Người phụ nữ 57 tuổi, là bác sĩ một bệnh viện ở quận 7, TP HCM, nhận định dù vết thương không lớn song có chảy máu nên nguy cơ mắc uốn ván cao. Để đảm bảo an toàn, bà uống thuốc kháng sinh để phòng nhiễm trùng, đồng thời tiêm ngừa để phòng bệnh.

"Vaccine uốn ván có tác dụng bảo vệ tốt nhất trong vòng 24 giờ từ khi bị thương, vì vậy tôi tranh thủ giờ nghỉ trong ngày để đi tiêm ngừa", bà Minh cho biết.

Tại Trung tâm tiêm chủng VNVC Sunrise City quận 7, TP HCM, bà Minh được bác sĩ khám sàng lọc và khai thác tiền sử tiêm vaccine. Bà chưa tiêm ngừa uốn ván trong vòng 10 năm gần đây nên được bác sĩ tư vấn tiêm vaccine và huyết thanh kháng độc tố uốn ván.

Cùng ngày, Trung tâm tiêm chủng VNVC Sunrise City tiếp nhận nhiều khách hàng tới tiêm vaccine có thành phần uốn ván, bao gồm trẻ em, người lớn và mẹ bầu. Trong đó, anh Nguyễn Văn Hải, 27 tuổi, ngụ quận 7, TP HCM, đi tiêm ngừa do bị dao cứa đứt tay, đã xử lý và khâu vết thương tại bệnh viện, được khuyến cáo tiêm vaccine uốn ván.

Người lớn tiêm huyết thanh kháng độc tố uốn ván tại Trung tâm tiêm chủng VNVC Sunrise City. Ảnh: Hoàng Dương

Bác sĩ Lê Thị Kim Liên, Bác sĩ Y khoa, Trung tâm tiêm chủng VNVC Sunrise City, cho biết ghi nhận nhiều trường hợp tiêm ngừa uốn ván do có vết thương tai nạn, sinh hoạt. Ca tiêm tăng cao hơn vào dịp hè, khi người dân dành nhiều thời gian bên cạnh gia đình hơn.

Bác sĩ Liên cho biết bào tử uốn ván có mặt ở môi trường đất, cát, phân súc vật, lây nhiễm qua mọi loại vết thương. Bệnh uốn ván nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng gãy xương do căng cơ, gồng cứng cơ, rối loạn thần kinh thực vật, suy hô hấp và tử vong. Tỷ lệ tử vong từ 10-90% tùy trường hợp.

Bác sĩ Liên khuyến cáo người dân không nên chủ quan với những vết thương nhỏ từ tai nạn sinh hoạt thường ngày. Nước ta đã ghi nhận nhiều trường hợp mắc uốn ván chỉ từ chủ quan với các vết thương nhỏ.

Ví dụ, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương từng ghi nhận các trường hợp người bệnh uốn ván nguy kịch từ vết thương do gà mổ, lợn cào, lội nước mưa bẩn. Đầu tháng 5/2025, một bé gái 7 tuổi ở Hà Giang cũng suy hô hấp, phải thở máy sau khi dẫm phải mảnh gỗ nhỏ trong lúc đá bóng. Gần đây, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM ghi nhận trường hợp người đàn ông 57 tuổi, ở Cà Mau, mắc uốn ván do dẫm phải gai nhọn, phải mở khí quản thở máy nhiều ngày, chi phí điều trị lên tới 120 triệu đồng.

Nghiên cứu trên 50 bệnh nhân từ 15 tuổi trở lên điều trị uốn ván tại Khoa Y học nhiệt đới, Bệnh viện Đà Nẵng từ ngày 1/1/2021 đến ngày 31/5/2023, cho thấy có tới 56% người bệnh nhiễm trùng uốn ván từ vết thương tai nạn sinh hoạt. Tiếp đến là uốn ván do tai nạn lao động với 24%, 12% do tai nạn giao thông, còn lại là không rõ nguồn gốc vết thương. Nghiên cứu này được đăng trên Tạp chí Truyền nhiễm Việt Nam năm 2023.

Thai phụ tiêm ngừa uốn ván để bảo vệ sức khỏe và truyền kháng thể thụ động cho thai nhi. Ảnh: Hoàng Dương

Cách phòng uốn ván hiệu quả nhất hiện nay là tiêm vaccine. Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine có thành phần uốn ván cho trẻ em và người lớn, bao gồm mũi đơn và mũi phối hợp như 5 trong 1; 6 trong 1; 4 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt; 3 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván; 2 trong 1 phòng bạch hầu, uốn ván.

Ở trẻ em, sau khi hoàn thành lịch tiêm cơ bản bốn mũi, cần nhắc lại khi đủ 4-6 tuổi và nhắc lại sau mỗi 10 năm hoặc khi có vết thương. Người lớn chưa tiêm hoặc không nhớ rõ lịch sử tiêm chủng cần tiêm ba mũi và tiêm nhắc sau 10 năm hoặc khi bị thương.

Trường hợp chưa tiêm ngừa chủ động, người dân cần rửa sạch vết thương với nước và xà phòng, lấy dị vật nếu có, sau đó đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ xem xét tình trạng vết thương, tư vấn tiêm chủng nếu cần. Phụ nữ mang thai nên tiêm vaccine để giúp bảo vệ khi sinh nở và truyền kháng thể thụ động cho em bé.

Bác sĩ Liên cũng lưu ý, người dân nên cẩn thận trong sinh hoạt hàng ngày, tránh để xảy ra tình trạng vết thương. Đặc biệt, thời điểm này trẻ đang được nghỉ hè, sự hoạt bát của trẻ cũng có nguy cơ gây tai nạn sinh hoạt cho chính bản thân và những người trong gia đình. Vì vậy, phụ huynh nên thường xuyên quan tâm, nhắc nhở và có biện pháp bảo vệ cho cả gia đình.

Khánh Hòa