hiện bệnh quá trễ, khi mức độ tăng áp phổi quá nặng sẽ không thể phẫu thuật đóng lỗ thông và sửa van.

Kênh nhĩ thất chỉ có thể điều trị bằng ngoại khoa (phẫu thuật). Tuy nhiên, người lớn tuổi phải phẫu thuật tim thường đối mặt nhiều rủi ro như nhiễm trùng, viêm phổi, thuyên tắc mạch máu, tổn thương thần kinh. Cùng điều trị cho bà Thu, ThS.BS Nguyễn Minh Trí Viên, Cố vấn Phẫu thuật tim, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho hay bà không có bệnh lý nền, sức khỏe tốt, nên sửa chữa dị tật tim bẩm sinh giúp nâng cao chất lượng cuộc sống. Có trường hợp cụ bà U70 mới phát hiện bệnh tim bẩm sinh, nhờ phẫu thuật nên sống khỏe đến năm 90 tuổi.

Bà Thu được thông tim chụp mạch máu để đo kháng lực động mạch phổi, kết quả cho thấy bà đủ điều kiện mổ. Bác sĩ Viên cùng êkíp mổ vá lỗ thông liên nhĩ, sửa hai lá van cho người bệnh. Siêu âm sau phẫu thuật cho thấy lỗ thông đóng kín, van hoạt động tốt. Bà đỡ ho nhiều, ăn uống bình thường, xuất viện sau một tuần.

Bác sĩ Thy hỏi thăm sức khỏe bệnh nhân sau mổ ba ngày. Ảnh: Hạ Vũ

Kênh nhĩ thất không thể ngăn ngừa vì bệnh xảy ra trong quá trình phát triển thai nhi, thường liên quan đến yếu tố di truyền. Các bác sĩ khuyến cáo phụ nữ trước và khi mang thai có thể thực hiện một số biện pháp để giảm nguy cơ tổn thương tim bẩm sinh ở trẻ gồm hạn chế uống rượu bia và thuốc lá, tiêm phòng đầy đủ trước khi mang thai, quản lý tốt bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, dùng các loại vitamin theo chỉ định của bác sĩ.

Thai phụ nên tuân thủ lịch khám, siêu âm thai định kỳ nhằm phát hiện sớm dị tật thai nhi. Trẻ sau sinh cần được khám sàng lọc dị tật bẩm sinh. Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị bệnh tim bẩm sinh đúng phác đồ, trẻ có thể phát triển khỏe mạnh như người bình thường. Người trưởng thành khi xuất hiện các dấu hiệu nghi bệnh tim bẩm sinh như khó thở, mệt mỏi, nhịp tim nhanh, nhiễm trùng phổi tái phát, sụt cân nên đi khám ngay.

Thu Hà

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi